BAШ REDAKTORDAN - turan-sam

Bиr яsrlиk yaшы olanTцrk OcaqlarыTцrk Ocaqlarы tяшkиlatы 25 mart1912-cи иldя - Osmanlы tarиxиnиn яn qa -ranlыq zamanlarыnda qurulub. Os manlыdюv lяtи 1893-cц иl mцharиbяsи vя Bal -kan mцharиbяsи nяtиcя sиn dя mяhv ol -ma nюqtяsиnя gяlmишdи. Os man lы чыlыq,Qяrblяш mяk tяklиflяrиnиn yetяrlи olma -dыьы mцшahиdя olunmaqdaydы. Tцrkmиllяtчиsи olan gяnclяr vя zиyalыlar ogц nцn шяrtlяrи da xиlиndя dиl dя, fиkиrdя,sяnяtdя vя sиyasяtdя Tцrk Bиrlиyи иde -yasыnы reallaшdыrmaq цчцn hяrяkяtяkeчdиlяr. Nəticədə Tцrk Ocaq larы Tцr -kиyяdя цm mяtdяn mиllяtя keчиd prosesиnяbю yцk tяkan ver dи. Hяrbи tиbbmяktяbи nиn 190 nяfяr tяlяbяsиnиn mц -ra cия tиnиn hяyata keч mяsиnи tяmиn etmяyя чalышan ßlи bяy Hц -seynzadя, Mяmmяd ßmиn Yurdaqul, ßhmяd bяy Aьa oь -lu, Fuat Sabиt Aьacыk, Yusиf Akчura vя Zиya Gюyalp tяш -kиlatыn qurulmasы иstиqamяtиndя иlk addыmlarы atanlar oldular.Qu rumun иlk sяdrи ßhmяd Fяrиd Tяk, baш katиbи иsя Mяm mяdßlи Tevfиk olmuшdur. Юtяn mцddяt яrzиndя Hяm dullah Sцb -hи Tanrыюvяr, Fяrиd Cansevяr, professor Os man Turan,pro fes sor Emиn Bиl gич, professor Orxan Dцz gц nяш, SadиSo mun cuoьlu kиmи zи yalыlar da tяшkиlatda genиш fяalиyyяt gюs -tяrmишlяr.Tяшkиlat qurulduьu tarиxdяn etиbarяn Tцrklцk mяsя lя sиnиbцtцn юlkя boyu genиш шяkиldя tяblиь etmяyя baшladы. Tцrktarиxиnи, mяdяnиyyяtиnи araшdыrmaq, чap etmяk, top lantыlar,konfranslar keчиrmяklя Tцrklцk dцшцncяsиnиn ge -nишlяnmяsиnи, gяnclяr tяrяfиndяn mяnиmsяnиlmяsиnи tяшkиletmяk tяшkиlatыn яsas mяqsяdиdиr. Nиzamnamяsиndя иdeyaиlя baьlы bяndи hяr zaman mцdafия edиb saxlayan tяшkиlatbundan sonra da onu mцhafиzя etmяk fиkrиndяdиr: “Tяшkиlatmиllи kцltцrцn, яxlaq vя fиkиr hяyatыnыn иnkишaf etdиrиlmяsи, mиllиbиrlиyиn gцclяndиrиlmяsи, cяmиyyяtиn quruluшunun saь -lamlaшdыrыlmasы vя Tцrklцyцn ucaldыlmasы mяqsяdиylя qu rul -muшdur”. Bu mяqsяd qыsaca olaraq “Tцrk Mиllяtчиlиyи” dяadlandыrыla bиlяr. Fяalиyyяtиnи gцndяlиk sиyasяtя qarышma danmцstяqиl bиr tяшkиlat kиmи davam etdиrиr.1918-cи иldя иngиlиs ишьalчыlarы Иstanbula daxиl olduqlarыzaman иlk olaraq Иttиhad vя Tяrяqqи Partиyasы иlя Tцrk Ocaq -larыnыn qяrargahыnы яlя keчиrdиlяr. Чцnkи Tцrk mиllяtиnя mя -lumatlarы vя fиkиrlяrиlя xиdmяt etmяk nиyyяtиndя olan TцrkOcaqlarыnыn gяnclяrи Чanaqqalada, Sakaryada “sюz mюv zu suvяtяndиrsя gerиsи tяfяrrцatdыr” deyяrяk canlarыnы vermiş dиlяr.Иstиqlal mцharиbяsиndя Tцrk Ocaqlarы Иstanbuldan Ana doluyaиnsan vя sиlah tяdarцkц prosesиndя юnяmlи rol oynadы.Cцmhurиyyяtиn quruluшu dюvrцndя Tцrk Ocaqlarы Ata -tцrkцn gюstяrиши иlя Ankarada fяa lиyyяtя keчdи. Qыsa zamankяsи yиn dя 260-dan чox шюbя qurdu.Ata tцrk getdиyи hяr yer dя яgяr varиdиsя Tцrk Ocaqlarыnыn yerlи шюbяlяrиnиzиyarяt edиr, yoxdursa шюbяsиnиnaчыlma sы nы иstяyиrdи. Sюzцn hяqиqиmяnasыnda Tцrk Ocaqlarы yenи Tцrkdюv lя tиnиn formalaшmasыnda юnяmlиrol oy na dы. Buna gюrя dя demяk olarkи, yenи dюvlяtиn quruluш fяlsяfяsиTцrk Ocaqlarыnыn Tцk Mиllяtчиlиyииdeyasыndan qaynaqlanmышdыr.100 иlя yaxыndыr иstиqamяtиnи dя -yишdиrmяdяn fяalиyyяt gюstяrяn TцrkOcaqlarы иctиmaи tяшkиlat ol duьunuunutmur vя mиllяtя heч bиr xeyиr gцdmяdяnxиdmяt edиr. Tцrk Ocaq -larыnыn цzv lяrиnиn sыrasыnda unиversиtetlяrdя, dюvlяt иdarяsиndячalышan, mцstяqиl fиkиr sahиbи olan иntellektual иnsanlar yeralыr. Tцrk Ocaqlarыnыn цzvlяrи vя rяhbяrlяrи gюrdцklяrи ишlяrиnqar шыlыьыnda яmяk haqqы almыrlar. Bu gцn 77 yerdя шюbяsиolan Tцrk Ocaqlarыnыn 20000-я qяdяr цzvц var. Qu rulduьuzamandan qarшыsыna qoyduьu mяq sяdя чatmaqdan юtrцatdыьы addыmlar dцzgцn olduьu цчцn hяm sиya sяtчиlяr, hяmdя mяmurlar arasыnda bюyцk etиbar sahиbиdиr. Цzvlяrи ara -sыnda vя иcra aparatыnda mцxtяlиf sиyasи par tи ya larы tяmsиledяn чoxsaylы elm adamlarы var. Yuxarыda qeyd et dи yи mиzkиmи Tцrk Ocaqlarы baшda Atatцrk olmaqla Tцr kиyя Cцm -hurиyyяtиnиn bцtцn prezиdentlяrиnиn hиmayяsиnи gюrmцшdцr.Bu sяbяbdяn hюkumяtиn qяrarыyla Tцrk Ocaqlarы “ИctиmaиFaydalar цчцn Чalышan Tяшkиlat” statusu almaqla xцsusиolaraq tanыnmышdыr. Tцrk Ocaqlarы tərəfindən təsis olunan Mц -kafat isə 1986-cы иldяn etиbarяn иkи иldя bиr dяfя Tцrk Dцn -yasыnыn иnkишafыna xиdmяt gюstяrяn шяxslяrя verиlиr.1980-cи иlиn 12 sentyabr чevrиlишиndяn sonra fяalиyyяtиda yandыrыlan Tцrk Ocaqlarы 1985-cи иldя Ankarada keчиrdиyиbюyцk bиr qurultayla dayandыьы yerdяn ишиnя davam etdи. Buyenи шяraиtdя mцntяzяm olaraq mиllяtчиlиklя baьlы tarиxи-elmиkonqreslяr, mиllи tяhsиl sиmpozиumlarы keчиrиlmяyя baшla nыl dы.Tяшkиlatыn “Tцrk Yurdu” jurnalы tarиxиndя иlk dяfя olaraq 20иllиk fasиlяsиz чap edиldи. 2000-cи иldя Tцrk Ocaqlarыnыn hazыrladыьыsayta (www.turkocagи.org.tr) чox sayda zиya rяt чи daxиlolmaqdadыr.Tцrk Ocaqlarыnыn yenиdяn fяalиyyяtя baшladыьы zamandanbиr mцddяt sonra Sovet Иttиfaqы daьыldы. Sovet dюvlя tи nиndaьыlmasыndan bиr neчя иl яvvяl Tцrk Dцnyasыna yюnяlиk ишlяrgюrяn Tцrk Ocaqlarы SSRИ-nиn чюkmяsиndяn sonra fяalиy -yяtиnи bu иstиqamяtdя aktиvlяшdиrdи. Türk Ocaqları bu səbəbdənötən ildən Azərbaycanda nümayəndəlik təsis edərəkXəlil Öztürkü nümayəndəliyin rəhbəri təyin edib.64 ТЦРК EЛИ / MART-2010, No:6 www.uluturk.info