12.07.2015 Views

BAШ REDAKTORDAN - turan-sam

BAШ REDAKTORDAN - turan-sam

BAШ REDAKTORDAN - turan-sam

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

us Qыrьыz bozqыrlarыna kючцrцldц. 1906-cы иldя Orta AsиyanыRusиyaya baьlayan dяmиr yolunun чяkиlишlяrи baшa чatdы.1912-1917-cи иllяr arasыnda Orta Asиyada rus hюkumяtиnяqarшы qиyamlar baш verdи vя 1917-cи иldя Rusиyada чar ha -kиmиyyяtиnиn sцqutu иlя яlaqяdar Orta Asиyada mцstяqиllиkdюvrц baшladы. 1917-1920-cи иllяr arasыnda яvvяlkи Qa zaxcцzlяrи bиrlяшяrяk mцstяqиl Alaш Orda dюvlяtиnи yaratdыlar.Hюkumяt rяhbяrи Яlиxan Bokexanov, paytaxtы иsя Se meyшяhяrи olan bu dюvlяt yalnыz цч иl mюvcud ola bиldи. 1920-cииldя ruslar Alaш Orda dюvlяtиnи ишьal etdиlяr vя bu tarиxdяnsonra Qazax bozqыrlarыnda sovet hakиmиyyяtи dюvrц baш -ladы. Bugцnkц Qazaxыstan яrazиsиndя qurulan Sovet So sи -alиst Respublиkasыnы ruslar yanlыш olaraq Qыrьыzыstan MuxtarSSR-и adlandыrmышdыlar. Bu sяbяbdяn dя 1925-cи иldя иttиfaqrяhbяrlиyи bu yalnышlыьa dцzяlиш verяrяk Qыrьыzыstan MuxtarSSR-и adыnы Qazaxыstan Muxtar SSR-и иlя dяyишdиrdи. Иlkиllяr dя Orenburq шяhяrи dя Qazaxыstanыn яrazиsиnя daxиlиdи, lakиn sonradan Rusиyaya bиrlяшdиrиldи. 1936-cы иldя res -publиkanыn rяsmи adыndakы “muxtar” иfadяsи lяьv olundu vяюlkя Qazaxыstan Sovet Sosиalыst Respublиkasы adlndыrыldы.1924-1934-cц иllяr arasыnda kяnd tяsяrrцfatы (яkиnчиlиk) sa -hяsиndя problemlяr yarandы vя bиr чox Qazax boyu Uyьurbюlgяsиnя kючцrцldц. ЫЫ Dцnya mцharиbяsи яrzиndя чяtиngцnlяr keчиrяn vя яhalиsиnиn sayыnda bюyцk azalma nяzяrячarpan Qazaxыstan Sovet Sosиalиst Respublиkasы, Sovetlяrbиrlиyиnиn mюvcud olduьu zaman яrzиndя sovet яkиnчиlиksиyasяtиnиn tяtbиq olunduьu bиr mяrkяz oldu. 1991-cи иldяSovet Иttиfaqыnыn sцqutundan sonra oktyabыrыn 25-dя Qa -zaxыstan юz mцstяqиllиyиnи elan etdи. Qazaxыstanиn mцstяqиllиyиnиelan etmяsиndяn 10 dяqиqя sonra Tцrkиyя Cцm hu -rиyyяtи onun mцstяqиllиyиnи tanыmышdыr. Юlkя daиmи fяalиyyяtgюstяrяn иkиpalatalы - parlament (senat vя mяclиs) vя bes иl -dяn bиr seчиlяn prezиdent tяrяfиndяn иdarя olunur. Qa za -xыstan Respublиkasыnыn 15.301.400 nяfяrlиk яhalиsиnиn tяx -mиnяn 9 mиlyonu (57,4 %) шяhяlяrdя, 6,5 mиlyonu (42,7 %)иsя kяnd yerlяrиndя yaшayыr. Яhalиnиn sыxlыьы 1 kv. km-я 5,6nяfяr dцшцr. Respublиkada 120-dяn чox etnиk qrup yaшayыr.Qazaxlar яhalиnиn 9 mиlyondan чoxunu (58,9 %), ruslar 4mиlyona yaxыnыnы (25,9%) tяшkиl edиr. Bundan baшqa юlkяdяukraynalыlar, юzbяklяr, tatarlar, uyьurlar, almanlar vя dиgяrxalqlarыn mцmayяndяlяrи dя yaшayыr.Юlkяnиn rяsmи dиlи Tцrk dиllяrи aиlяsиnя mяnsub olanQa zax dиlиdиr. Bundan яlavя dюvlяt vя yerlи orqanlarda rusdиlиnиn dя иstиfadяsиnя иcazя verиlиr. Qazaxыstan Respub lи -kasыnda qeydиyyatdan keчmиш 85 dиnи qurum fяalиyyяt gюs -tяrиr. Lakиn яsas dиn Иslam dиnиdиr vя яhalиnиn 60 %-и bu dи -nя etиqad edиr.Qazaxыstan Respublиkasыnыn mиllи gerbи 1992-cи иl 4 иyuntarиxиndя yaranmышdыr. Onun mцяllиfи J. Malыbяyov vя S.Ulu xanovdur. Emblem daиrя шяklиndяdиr vя яnяnяvи Qazaxчadыrы olan “yurt” vя ya kючяrи чadыrыnыn mцxtяlиf hиssя lя -rиndяn; “шanыrak” – tяkяr шяklиndя aьac damы parчasыndan,“tuduk” – keчя юrtцyцndan, “kuldreuш” – yurdun skletиndяn,“uыk” – sklet цчцn qurшaqdan иbarяtdиr. Sanыraьыn иkи tя rя -fиndя qыzыl qanadlы иkи at – “tulpar” yerlяшиr. Цst tяrяfdяnortada beшguшяlи ulduz vя tavan tяrяfdя иsя Qazax yazыsыvar. Emblemиn яsas rяngи qыzыlы vя mavиdиr. Qazaxыstan Res -publиkasыnыn dюvlяt bayraьы kvadrat шяkиllи mavи qumaшdanhazыrlanыr. Bayraьыn ortasыnda 32 ишыq шцasыndan иbarяt olangцnяш vя onun altыnda da bozqыr qartalы, sol tяrяfdя иsя mиllиmotиvlяrdяn oluшan шaqulи bиr xяtt yerlяшиr. Gцnяш, mиllи mo -tиvlяr, ишыq шцalarы vя qartal tяsvиrlяrи qыzыlы rяngdяdиrlяr. Qa -zaxыstan Respublиkasыnыn Mиllи Marшыnыn sюzlяrи JumekenNajиmedenov vя Nursultan Nazarbayevя, musиqиsи иsяwww.uluturk.infoТЦРК EЛИ / MART-2010, No:67

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!