Pobierz cały numer w wersji PDF. - Przegląd Zachodniopomorski

182 Recenzje ∗ Omówienia ∗ Polemikiną grę wokół powstania, a także motywyFryderyka Wilhelma II, zmierzającego doostatecznego rozwiązania kwestii polskiej,czyli do pełnej likwidacji samodzielnegobytu Rzeczypospolitej.Władca Prus i jego ministrowie dokładnieanalizowali relacje posłów i wyciągaliz nich należyte wnioski dla dobraswojego państwa. Fryderyk Wilhelm IIprzewidywał zdecydowane działania Rosjiprzeciwko powstańcom, a także planzemsty za wywołanie powstania w Warszawie17 i 18 kwietnia 1794 r. Z wielkimzadowoleniem przyjął wiadomość o powierzeniudowództwa nad interwencyjnąarmią rosyjską gen. Aleksandrowi W. Suworowowi.Jednocześnie starał się przekonaćKatarzynę II o swojej lojalności.Monarcha pruski wielokrotnie wskazywałna to, że jest wypróbowanym i cennymsojusznikiem carycy, aprobował wszelkie,nawet najbardziej surowe zarządzeniapodjęte przeciwko powstańcom.Niepokój Fryderyka Wilhelma II,zwłaszcza w pierwszej fazie powstania,wynikał z braku rozeznania co do istotnychcelów Rosji wobec Rzeczypospolitej.Podobny punkt widzenia reprezentowałrównież poseł pruski w Warszawie,Ludwig Buchholtz, zdecydowany wrógRzeczypospolitej i kontynuator politykiFryderyka II oraz gorący zwolennik militarneji dyplomatycznej współpracy prusko-rosyjskiej.Depesze Buchholtza mająwszechstronną wartość dla poznania wewnętrzegoi międzynarodowego położeniaRzeczypospolitej w 1794 r. Korespondecjata zawiera m.in. doskonałą, wręcz druzgocącąkrytykę wszelkich posunięć politykirosyjskiej w Polsce, prowadzącą przezSieversa i Igelströma.W interesujący sposób Buchholtzomawia rolę Stanisława Augusta w insurekcji.Korespondencja jego jest takżebardzo ważna dla poznania nastrojóww Warszawie po wiadomości o zwycięstwieracławickim. Depesze dyplomatydają obraz stosunków prusko-rosyjskich,rosyjsko-szwedzkich i prusko-austriackich.U Buchholtza można się często spotkaćze stwierdzeniem, że powstanie polskiew żadnym wypadku nie może się zakończyćsukcesem. Buchholtz był typowymdyplomatą wyznającym stare zasady– nienawidził rewolucji, zarówno tej znadSekwany, jak i tej znad Wisły. RelacjomBuchholtza zawdzięczamy również bliższąocenę całego korpusu dyplomatycznegodziałającego w Warszawie. Listy zawierająteż wnikliwą ocenę polityki władzmiejskich Warszawy, a zwłaszcza wszelkichpoczynań Rady Zastępczej Tymczasoweji Rady Najwyższej Narodowej.W świetle tej korespondencji ujawniasię z całą wyrazistością naiwność i łatwowiernośćrachub politycznych przywódcówinsurekcji, liczących na życzliwośćdworu wiedeńskiego, na neutralność Prusi pomoc ze strony Turcji, Francji, Angliiczy Szwecji. Buchholtz szczególnie wnikliwieobserwował bilateralne stosunkiro syjsko-tureckie, austriacko-tureckiei austriacko-francuskie. Trafnie oceniał,podobnie jak jego władca, całkowicie biernąi egoistyczną postawę Anglii i Francjiwobec powstania. Państwa te nie myślałyzupełnie o udzieleniu Polsce pomocy, leczzajęte były swoimi wewnętrznymi sprawami.Bardzo istotne są również raportyposła pruskiego w Petersburgu, LeopoldaHeinricha Goltza. Odsłaniają one mało