DPMS Thesis April 2008_hacking thrown away objects in the public ...

Λιποβετσκί είναι µια διαδικασία που λειτουργεί µε τη γοητεία, τα άτοµα υιοθετούν τα αντικείµενα, τις µόδες, τους τρόπους για να περνούν τον ελεύθερο
χρόνο τους. Επιδιωκόµενη τακτική είναι η διαρκής ανανέωση και επιτάχυνση αυτής της διαδικασίας, για την ικανοποίηση και µιας άλλης επιθυµίας.
Παρόλα αυτά η έννοια της σπατάλης δεν είναι αποκλειστικό φαινόµενο των καιρών µας. Ο M. Mauss περιγράφει µε µια διαφορά, την σπατάλη
(wasteful expenditure) που είναι όχληση ενσωµατωµένη στο οικονοµικό σύστηµα και την καταστροφική σπατάλη που έκαναν όλες οι κοινωνίες της
σπάνης, στις γιορτές και τις θυσίες τους. Η καταστροφή των αγαθών αυτών ήταν πηγή συλλογικών αξιών. Η θυσία ήταν µικρό δώρο για µεγάλη
ανταπόδοση 71 . Οι κβακιούτλ θυσίαζαν σκεπάσµατα, πιρόγες, χάλκινα αντικείµενα µε οικόσηµο, τα οποία και τα καίγανε ή τα πετούσαν στη θάλασσα, για
να διατηρήσουν το γόητρο τους, για να επιβεβαιώσουν την αξία τους. Σήµερα η περιττή σπατάλη µεταφράζεται ως δυνατότητα περιττής καταστροφής. Τα
αντικείµενα απ’ όπου κι αν προέρχονται, όποιοι κι αν είναι οι κάτοχοι τους, καθιερώνεται σε µια καταναλωτική κοινωνία να καταλήγουν σε εύλογο χρονικό
διάστηµα σε ένα κάδο απορριµµάτων στο δίκτυο της πόλης. Όλες οι καταναλωτικές επιλογές, ως έκφραση της περιττής σπατάλης, καταλήγουν σε ένα
κοινό κοµβικό σηµείο τέλους, όπου προδιαγράφεται ως αφετηρία στην πορεία καταστροφής των αντικειµένων.
“All the trash is jumping into the same bin” 72
Ο Μαρσάλ Σάλινς 73 στο άρθρο του για την Πρώτη Κοινωνία της Αφθονίας, υποστηρίζει πως οι δικές µας βιοµηχανικές και παραγωγίστικες
κοινωνίες, σε αντίθεση µε ορισµένες πρωτόγονες κοινωνίες, κυβερνώνται από την ιδεοληψία της σπάνης. Οι πρωτόγονοι δεν κατέχουν τίποτε, δεν έχουν
ιδεοληπτική σχέση µε τα αντικείµενα τους και πολλές φορές τα πετούν για να µετακινηθούν ευκολότερα. Η σπατάλη τους είναι απόλυτη: τα καταναλώνουν
όλα αµέσως, δεν υπάρχει οικονοµικός υπολογισµός, ούτε αποθέµατα. Ακόµη η συλλογική απρονοητικότητα και η συλλογική σπατάλη, που αποτελούν
χαρακτηριστικά των πρωτόγονων κοινωνιών, θεωρείται πως είναι το σηµείο της πραγµατικής αφθονίας. Όπως λέει ο Σάλινς, η φτώχεια δεν είναι ούτε η
µικρή ποσότητα αγαθών, ούτε απλώς µια σχέση σκοπών και µέσων: είναι προπάντων µια σχέση µεταξύ των ανθρώπων. Αυτό που θεµελιώνει την
εµπιστοσύνη των πρωτόγονων και που τους κάνει να ζουν µέσα στην αφθονία ακόµα κι όταν πεινάνε, είναι τελικά η διαφάνεια και η αµοιβαιότητα των
κοινωνικών σχέσεων. Δεν υπάρχει η συσσώρευση, που είναι πάντα η πηγή της εξουσίας. Στην οικονοµία του δώρου και της συµβολικής ανταλλαγής, µια
µικρή και πάντα πεπερασµένη ποσότητα αγαθών αρκεί για να δηµιουργήσει έναν γενικό πλούτο, αφού διαρκώς τα αγαθά µεταβαίνουν από τον έναν στον
άλλον, και κάθε στιγµή του ανταλλακτικού κύκλου µεταξύ των προσώπων προσθέτει στην αξία του ανταλλασσόµενου αντικειµένου. Σήµερα η ίδια η
σπανιότητα όπως αναφέρει ο Levy, θεµελιώνεται πάνω στoν καταστρεπτικό χαρακτήρα της κατανάλωσης, όπως και στην αποκλείουσα ή στερητική φύση
της παραχώρησης 74 .
“Economic exchange creates value.
Value is embodied in commodities that are exchanged.
What creates a link between exchange and value is politics, construed broadly.” 75
Arjun Appadurai
Η προσέγγιση του Appadurai κινείται πέρα από την κατανόηση των αντικειµένων ως στατικές, χωρικές ή προσωρινές οντότητες. Αντ’ αυτού,
διατυπώνει εύστοχα την φράση πως πρέπει να δώσουµε µεγαλύτερη προσοχή στα αντικείµενα σε κίνηση (things-in-motion). Στην εισαγωγή του έργου
25
71 Λεωνίδας Οικονόµου, ό.π., σ. 31
72 Σύνθηµα στο δρόµο
73 Μπωντριγιάρ, ό.π., σ. 69
74 Pierre Levy, ό.π., σ. 73
75 Arjun Appadurai, The social life of things. Commodities in cultural perspective, Cambridge University Press, 1986, σ. 3