12.07.2015 Views

BAШ REDAKTORDAN - turan-sam

BAШ REDAKTORDAN - turan-sam

BAШ REDAKTORDAN - turan-sam

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

lиkasыnыn Dюvlяt bayraьы, Azяrbaycan RespublиkasыnыnDюvlяt gerbи vя Azяrbaycan Respublиkasыnыn Dюvlяt hиmnиdиr.Azяrbaycan Respublиkasыnыn Dюvlяt bayraьы bяrabяrenlи цч цfцqи zolaqdan иbarяtdиr. Yuxarы zolaq mavи, orta zo -laq qыrmыzы, aшaьы zolaq yaшыl rяngdяdиr vя qыrmыzы zo laьыnortasыnda bayraьыn hяr иkи цzцndя aь rяnglи aypara иlя sяk -kиzguшяlи ulduz tяsvиr edиlmишdиr.Mяlum olduьu kиmи Konstиtusиyamыz 1918-1920-cи иllяrdяmюvcud olmuш Azяrbaycan Cцmhurиyyяtиnиn dюvlяtчиlиkrяmzlяrиnи qяbul etmишdиr. Bu tяsadцfи deyиl. Чцnkи, «Azяr -baycan Respublиkasыnыn dюvlяt mцstяqиllиyи haqqыnda»Konstиtusиya Aktы bиrbaшa шяkиldя Azяrbaycan Respub lиka -sыnы 1918-cи иl mayыn 28-dяn 1920-cи иl aprelиn 28-dяk mюv -cud olmuш Azяrbaycan Respublиkasыnыn varиsи hesab edя -rяk SSRИ-nиn tяшkиlи haqqыnda 1922-cи иl 30 dekabr tarиxlиmцqavиlяnиn Azяrbaycana aиd hиssяsи иmzalandыьы andanetиbarsыz saymышdыr.Dюvlяtчиlиk rяmzlяrиnиn mяnasы Konstиtusиyamыzdaиfadя edиlmяsя dя hazыrda Azяrbaycanda az qala hяr kяsbu zolaqlarыn rяmzи mяnasыnы bиlиr: Tцrklяшmяk, mцasиrlяшmяk,Иslamlaшmaq. Bu иsя elя mиllи Azяrbaycan dюvlяt -чиlиyиnиn yaranmasыnыn иdeolojи яsasы olan Tцrkчцlцyцn цчяsas prиnsиpиdиr.Bяs hazыrda Tцrkчцlцk mцasиr Azяrbaycan dюvlяtчи lи -yиnиn rяsmи иdeologиyasы kиmи qяbul edиlя bиlяrmи?Яvvяlcяdяn bu иstиqamяtdя юz fиkrиmиzи иfadя edяk:Azяrbaycan Respublиkasыnыn Mиllи Иdeologиyasы Tцrkчцlцkцzяrиndя qurulmuш azяrbaycanчыlыq чыxыш etmяlиdиr. Azяr -baycanчыlыq da Tцrkчцlцk kиmи юzцndя Tцrklяшmяyи, mц -asиrlяшmяyи vя Иslamlaшmaьы bиrlяшdиrmяlиdиr.Mцasиr dюvrdя rяsmи sяvиyyяdя Tцrkчцlцk Mиllи Иdeo -logиya kиmи qяbul edиlmиr. Rяsmи bяyanatlarda иsя Mиllи Иde -ologиya kиmи azяrbaycanчыlыq bяyan olunur.Bяs Tцrkчцlцk nяdиr vя mцasиr dюvrdя hansы mяnanыиfadя edиr?XЫX яsrdя bцtцn Tцrk xalqlarыnыn Avropa dюvlяtlяrиnиnmцstяmlяkя asыlыlыьы zяmиnиndя yaranan vя uzun mцddяtsovet tarиxшцnaslыьыnda pantцrkиzm adы иlя kяskиn tяnqиdedиlяn bu cяrяyanыnыn meydana gяlmяsи Tцrk xalqlarы ara -sыnda sиyasи-mиllи oyanma prosesиnиn dяrиnlяшmяsи, mиllяt -lяrиn meydana gяlmяsи, nяtиcяdя иsя bиr sыra mцhцm axыnlarыnvя hяrяkatlarыn yaranmasы иlя baьlыdыr. Qяrbиn mцs -tяmlяkя sиyasяtиnя qarшы yюnяlmиш olan "romantиk pan<strong>turan</strong>иzm",Tцrk xalqlarыnыn kцtlяlяrиnи юz mцstяqиllиklяrиnи bя -rqяrar etmяk иstиqamяtиndя fяal mцbarиzяyя sяslяmяklяAzяrbaycan xaqыnыn mиllи azadlыq mцbarиzяsиndя mцhцmrol oynamышdы. Buna gюrя dя Tцrkчцlцyц mцrtяce vя qorxuncbиr иdeologиya kиmи deyиl, mяhz xalqы юzцnя qaytarmaqmяnasыnda baшa dцшmяk lazыmdыr. Tцrklяшmяk, sюzцn ge -nиш mяnasыnda Tцrk яdяbиyyatы, Tцrk mяdяnиyyяtи yaratmaqdemяkdиr.Mцtяrяqqи vя maarиfчи bиr иdeologиya kиmи Tцrkчцlцk яnyuxarы sяvиyyяdя bцtцn Tцrk xalqlarыnыn, xцsusиlя Azяr -baycan Tцrklяrиnиn mиllи юzцnцdяrkи иlя baьlы bцtцn proseslяrиbиrlяшdиrmяlиdиr. Azяrbaycan hцdudlarы чяrчиvяsиndяgюtцrdцkdя Tцrkчцlцk юzцnц «Tцrk» adlandыran QafqazTцrklяrиnиn mиllи oyanышыnы, юz dиlиnи vя mяdяnиyyяtиnи qo -ruyub иnkишaf etdиrmяyи иfadя edиrdи.Mяdяnи sяvиyyяdя Rusиya иmperиyasыnda tяшяkkцl ta panTцrkчцlцk иlk dяfя Osmanlы dюvlяtиndя artыq Tu ranчыlыq шяklиndяsиyasи doktrиna xarakterи kяsb etmяyя baшlayыr. Bundansonra Rusиya иmperиyasыnыn qalыqlarы цzяrиndя dя sosиal–maarиfчи Tцrkчцlцyцn zяmиnиndя daha bюyцk vя konk ret tя -lяblяr sяslяndиrяn sиyasи Tцrkчцlцk formalaш mыш dыr. Sovetmц яllиflяrиnиn panиslamиzm, pantцrkиzm adlan dыr dыqlarы bu bиrlиkяslиndя иmperиyanыn yerиtdиyи ayrы-seчkиlиk sиyasяtи nя -tиcяsиndя юzlяrиnи vahиd bиr mиllяt kиmи dяrk et mяyя baшlayanRusиya Tцrklяrиnиn mиllи юzцnцdяrk vя юz mцqяddяratыnы tяyиnetmяk arzularыndan baшqa bиr шey de yиldи.Rusиya иmperиyasыnыn sцqutu иlя Mяhяmmяd Яmиn Rя -sulzadя vя Nяsиb bяy Yusиfbяylиnиn baшчыlыqlarы altыnda Ba -kы vя Gяncя шяhяrlяrиndя mяrkяzlяшяn Azяrbaycan Tцrk -чцlяrи юz иdeyalarыnы artыq sиyasи tяlяblяr mцstяvиsиnя ke -чиrяrяk – muxtarиyyяt иdeyasыndan mиllи respublиka иdeyasыnakeчиrmиш vя sonradan bиrlяшяrяk 1918-1920-cи иllяrdяAzяrbaycan Xalq Cцmhurиyyяtиnиn sиmasыnda onu reallaшdыrmышdыlar.Mцstяqиllиk Azяrbaycan цчцn gюydяn dцшmцш gюz -lяnиlmяz hяdиyyя deyиl, tarиxи zяrurяtиn mяntиqи nяtиcяsи иdи.Belяlиklя, tцrkчцlцk dar mяnada elя sыrf AzяrbaycanTцrklяrиnиn, azяrbaycanlыlarыn mиllи dюvlяtчиlиk иdeologиyasыdыr.Tцrkчцlцk Azяrbaycan cяmиyyяtиndя hakиm иdeologи ya -ya чevrиlmяklя azяrbaycanчыlыq mяfkurяsиnиn formalaшmasыna,dюvlяtчиlиk hиssиnиn gцclяnmяsиnя bюyцk tяkan vermиш,onun saьlam, demokratиk vя sиvиl dцnyagюrцшц sиs -temиnя чevrиlmяsиnи sцrяtlяndиrmишdиr. Azяrbaycanчыlыq иsяTцrkчцlцyцn Azяrbaycan adlы mяkanыn hцdudlarыna salыnmasыdыr.Mцasиr dюvrdя vяzиyyяt bиr qяdяr mцbahиsяlиdиr. Bяzяnцmumиyyяtlя, sыrf coьrafи amиllяrlя яsaslandыrыlan azяrbaycanчыlыqmиllи amиllяrlя яsaslandыrыlan Tцrkчцlцyя qarшыqoyulur. Azяrbaycanda Tцrkчцlцkdяn иmtиnanыn gюstяrиcиsиkиmи dюvlяt dиlиnиn Tцrk dиlи yox azяrbaycan dиlи kиmи tяsbиtedиlmяsи яsas gяtиrиlиr. Amma яslиndя belяdиrmи?Яvvяlcя Konstиtusиyaya яsaslanaraq mцasиr mяnadaazяrbaycanчыlыьыn nяyи иfadя etdиyиnи aydыnlaшdыrmaьa чalышaq.Konstиtusиyada sиstemlи шяkиldя tяsbиt edиlmяsя dяayrы-ayrы maddяlяrиn tяhlиlиndяn bunu mцяyyяn etmяk olar.Belя kи, Konstиtusиyanыn bиrиncи maddяsиnиn иkиncи hиssя sи -nя яsasяn, Azяrbaycan Respublиkasыnda dюvlяt hakи mиy -yяtиnиn yeganя mяnbяyи kиmи чыxыш edяn Azяrbaycan xalqыAzяrbaycan Respublиkasы яrazиsиndя vя ondan kяnarda ya -шayan, Azяrbaycan dюvlяtиnя vя onun qanunlarыna tabewww.uluturk.infoТЦРК EЛИ / MART-2010, No:621

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!