Publikacja w wersji do pobrania (pdf) - Czerwiec '56 - Instytut ...

26 Tomasz RochatkaKomenda Miejska MO w Poznaniu wyeliminowa³a nieprzynosz¹c¹ wiêkszejkorzyœci, agenturê w ZISPO i innych zak³adach 10 . Podstawê dzia³añ operacyjnychnadal stanowi³y informacje agenturalne i Ÿród³a jawne, a zapobieganiuszerzenia siê krytycznych nastrojów s³u¿y³a tak¿e stale rozbudowywana i reorganizowanasieæ agenturalna. Represje stosowano nawet wobec stosunkowonielicznych i ma³o wp³ywowych grup, jak sekty œwiadków Jehowy, np. w ZISPOw 1954 r. jednego z jej cz³onków ob. Krywko oddano pod s¹d jako prowodyrainspiruj¹cego do dzia³alnoœci antypañstwowej 11 . Hamowaniu negatywnychdzia³añ w zak³adach pracy mia³a s³u¿yæ równie¿ dzia³alnoœæ aparatu partyjnegoi administracyjnego, w ocenie gremiów kierowniczych UB czêsto nieskutecznai niewystarczaj¹ca, np. w 1954 r. w ZISPO zosta³a zniszczona dekoracja rz¹dui Stalina; sprawcy mimo intensywnych dzia³añ nie zostali wykryci 12 .Przyczyn niezadowolenia by³o wiele; przede wszystkim pogorszenie sytuacjimaterialnej i warunków pracy oraz b³êdy administracji przedsiêbiorstw. Odstycznia 1956 r. nastroje frustracji pracowników w ZISPO dodatkowo pog³êbi³adecyzja o wstrzymaniu tzw. progresji, co spowodowa³o znacz¹c¹ obni¿kêzarobków robotników akordowych. WUds.BP w Poznaniu na bie¿¹coinformowa³ o zaostrzaj¹cych siê nastrojach rozgoryczenia oraz tendencjachstrajkowych w poznañskich zak³adach pracy zarówno w³adze lokalne, jaki kierownictwo PZPR. Winnych tego stanu rzeczy upatrywano czêsto wœródcz³onków PZPR, którzy brali bezpoœredni lub poœredni udzia³ w wytwarzaniu„niew³aœciwej atmosfery” w zak³adach pracy. Dotyczy³o to przede wszystkimniezdecydowania œredniego aktywu partyjnego wobec nierealnych, zdaniemaparatu bezpieczeñstwa, ¿¹dañ i postulatów robotniczych. Informator „Krystyna”podawa³a, ¿e 25 czerwca brygadzista W-4 Waldemar Kamyszek, przewodnicz¹cyKo³a ZMP, z zadowoleniem mówi³ o trudnej sytuacji, dodaj¹c, ¿egdy tylko pracownicy W-3 ZISPO wyjd¹ na ulicê, to i my pójdziemy z nimi 13 .Charakterystyczny natomiast by³ udzia³ wœród robotniczych liderów wielucz³onków PZPR. Jednoczeœnie nale¿y zauwa¿yæ, i¿ szczególnie przy wyborzerobotniczych delegatów w poznañskich przedsiêbiorstwach domagano siê wiêkszegoudzia³u bezpartyjnych, np. podczas wyborów na W-2 ZISPO 25 czerwcazosta³a odrzucona kandydatura tow. Piêkniewskiego po s³owach jego kontr-dzania sieci prowadzi³o do tego, ¿e zawerbowani byli nieszczerzy do organów BP. AIPN Po,06/71, t. 71, Notatka dot[ycz¹ca] prac agenturalno-œledczych prowadzonych przez Wydzia³ IVi jednostki w terenie na akty dywersji w przemyœle i rolnictwie w województwie poznañskim,20 III 1956 r., k. 13.10 AIPN, IPN BU Kds.BP, 216, Ocena wypadków poznañskich zaistnia³ych w dniach 28–29 VI1956 r. sporz¹dzona przez kierownictwo Komendy Miejskiej MO w Poznaniu, 3 VII 1956, k. 3.11 AIPN Po 003/620, t. 1, Akta administracyjne, Kontrwywiadowcza charakterystyka Zak³adówPrzemys³u Metalowego im. J. Stalina w Poznaniu, 24 III 1956, k. 40.12 AIPN Po, 06/71, t. 5, Sprawozdanie WUdsBP w Poznaniu za II kwarta³ 1954, k. 82–83.13 AIPN, IPN BU Kds.BP, 215, Notatka z rozmowy z Feliksem Dwojakiem, 3 VII 1956,k. 45; AIPN, IPN BU 0749, t. 24, Meldunek specjalny Kierownika WUds.BP w Poznaniu mjr.F. Dwojaka do Przewodnicz¹cego Kds.BP, 26 VI 1956 r., k. 9.