Publikacja w wersji do pobrania (pdf) - Czerwiec '56 - Instytut ...

14 Stanis³aw JankowiakRobotnicza, oskar¿ana o pe³nienie w Polsce funkcji agentury Moskwy, zapewnia³ach³opów, ¿e wszelkie plotki mówi¹ce o tworzeniu w kraju ko³chozóws¹ wyssane z palca i s¹ rozsiewane przez wrogów, a wieœ polska bêdzierozwija³a siê wed³ug w³asnych wzorów 9 . Natomiast gospodarze maj¹cy gospodarstwadu¿e, ponad 15 hektarów uznawani byli za „ku³aków”, czyliwrogów pañstwa ludowego. Grupa ta mia³a zostaæ w stosunkowo krótkimczasie doprowadzona do ruiny i w ten sposób wyeliminowana z gospodarkiwiejskiej. Obci¹¿enie gospodarstwa uznanego za „ku³ackie” by³o w przeliczeniuna jeden hektar oœmiokrotnie wy¿sze od gospodarstw z innych grup, zw³aszczaspó³dzielni produkcyjnych 10 . Polityka pañstwa wobec wielkopolskiej wsi realizowanaby³a zgodnie z „trójjedyn¹ zasad¹ Lenina”, nakazuj¹c¹ oprzeæ siê nabiedniaku w sojuszu ze œredniakiem, ani na chwilê nie przerywaæ walkiz ku³akiem 11 . Równoczeœnie wieœ zosta³a pozbawiona pomocy pañstwa w postacikredytów, dostaw nawozów. Za to na³o¿ono na ni¹ system obowi¹zkowychdostaw, co w praktyce oznacza³o przymusow¹ dostawê wszystkichproduktów, zw³aszcza zbo¿a, ziemniaków czy miêsa. Nale¿y podkreœliæ,¿e wymiar obowi¹zkowych dostaw dla Wielkopolski stanowi³ 20% planudla Polski, czyli, uwzglêdniaj¹c powierzchniê regionu, by³ dwukrotnie wy¿szyni¿ dla innych województw. Na dodatek pañstwo p³aci³o za te dostawyminimaln¹ cenê 12 .Podobnie wygl¹da³a sytuacja w wielkopolskim przemyœle. Regionowi zaszkodzi³aopinia o wysokim poziomie rozwoju, uznano bowiem, ¿e Wielkopolanieporadz¹ sobie sami, bez wiêkszych nak³adów inwestycyjnych. St¹dte¿ udzia³ województwa poznañskiego w globalnym planie inwestycyjnymwynosi³ tylko oko³o 5%, w niektórych latach (np. w 1951 – 4,2%, w 1952– 3,8%, 1953 – 3,5%, 1954 – 4,2%) 13 nawet spada³, podczas gdy województwostanowi³o 8,8% powierzchni kraju, a liczba mieszkañców stanowi³a 8,4%ca³ego spo³eczeñstwa 14 . Wzrost nak³adów by³ bardzo powolny, w 1950 r. naPoznañ i województwo (Poznañ utraci³ bowiem w 1950 r. status miastawydzielonego, czyli finansowanego z bud¿etu centralnego, a wiêc jego rozwójobci¹¿a³ ca³e województwo) przeznaczono 1736 mln z³otych. W 1955 r. kwotata wzros³a do 3070 mln z³. W przeliczeniu na jednego mieszkañca województwopoznañskie z kwot¹ 818 z³ w 1950 r. plasowa³o siê w koñcówcepod wzglêdem wielkoœci inwestycji w skali kraju 15 . Nie mog³o to zapewniæregionowi odpowiedniego tempa rozwoju. Pod wieloma wzglêdami w sytuacji9 E. Ochab, Wieœ polska na nowych drogach. Referat wyg³oszony na I ZjeŸdzie PPR, Warszawa1946.10 S. Jankowiak, Wielkopolska.., s. 90.11 Tam¿e, s. 89.12 E. Makowski, Poznañski Czerwiec 1956.., s. 21; S. Jankowiak, Wielkopolska.., s. 91.13 Rocznik Statystyczny inwestycji i œrodków trwa³ych 1946–1966, Warszawa 1968, s. 102.14 B. Zió³ek, Terytorium i ludnoœæ, [w:] Najnowsze dzieje Wielkopolski 1945–1989, red.E. Makowski, numer specjalny „Kroniki Wielkopolski” 1989, nr 2, s. 14–15.15 Rocznik Statystyczny inwestycji.., s. 106.