DPMS Thesis April 2008_hacking thrown away objects in the public ...

1 . 5 Κ Α Τ Α Ν Α Λ Ω Τ Ι Κ Η Κ Ο Ι Ν Ω Ν Ι Α – Κ Α Τ Α Σ Τ Ρ Ο Φ Η Α Ν Τ Ι Κ Ε Ι Μ Ε Ν Ω Ν
24
«Τα σκουπίδια της Λεονίας θα κυρίευαν σιγά σιγά τον κόσµο, αν πέρα από την τελευταία κορυφογραµµή του απέραντου σκουπιδότοπου, δεν υψώνονταν σκουπιδότοποι
άλλων πόλεων. Ίσως όλος ο κόσµος, πέρα από τα σύνορα της Λεονίας, είναι σκεπασµένος από κρατήρες σκουπιδιών, ο καθένας µε µια µητρόπολη στο κέντρο σε
αδιάκοπη έκρηξη. Τα σύνορα ανάµεσα στις ξένες κι εχθρικές πόλεις είναι µολυσµένοι προµαχώνες, όπου απορρίµµατα της µιας και της άλλης αλληλοστηρίζονται,
δεσπόζουν, ανακατεύονται. Όσο µεγαλώνει το ύψος, τόσο αυξάνει ο κίνδυνος κατολίσθησης: αρκεί ένα κουτί, ένα παλιό λάστιχο, ένα φλασκί χωρίς ψαθί να κυλήσει προς τη
Λεονία και µια στοίβα παράταιρα παπούτσια, ηµερολόγια περασµένων χρόνων, ξερά λουλούδια θα βουλιάξει την πόλη κάτω απ' το παρελθόν της που µάταια
προσπαθούσε να αποδιώξει, ανακατεµένο µε το παρελθόν των γειτονικών πόλεων: ένας κατακλυσµός θα ισοπεδώσει τη βρώµικη βουνοσειρά, θα σβήσει κάθε ίχνος της
µητρόπολης, ντυµένης πάντα µε καινούργια ρούχα.» 66
Ίταλο Καλβίνο
Ο Ζιλ Λιποβετσκί σηµειώνει πως σφάλαµε 67 που σπεύσαµε να αναγγείλουµε το τέλος της καταναλωτικής κοινωνίας, αφού γίνεται φανερό πως
παρά την ενεργειακή κρίση, την οικολογική συνείδηση, και την παρούσα ύφεση, δεν έχει έρθει το τέλος της εποχής της κατανάλωσης. Παρουσιάζει πως
είµαστε προορισµένοι να καταναλώνουµε, έστω και διαφορετικά, ολοένα και περισσότερα αντικείµενα και πληροφορίες. Αυτό είναι, συνοψίζει, η
µεταµοντέρνα κοινωνία, όχι το επέκεινα της κατανάλωσης, αλλά η αποθέωσή της, η επέκτασή της ως και την ιδιωτική σφαίρα, ως και στην εικόνα και το
γίγνεσθαι του εγώ. Ακριβέστερα ισχυρίζεται πως είµαστε στη δεύτερη φάση της καταναλωτικής κοινωνίας 68 , cool και όχι πια hot, στην κατανάλωση που
έχει χωνέψει την κριτική της ευµάρειας. Μετά τις οικονοµικές και πολιτικές επαναστάσεις του 18 ου και 19 ου αιώνα, µετά την καλλιτεχνική επανάσταση των
αρχών του 20 ου αιώνα, αποκτά σωµατική υπόσταση η επανάσταση του καθηµερινού. Στο εξής, ο µετανεωτερικός άνθρωπος και η καθηµερινή ζωή του µε
το σύµπαν των αντικειµένων, της διαφήµισης και των Μ.Μ.Ε., δεν έχουν πια δικό τους βάρος, είναι ανοιχτοί στις καινοτοµίες, ικανοί να αλλάξουν χωρίς
αντίσταση τρόπο ζωής, έχουν γίνει κινητικοί. Φτάνει αυτός ο τρόπος ζωής να προτείνεται σαν µια καινούρια εµπειρία διαφοροποίησης, σαν µια προσταγή,
που εξυπηρετεί τα σηµεία για µια ανώτερη καταστατική θέση.
Κατά τον Holbach 69 , η ικανοποίηση µιας ανάγκης είναι αιτία δηµιουργίας νέων αναγκών. Έτσι, τα αντικείµενα διαδέχονται το ένα το άλλο, όπως και
οι ανάγκες του ανθρώπου διαδέχονται η µία την άλλη, σύµφωνα µε τις ολοένα αυξανόµενες επιθυµίες του. “Try Jesus!” 70 λέει ένα αµερικάνικο σύνθηµα.
Πρέπει να δοκιµάζουµε τα πάντα γιατί ο άνθρωπος της κατανάλωσης διακατέχεται µονίµως από τον φόβο µη χάσει κάτι, µιαν οποιαδήποτε ηδονή. Ποτέ
κανείς δεν ξέρει αν η τάδε ή δείνα επαφή, η άλφα ή βήτα εµπειρία, δεν θα είναι συγκλονιστική. Πρόκειται για µια γενικευµένη περιέργεια, που την κεντρίζει
µια διάχυτη έµµονη ιδέα. Απολαµβάνουµε ο καθένας για τον εαυτό του, αλλά όταν καταναλώνουµε, δεν καταναλώνουµε ποτέ µονάχοι παρά µπαίνουµε σ’
ένα γενικευµένο σύστηµα ανταλλαγής και παραγωγής κωδικοποιηµένων αξιών, στο οποίο αλληλοµπλέκονται όλοι οι καταναλωτές. Αναρωτιέται κανείς το
µέγεθος της δύναµης που µπορεί να έχει ο µηχανισµός της κατανάλωσης, ώστε να δελεάζει διαρκώς, ασταµάτητα, µαζικά. Η κατανάλωση τονίζει ο Ζιλ
66 Ίταλο Καλβίνο, Οι Αόρατες πόλεις, µτφ. από τα ιταλικά Ανταίος Χρυσοστοµίδης, Αθήνα, εκδόσεις Καστανιώτη 2004, σ. 144
67 Μεταπτυχιακή εργασία για το ΔΠΜΣ, µε τίτλο Μετάβαση ταυτότητας του αντικειµένου στην πόλη. Παρασιτική και ετεροχρονισµένη ανταλλαγή για το µάθηµα: Αντίληψη,
Αναπαράσταση και Νοηµατοδότηση του Χώρου. Ναταλία Ρουµελιώτη, καθηγητής: Σταύρος Σταυρίδης, 2006, βλ. Λιποβετσκί σ.13
68 Λεωνίδας Οικονόµου, Ανθρωπολογία του Υλικού Πολιτισµού, 2001, βλ. Μαρσέλ Μως, Το Δώρο, Καστανιώτη, Αθήνα, 1979, σ. 92
69 Ό.π., Οικονόµου, Μώς, σ.35
70 Ζαν Μπωντριγιάρ, Η καταναλωτική κοινωνία, Μετφ., Νησίδες, 1 η έκδ 1970, 2005, σ. 84- 87