sяrиyyяt цzvlяrи qadыnlardan иbarяt olan xrиstиan - sиnkretиstcяrяyanыn иzlяrи dя юlkяmиzdя gюrцnmяkdяdиr. Hяrяkatыnяsasы 1896-cы иldя Чarls Teys Rassel (1852-1916) tяrяfиn -dяn qoyulmuшdur. Rassel “Yehovanыn Шahиdlяrи”nиn kиta -blarыnda “1000 иllиk krallыьыn peyьяmbяrи” kиmи gюstяrиlиr.Яvvяlяr “Rasselиstlяr” adlanan bu cяrяyan, 1931-cи иldя ke -чиrиlяn konqresdя “Yehovanыn шahиdlяrи” adыnы qяbul etdи.Bu ad da Иncиldя yazыlan “Sиz mяnиm шahиdlяrиmsиnиz - deyиrYehova” иfadяsиndяn gюtцrцlmцшdцr. “Yehova Шahиdlяrи”чox mцrяkkяb vя tяsиrsиz юtцшmяyяn psиxolojи metodlardanиstиfadя edиrlяr. Mяsяlяn: иnsanlarы dцnya vя gяlяcяk haq -qыnda цmиdsиzlиyя dцчar etmяk, mцharиbя, zяlzяlя, sel, qыt -lыq, xяstяlиk kиmи problemlяrиn Allah (c.c.) tяrяfиndяn gюn -dяrиldиyиnи vя bunlardan qurtulmaьыn mцmkцnsцzlцyцnциddиa etmяk, “yehova шahиdи” olmayanlar цчцn qиyamяtиnvя fяlakяtиn gяlяcяyиnя, xrиstиanlarыn mцqяddяs kиtablarыnыиstяdиklяrи шяkиldя yozmaq vя onlara qяrяzlи шяrh vermяk,maddи problemlяrи olan иnsanlar цчцn иш qurmaq, яmяkhaqqы vermяk vя s. Yehova шahиdlяrиnиn baxышlarыna gюrя,Иsa mяsиh (s) 144000 Yehova Шahиdи иlя bиrlиkdя yer цzцnяenяrяk, bцtцn sиyasи quruluшlarы, dюvlяtlяrи, mиllяtlяrи bиrsюzlя “Шeytanыn Gцclяrиnи” yox edяcяk. Bцtцn bu hadиsяlяr“Armagedon savaшы” vasиtяsиlя baш verяcяkdиr vя nяtиcяdяyer цzцndя Tanrыnыn hakиmиyyяtи qurulacaqdыr. Maraqlы bu -rasыdыr kи, “Yehova шahиdlяrи” adlanan cяrяyanыn яksяr цzv -lяrи qadыnlardыr vя яsasяn gecяlяr fяalиyyяtя baшlayыrlar.Gecяlяr иnsanlarыn azlыьыndan, nяzarяt zяиflиyиndяn иstиfadяedиb fяalиyyяt gюstяrиrlяr.“Adventиzm” vя Baptиzm” adlanan cяrяyanda Azяr -baycanda dиnи tяblиьatla mяшьul olan xrиstиan mяzhяblяrиhesab olunur. Protestant tяmayцllц xrиstиan dиnи cяrяyanыolan Adventиzmиn яsasы 1831-cи иldя ABШ-da Vиlyam Mиllertяrяfиndяn qoyulmuшdur. Mиllerиn иdeyasы tяk Amerиkadadeyиl, Avropa vя Asиyada da genиш vцsяt tapdы. Onun da -vamчыlarыnы adventиstlяr adlandыrmaьa baшladыlar (latыncaadventus-zцhur etmяk). Onlarыn иnamыna vя hesablamalarыnagюrя Иsa (s.) yaxыn иllяrdя zцhur edяcяk vя dцnyadakыяdalяtи bяrpa edяcяk. Zaman keчdиkcя adventиstlяr bиrneчя qrupa bюlцndцlяr. Bunlarыn arasыnda “Yevangelиstadventиstlяrи”, “Allah kиlsяsи”, “Иkиncи gцnцn advendиstlяrи”,“Yeddиncи gцnцn adventиstlяrи” vя s. gюstяrmяk olar. On -larыn arasыnda “Yeddиncи gцnцn adventиstlяrи” daha genишyayыlmышdыr.Dцnyada 30 mиlyona yaxыn saylarы olan Baptиstlяr, ta -rиxlяrиnиn Yяhya peyьяmbяrиn (s.) vя Иsa Mяsиhиn (s.) dюv -rцndяn baшladыqlarыnы иrяlи sцrцrlяr. 1606-cы иldя Иngиl tяrяdяkиlsя яleyhиnя yюnяlmиш hяrяkat nяtиcяsиndя bиr qrup иnsankиlsяdяn ayrыlaraq Hollandиyada sыьыnacaq tapmыш vя oradabaptиzmиn яsasыnы qoymuшlar. Яsasы Con Smиt tяrяfиndяnqurulan Baptиzm yenи kиlsяnиn yaradыcыsы hesab olunur.Baptиzmя gюrя uшaqlarы xaч suyuna чяkmяk ayиnиnя ehtиyacyoxdur. Onlar Иsa Mяsиhиn (s) varlыьыna иman gяtиrяn,onu Allah (c.c.) kиmи dяrk edяn иnsanlarыn xaч suyuna чяkиlmяsиnиqяbul edиrlяr. Azяrbaycanda Baptиzmиn иlk gюrцntцlяrиXЫX яsrиn иkиncи yarыsыnda mцшahиdя edиlmишdиr. Belяkи, чar ЫЫ Nиkolay Baptиstlяrиn Rusиya цчцn tяhlцkяsиnи яsasgяtиrяrяk onlarы “ucqarlara” – Qafqaza, xцsusиlя Azяrbay -ca na sцrgцn etmишdиr. Bюyцk Baptиst иcmasы 1899-cu иldяBakыda qurulmuшdur. Hazыrda Azяrbaycanda цч baptиstиcmasы fяalиyyяt gюstяrиr.Buddиzmdя яsasяn hиnd яsиllи иnsanlarыn malиyyя dяs -tяyи иlя yayыlan “Krишnaчыlыq” tяlиmи mцшahиdя edиlmишdиr.Krишnaиzm 5 mиn иl bundan яvvяl Bhaqavad-Qиta tяrяfиndяnyazыlan “mцqяddяs яhdи-яtиqя” яsaslanыr. Krишna tяrяfdarlarыhяddиndяn artыq sяrt hяyat tяrzи keчиrиrlяr. Onlar яt,balыq yemиrlяr, mяtbuat nцmunяlяrиndяn xцsusиlя televиzor,radиodan иstиfadя etmиrlяr. Krишnaчыlar demяk olar kи, bцtцnиstяklяrdяn иmtиna edиrlяr. Cяmиyyяtиn 38 юlkяdя 120-yяqя dяr mяrkяzи fяalиyyяt gюstяrиr. Avropa vя Amerиka qиtяsиюlkяlяrиndя yayыlmasna baxmayaraq Hиndиstanda bu dиnиhяrяkatы чox az qиsm иnsanlar tanыyыr. Azяrbacanda “BakыKrишna Шцuru Cяmиyyяtи” adы altыnda fяalиyyяt gюstяrиr vяsaylarы 100-dяn чoxdur. Onlar da dиgяr tяrиqяtlяr kиmи pullaяlя alma, kиtab yayыmы, toplantыlar keчиrmяk vя dиgяr цsullardanиstиfadя etmяklя fяalиyyяt gюstяrиrlяr.Belяlиklя юlkяmиzdя vя cяmиyyяtиmиzdя hюkm sцrяn dи -nи vяzиyyяtя vя qeyrи-яnяnяvи tяrиqяtlяrя azacыq da olsaaydыnlыq gяtиrmяyя чalышdыq. Bununla belя etиraf etmяk la -zыm dыr kи, bu mяsяlяlяr vaxtaшыrы mяtbuatda ишыqlandыrыlmalы,яhalи vя иctиmaи-sиyasи ишlяrlя mяшьul olan шяxslяr tяrи qяt -lяr vя dиnlяr barяdя mяlumatlandыrыlmalыdыr. Xцsusиlя яhalиnиnbюyцk яksяrиyyяtиnиn иman vя etиqad etdиyи Иslam dи nи -nиn яsasыnы, tarиxиnи, Mяhяmmяd peyьяmbяrиn (s.я.s.) яx -laqlы yaшam tяrzиnи mцtяmadи ишыqlandыrmalы vя xalqы yaxшыmaarиflяndиrmяk gяrяklиdиr. Чцnkи Иslam dиnи Azяrbaycanta rи xиnиn, mяdяnиyyяtиnиn, иncяsяnяtиnиn vя яsasяn dя mя -nя vиyyatыnыn ayrыlmaz tяrkиb hиssяsиdиr. Lakиn tяяssцf doьuracaqhal odur kи, bяzи soydaшlarыmыzыn maddи ehtиyacцzцn dяn vя yaxud Иslam haqqыnda bиlgиsиzlиyиndяn, yalanчыtяrяqяtlяrиn tяblиьatыna uyaraq яnяnяvи dиnlяrиnи dяyишиrlяr.Bиr sюzlя Azяrbaycandakы dиnи-иdeolojи boшluqdan иstиfadяetmяyя чalышan, xalqыn шцuruna tяsиr etmяyи prиnsиp hesabedяn tяrиqяt vя иcmalarыn fяalиyyяtи hяlя чox maraq doьuracaq.Yenи tяrиqяtlяrиn gяlиши dя hardasa qaчыlmazdыr. Bцtцnbunlarы nяzяrя alaraq Azяrbaycanda иstяr Иslam, иstяr yя -hudи-xrиstиan, иstяrsя dя buddиst vя dиgяr tяmayцllц radиkalцnsцrlяrиn fяalиyyяtиnя cиddи nяzarяt olunmalы, яvяzиndя иsяюlkя яhalиsиnиn яksяrиyyяtиnиn etиqad bяslяdиyи Иslamdиnиnиn tяmяl prиnsиplяrи barяdя maarиflяndиrиlmя dahavacиb vя olduqca яhяmиyyяtlиdиr.34 ТЦРК EЛИ / MART-2010, No:6 www.uluturk.info
Mиster Hemferиn xatиrяlяrи(VЫ yazы)Tяxmиnяn bиr neчя яsr яvvяl Иngиltяrяnиn Mцstяmlяkяlяrя Nяzarяt Nazиrlиyи (MNN) tяrяfиndяnmцsяlman юlkяlяrиnя casusluq mяqsяdиlя gюndяrиlmиш Mиster Hemferиn xatиrяlяrи mцasиr dюvrdяTцrk mиllяtиnиn vя mцsяlman цmmяtиnиn nцmayяndяlяrи цчцn чox gяrяklи ola bиlяr.Bиr mцddяt Baьdadda qaldыqdan sonra Londona qayыtmaqяmrи aldыm. Londona dюndцkdя katиblяr vя mяsullarlagюrцшdцm. Onlara uzun sцrяn sяfяrиmdяn, mцшahиdяlяrиmvя Иraqla baьlы mяlumatlarыmdan danышdыm. Onlar чox se -vиn dиlяr vя mяnя юz tяшяkkцrlяrиnи bиldиrdиlяr. Sяfиyyя dяmяndяn яlavя MNN-nя mяlumat gюndяrmишdи. Sonradanbиldиm kи, MNN-nиn xцsusи mяqsяdlя tяyиn olunmuш xя fиy -yяlяrи mцntяzяm olaraq mяnи иzlяmиш vя bu barяdя mяr -kяzя mяlumatlar gюndяrmишlяr. Nazиrlя gюrцшmяk цчцn vaxtaldыm. O, mяnи Иstambul sяfяrиmdяn qayыdarkяn qarшыladыьыkиmи qarшыlamadы. Bu dяfяkи gюrцшцmцzdя onun mяnя mяftunolduьunu anladыm. Nazиr, Mяhяmmяd Nяcdиnи hяmkarlыьacяlb etdиyиmя gюrя mяndяn чox razы иdи.Nazиr dedи:- Mяhяmmяd Nяcdи nazиrlиyиmиzиn mцsяlmanlarыn qяlbиnяsancmaq цчцn daиm axtardыьы bиr sиlahdыr kи, onu яldяetmяk цчцn sяrf etdиyиmиz bцtцn mяsrяflяrя dяyяr.- Onu яlя almaq цчцn чox яzab-яzиyyяtlяrя qatlaшmalыoldum. Ondan ayrыlanda чox nиgaran иdиm, fиkиrlяrиndяn dю -nяcяyиndяn qorxurdum. Lakиn, sюhbяt яsnasыnda anladыmkи, fиkrи qяtиdиr.- Nazиrlиyиmиzиn casuslarы Иsfahanda onunla gюrцш mцш -lяr. Bu haqda bиzя bиr mяlumat da gюndяrиblяr.Юz-юzцmя fиkиrlяшиrdиm kи, Mяhяmmяd bu sиrrи baш qa -sыna necя aчa bиlяrdи?! Sonradan onunla gюrцшdцkdя bиl -dиm kи, Иsfahanda Яbdцlkяrиm adlы bиr шяxs onunla gю rц -шяndя, Шeyx Mяhяmmяdиn (mяnи nяzяrdя tutur) qarda шы -yam - demишdи. O da aldanaraq, bцtцn sиrlяrи aчmыш vя onun -la mяxfи яlaqя yaratmышdы. Mяnя Иsfahan vя Шиraz sяfяrиhaqqыnda belя danышdы: “Sяfиyyя mяnиmlя Иsfahana getdи.Onunla иkи ay da mцvяqqяtи nиgahla yaшadыm. Иsfahandatanыш olduьum Яbdцlkяrиmlя Шиraza gяldиm. O, mяnиSяfиyyяdяn dя gюzяl olan Asиya adlы bиr qadыnla tanыш etdи.Onunla da bиr mцddяt oldum. Hяyatыmыn яn nяшяlи gцnlяrиnиonunla keчиrdиm”.Sonradan dяqиqlяшdиrdиm kи, Яbdцlkяrиm Иsfahandayaшayan xrиstиan, Asиya иsя Шиraz yяhudиlяrиndяn olan MNNcasusudur. Dюrdцmцz bиr yerdя Mяhяmmяd Nяcdиnи иllяrlяplanlaшdыrdыьыmыz bиr шяkиldя yetишdиrdиk.Mяn hadиsяlяrи nazиrя, katиbя vя nazиrlиyиn tanыma dы -ьыm иkи mяmuruna danышdыqda, nazиr mяnя belя dedи: “Sяnnazиrlиyиmиzиn яn bюyцk mцkafatыnы qazandыn. Sяn bиzиm яnmцhцm xяfиyyяlяrиmиz arasыnda bиrиncиsяn. Katиblяr sяnяvяzиfяnи davam etdиrmяk цчцn lazыm olan иkи dюvlяt sиrrиnиsюylяyяcяklяr”.Sonra mяnя aиlяmlя gюrцшmяk цчцn on gцnlцk vaxtverdиlяr; sevиnc ичяrиsиndя evиmя doьru addыmladыm. Mяnячox bяnzяyяn oьlumla яn unudulmaz dяqиqяlяrиmи keчиr -dиm. Rasputиn yenиcя dиl aчыrdы. Gюzяl yerиmяyи var иdи. Oyerиyяndя, sankи vцcudumun bиr parчasы yerиyиrdи. Bu ongцndя sevиncиmиn hяddи-hцdudu yox иdи. Xalamla da gю rцш -mяyиm чox yaxшы oldu. Ancaq mяn цчцncц sяfяrя getdиk -dяn sonra o, dцnyasыnы dяyишmишdи. Onun vяfat etmяsиnячox tяяssцflяndиm. Aиlяmlя olduьum bu on gцn sankи bиrsaat kиmи gяlиb keчdи. Яzиyyяtlи gцnlяr иsя яsrlяrя bяra bяr -dиr. Nяcяfdяkи xяstяlиk gцnlяrиmи xatыrladыm. O kяdяrlи gцnlяrиnhяr bиrи mяnиm цчцn bиr иlя bяrabяr иdи.Yenи яmrlяr almaq цчцn nazиrlиyя getmишdиm. Qarшыm -da katиblя yanaшы gцlяrцzlц vя uzunboylu bиr шяxs dя da -yan mышdы. Onunla gюrцшdцkdя яlиmи mюhkяm-mюhkяm sыx -dы; sankи onun яllяrиndяn qяlbиmя mяhяbbяt sцzцldц. Odedи: “Nazиrlиyиmиzиn иdarя heyяtиnиn яmrи иlя sяnя чox mц -hцm иkи dюvlяt sиrrиnи sюylяyяcяyяm. Bu иkи sиrdяn чox иstиfadяedяcяksяn. Bu mяlumatlarы bиr neчя nяfяrdяn baшqaheч kяs bиlmиr”.Яlиmdяn tutaraq mяnи otaqlardan bиrиnя apardы. Buotaq da чox qяrиbя bиr sяhnя var иdи. Bиr daиrяvи masanыn яt -rafыnda on nяfяr oturmuшdu. Onlardan bиrиncиsи Osmanlыsultanыnыn qиyafяsиndя иdи. Tцrk vя иngиlиs dиllяrиnи mцkяmmяlbиlиrdи. Иkиncиsи Иstambuldakы Шeyxцlиslam, цчцncцsцИran шahы, dюrdцncцsц Иran шahыnыn vяzиrи, beшиncиsи иsя шияlяrиnNяcяfdяkи mцctяhиdиnиn qиyafяsиndя иdи. Bu иkи nяfяrfars vя иngиlиs dиllяrиnи bиlиrdиlяr. Onlarыn hяr bиrиnиn yanыndadedиklяrиnи yazmaq цчцn katиblяr oturmuшdu. Sonra casus-www.uluturk.infoТЦРК EЛИ / MART-2010, No:635