Publikacja w wersji do pobrania (pdf) - Czerwiec '56 - Instytut ...

176 Hanna Labrenz-WeissŒlady powstania w Poznaniu znajduj¹ siê równie¿ w prawie 100 teczkach,dotycz¹cych procesu politycznego przeciwko profesorowi Harichowi i zwi¹zanejz nim grupie, który w swoim programie politycznym wzorowa³ siê naPolsce i mia³ liczne kontakty z polskimi intelektualistami 53 .G³ównym zarzutem przeciwko Harichowi i osobom z jego krêgu by³oprzygotowywanie zamachu stanu przeciwko rz¹dowi Grotewohla, zniesieniekierowniczej roli SED, rozwi¹zanie wojska i s³u¿by bezpieczeñstwa oraz wyst¹pienieNRD z Uk³adu Warszawskiego. Oskar¿eni chcieli obaliæ systemsocjalistyczny w NRD, opieraj¹c siê na wydarzeniach w Polsce (powstaniew Poznaniu, VIII Plenum PZPR) i na Wêgrzech 54 .S¹d Najwy¿szy NRD skaza³ Haricha na 10 lat wiezienia, wspó³oskar¿eniotrzymali zaœ kary od 2 do 6 lat wiêzienia. Po procesie przeciwko Harichowiodby³y siê dalsze procesy, przede wszystkim przeciwko szefowi wydawnictwaAufbau Walterowi Jance i innym, którzy mieli powi¹zania zarówno z Harichem,jak i z Jank¹ 55 .W zwi¹zku z aresztowaniem Haricha i jego grupy Stasi przeprowadzi³aszeroko zakrojone œledztwo w stosunku do ponad 450 osób, wœród którychznalaz³o siê wielu ówczesnych czo³owych polskich intelektualistów, jaknp. Leszek Ko³akowski, Adam Schaff, Ewa Waszkiewicz, Kazimierz Ajdukiewicz,Maria Kokoczyñska, Tadeusz Kroñski, Maria Kofta, Barbara Lerczak,Marcel Ranicki i wiele innych osób rozsianych po ca³ej Polsce 56 .W wyniku owego gigantycznego œledztwa okaza³o siê m.in., ¿e Harichprowadzi³ liczne dyskusje z Romanem Karstem, Marcelem Ranickim i Mari¹Koft¹, którzy twierdzili, ¿e zwalczaj¹ kierunek konserwatywno-stalinowskiw Polsce i ¿e w NRD nie ma niestety ¿adnej dyskusji na ten temat. Abyudowodniæ swoje tezy, podawali przyk³ad powstania w PZPR frakcji natoliñskiej(pod kierownictwem Nowaka, Rokossowskiego i K³osiewicza), któraanalogicznie jak w NRD próbowa³a zakoñczyæ dyskusje na temat b³êdóww przesz³oœci, a powstanie w Poznaniu okreœla³a jako próbê faszystowskiegoprzewrotu, rani¹c tym – wed³ug polskich rozmówców – godnoœæ bior¹cychudzia³ w powstaniu robotników i potêpiaj¹c je jako kontrrewolucyjne prowokacje.Natoliñczycy ¿¹dali równie¿ anulowania doœæ niskich, ich zdaniem,wyroków zapad³ych w procesach po wydarzeniach poznañskich 57 .Karst i Kofta reprezentowali w czasie rozmów z Harichem prowadzonychw trakcie jesiennej konferencji w Weimarze pogl¹d, ¿e powstanie w Poznaniuby³o sprawiedliwe i ca³kowicie pod kierownictwem klasy robotniczej. Przypuszczenia,jakoby powstanie by³o wywo³ane przez tzw. wrogie elementy, któreprzebywa³y na targach poznañskich, odrzucili owi rozmówcy zdecydowanie.53 Wolfgang Harich i inni, MfS AU 89/57; BStU, ZA,54 Wolfgang Harich i in., MfS AU 89/57, HA/EV, t. 2, s. 225; BStU, ZA.55 Tam¿e.56 Tam¿e, s. 7–10.57 Por. Wolfgang Harich i in., MfS AU 89/57, GA, .m 1, s. 56 i 139; BStU, ZA.