DPMS Thesis April 2008_hacking thrown away objects in the public ...

69
3.3 Π Ρ Ο Σ Α Ρ Μ Ο Γ Η ΣΕ Ν Ε Ο Π Ε Ρ Ι Β Α Λ Λ Ο Ν
[Μatta Clark, Object to Be Destroyed, 60’s, 70’s]
O Matta Clarκ σπούδασε αρχιτεκτονική στο Cornell University, ενώ παράλληλα έζησε στο Παρίσι και σπούδασε στη Sorbonne. Περίπου στα τέλη
της δεκαετίας του ’60, µαζί µε µε µια νέα σειρά καλλιτεχνών (Richard Serra, Carl Andre, Robert Morris, Mel Bochner, Eva Hesse και Smithson) άρχισαν να
διαµορφώνουν µια νέα θεωρία και πρακτική όσον αφορά την τέχνη. Αυτή η θεωρία δεν εστίαζε τόσο στη δηµιουργία ενός έργου τέχνης, που θα ήταν
τυπικά κατάλληλο και τελειωµένο, αλλά σε µια τέχνη που θα αποκάλυπτε τις διαδικασίες δηµιουργίας (making) του, ή αλλιώς της µη δηµιουργίας του
(unmaking). Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ο Matta Clark διαµόρφωσε µια από τις θεµελιώδεις αρχές του, την επανάχρηση προϋπαρχόντων στοιχείων σε ένα
νέο σύνολο 222 . Επίσης η στενή του σχέση µε τον Smithson, o οποίος µελετούσε µε επιµονή συστήµατα εντροπίας 223 , επιβεβαιώνεται και στο έργο του µαζί
µε τις δικές του ανησυχίες περί φθοράς της ύλης. Η επιθυµία του ήταν να µεταβεί σε µια άλλη ερµηνεία του κτιρίου. Χαρακτηριστικά αναφέρει πως ότι είναι
θεµελιώδες στην αρχιτεκτονική, είναι τελικά στην πραγµατικότητα µια απουσία. O Matta Clark αποφασίζει να αναπαριστά στο έργο του αυτή τη
πραγµατικότητα, όσο απίθανο κι αν είναι να συµβεί κάτι τέτοιο. Μια από τις προγραµµατικές δηλώσεις του απέναντι στην καλλιτεχνική σχέση του µε τα
κτίρια ηχείται και ως διάθεση διατήρησης αυτών µέσα από µια µετάβαση: «όσον αφορά τα τόσα κατεδαφιστέα κτίρια στην πόλη που αναµένουν την
καταστροφή τους» έλεγε, «µου φαίνεται πιθανό αυτά τα κτίρια να τα προσαρµόσω σε µια νέα χρήση για το χρονικό διάστηµα αυτής της αναµονής. Ως
καλλιτέχνης, φτιάχνω γλυπτά χρησιµοποιώντας τα παραπροϊόντα (by-products) της γης και των ανθρώπων» 224 .
Η µέθοδος που ακολουθούσε, ήταν να στέλνει γράµµατα σε γραφεία real estate, ζητώντας πριν κατεδαφιστούν τα εν λόγω κτίρια, να του δοθεί η
δυνατότητα να επέµβει. Έψαχνε κτίρια τα οποία εγκαταλείφτηκαν ή ανακηρύχτηκαν κατεδαφιστέα, ως πρώτη ύλη στην τέχνη του. Αφαιρούσε µέρη του
κτιρίου, όπως πατώµατα, τοίχους, οροφές κάνοντας ιδιαίτερα µελετηµένες τοµές. Έτσι όµως δηµιουργούσε δύο νέα αντικείµενα σε διάλογο µεταξύ τους, το
κοµµάτι του πατώµατος (floor piece) και το ίδιο το πάτωµα µετά την πράξη της αφαίρεσης (floor), διαρρηγνύοντας ακόµη και τα όρια µεταξύ τέχνης και
αρχιτεκτονικής 225 . Η δουλειά του διατυπώνει, όπως αναφέρεται, ένα διάλογο που στηρίζεται στο εκτειθέµενο παράδοξο που υπάρχει ανάµεσα σε
κοινωνικό χώρο (social space) και το χτισµένο περιβάλλον. «Η ενασχόλησή µου, µε εγκαταλελειµµένα παλιά κτίρια ξεκίνησε µε το ενδιαφέρον µου για τη
ζωή στην πόλη, της οποίας µια πολύ σηµαντική πλευρά είναι ο µεταβολισµός των κτιρίων της» 226 . Η ανάγνωση της δουλειάς του Matta Clark εύκολα
µπορούσε να παρερµηνευτεί, πάντως το βασικό πεδίο της διερεύνησής του, ήταν η υλική αποσύνθεση και οι νέοι τρόποι προσαρµογής. Για τον Matta
Clark, ένα αντικείµενο που µέλλει να καταστραφεί, είναι ήδη ένα αντικείµενο που προβάλλεται σε ένα µετέπειτα χρόνο, αφού είναι µια ευκαιρία για µια νέα
παρέµβαση. Οι δικές του παρεµβάσεις στα κτίρια, όπου εξασφάλιζε πρόσβαση ήταν δυναµικά µελετηµένες, ώστε να επιτρέπουν την πιθανότητα της
προσαρµογής τους σε νέα πλαίσια και κρίσιµες ισορροπίες.
222 Site: http://en.wikipedia.org/wiki/Gordon_Matta-Clark
223 Αναφορά στο βιβλίο του Robert Smithson, “Entropy and New Monuments”, 1966
224 Pamela M.Lee, Object to be destroyed. The work of Gordon Matta-Clark, MIT Press, 2001, σ. 73
225 Ό.π., σ. 81
226 Ό.π., σ. 94