Publikacja w wersji do pobrania (pdf) - Czerwiec '56 - Instytut ...

216 Anna Skupieñz informacj¹ o iloœci podeptanego chleba i zniszczonych przez demonstrantówpojazdów 41 . Œlad w aktach pozostawi³a tak¿e rozmowa przeprowadzona z pracownikamiKomitetu Wojewódzkiego PZPR i poszukiwanie wœród nich ewentualnychpokrzywdzonych przez Zenona Urbanka 42 .Interesuj¹ce s¹ motywy, jakimi kierowali siê oskar¿eni. Swój udzia³ w wydarzeniach28 czerwca z broni¹ w rêku t³umaczyli najczêœciej chêci¹ dokonaniazemsty na funkcjonariuszach Urzêdu Bezpieczeñstwa, a tak¿e przekonaniem, i¿walka prowadzi nieuchronnie do zwyciêstwa powstañców. L. Olejniczak zezna³,i¿ na podstawie tego, co s³ysza³ na ulicy, by³ przekonany, ¿e „Szczecin,Katowice, £ódŸ, Kraków i inne miasta pad³y, tylko jeszcze Poznañ siê broni.[...] Warszawa zosta³a opanowana i tworzy siê nowy rz¹d [...]” 43 . LudwikWierzbicki natomiast: „Do funkcjonariuszy WUds.BP strzela³em dlatego, i¿strzelali oni do ludzi. Bior¹c udzia³ w strzelaniu by³em przekonany, i¿ uda namsiê zwyciê¿yæ i ¿e powstanie ustrój, w którym bêdziemy mieli lepiej” 44 , a tak¿e„Strzelaj¹c w dniu 28 czerwca 1956 r. do funkcjonariuszy znajduj¹cych siêw gmachu WUds.BP by³em wobec nich wrogo ustosunkowany, gdy¿ s³ysza³emprzedtem od ludzi, ¿e strzelaj¹ oni do kobiet i dzieci. Chcia³em siê wówczaspomœciæ na funkcjonariuszach UB” 45 . Podobnie zeznaje J. Biegañski: „Bieg³emna ul. Kochanowskiego przed Urz¹d, aby pomœciæ siê za niewinnych pomordowanychludzi i dzieci” 46 .W miarê trwania œledztwa pewne stwierdzenia podejrzanych ulega³y z³agodzeniu.Dziêki wytê¿onej pracy oficerów œledczych podejrzani zmieniali b¹dŸuzupe³niali swoje zeznania. Na przyk³ad £ukasz Piotrowski stwierdzi³: „Niezdawa³em sobie sprawy, ¿e Ÿle robiê” 47 , Janusz Biegañski: „obecnie przyszed³emod przekonania, ¿e by³a to prowokacja ze strony niektórych elementów,aby tê sytuacjê wykorzystaæ i nak³oniæ ludnoœæ do zamachu naWojewódzki Urz¹d do spraw Bezpieczeñstwa Publicznego” 48 . W drugiej po-³owie sierpnia Jan Suwart stwierdzi³: „Przekona³em siê, ¿e wersje morderstwaby³y fa³szywe, ze strony niektórych wrogich elementów, które sytuacje tewykorzysta³y, aby ludnoœæ poznañsk¹ sk³óciæ w nienawiœci do agentów BezpieczeñstwaPublicznego i do Polski Ludowej” 49 , a Zenon Urbanek powiedzia³:„Chcia³bym wyjaœniæ, ¿e moje wyjaœnienia z³o¿one do protoko³ów nie polegaj¹na prawdzie bowiem dotychczas k³ama³em s¹dz¹c, ¿e uda mi siê unikn¹æ przed41 Tam¿e, t. 4z6,s.149, Notatka s³u¿bowa z 22.08.1956 r. sporz¹dzona przez kierownikaDzia³u Gospodarczego Wiêzienia Centralnego.42 Tam¿e, t. 4z6,k.150, Notatka s³u¿bowa ppor. Z. Maryañskiego z 22.08. 1956 r.43 Tam¿e, t. 5z6,k.146, Protokó³ z przes³uchania L. Olejniczaka z 17.08.1956 r.44 Tam¿e, t. 1z6,k.258, Protokó³ z przes³uchania L. Wierzbickiego z 28.08.1956 r.45 Tam¿e, t. 1z6,k.258, Protokó³ przes³uchania J. Biegañskiego z 17.08.1956 r.46 Tam¿e, t. 5z6,k.256, Protokó³ przes³uchania J. Biegañskiego z 18.08.1956 r.47 Tam¿e, t. 5z6,k.55,Protokó³ przes³uchania podejrzanego £. Piotrowskiego z 16.08.1956 r.48 Tam¿e, t. 5z6,k.243, Protokó³ przes³uchania podejrzanego J. Biegañskiego z 16.08.1956 r.49 Tam¿e, t. 5z6,k.196, Protokó³ przes³uchania podejrzanego J. Suwarta z 22.08.1956 r.