Publikacja w wersji do pobrania (pdf) - Czerwiec '56 - Instytut ...

186 Stanis³aw ¯erkoNiemiec nie ma mowy o stabilizacji w Europie Œrodkowej”. To szansa dlaBonn i jednoczeœnie zadanie: ustabilizowaæ „œrodkowoeuropejsk¹ anarchiê” 27 .W pi¹tek 29 czerwca, gdy wiadomoœci z Poznania by³y ju¿ powszechnieznane, odby³a siê oœmiogodzinna debata w Bundestagu, poœwiêcona politycezagranicznej 28 . G³ównym problemem, jaki wówczas zaprz¹ta³ umys³y boñskichpolityków, by³o usztywnienie stanowiska ZSRR w kwestii zjednoczenia Niemiec29 . Popieraj¹cy Adenauera i ostro atakuj¹cy zwolenników normalizacjistosunków ze Wschodem „Rheinischer Merkur” okreœli³ póŸniej tê debatê jakonajbardziej przykry dzieñ powojennego parlamentu zachodnioniemieckiego.Tygodnik mia³ za z³e pos³om, ¿e ¿aden z nich nie zg³osi³ pod obrady wnioskuo uczczenie ofiar Poznañskiego Czerwca chocia¿by poprzez podniesienie siêz miejsc. Tymczasem, pisa³ autor, „powstanie w Poznaniu” mog³o przybli¿yædzieñ zjednoczenia Niemiec – a raczej dzieñ „wyzwolenia radzieckiej strefyokupacyjnej” 30 .Rz¹d boñski oficjalnego stanowiska wobec wydarzeñ w Polsce nie wyda³,co jednak wcale nie znaczy, ¿e cz³onkowie gabinetu nabrali wody w usta.W jednym z wywiadów, udzielonych krótko po spacyfikowaniu Poznania,kanclerz Adenauer powiedzia³, i¿ „powstanie w Poznaniu wykaza³o wyraŸnie,jak bardzo znienawidzony jest przez narody Wschodniej Europy system narzuconyim przez Zwi¹zek Radziecki. Niew¹tpliwie w Europie Wschodniejrozpocz¹³ siê proces, który g³ównie nale¿y t³umaczyæ konsekwentn¹ polityk¹Zachodu. Polityka ta, której celem ostatecznym jest przywrócenie wolnoœciw Europie Wschodniej, musi byæ kontynuowana w przysz³oœci” 31 . Z koleiminister spraw zagranicznych Heinrich von Brentano na zjeŸdzie Górnoœl¹zakóww Bochum oœwiadczy³ 1 lipca, ¿e rz¹d RFN ma wobec Polskipokojowe zamiary. Zaznacza³ jednak, ¿e „sprawiedliwe rozwi¹zanie” polsko--niemieckich punktów spornych bêdzie mo¿liwe tylko wtedy, gdy oba narodybêd¹ wolne. Tymczasem naród polski nie jest obecnie wolny. „Nigdy totalitarny,nielegalny wewn¹trz kraju i nie posiadaj¹cy swobody dzia³ania nazewn¹trz rz¹d, który jeszcze w tych dniach wystêpuje w Poznaniu z karabinamimaszynowymi i czo³gami przeciwko w³asnym robotnikom, nie bêdzie w stanie27 Silesius alter [pseudonim], Bonn und die Krise des Weltkommunismus, „Der Schlesier”,nr 27, Juli 1956, s. 1–2.28 Omówienie zob. np. „Die Welt” z 30 VI 1956, s. 1i4.29 Chodzi³o o ostatni¹ wypowiedŸ Nikity Chruszczowa wobec goœci z Francji; radzieckiprzywódca oœwiadczy³ wówczas, ¿e Moskwa woli mieæ po swojej stronie 20 mln ludzi (a wiêc– NRD), ni¿ 70 mln (Niemcy zjednoczone) przeciwko, co w RFN oczywiœcie wywo³a³o w ko³achrz¹dowych „Der Tagesspiegel” z 29 VI 1956.30 P.W.W., Posen und Bonn. Der Generalangriff auf den Kanzler zerbrach auf Aufstand derPolen, „Rheinischer Merkur” z 6 VII 1956, s. 1.31 Polskie t³umaczenie wed³ug notatki z 13 VII 1956 w Archiwum Ministerstwa SprawZagranicznych w Warszawie, cyt. za: S. Jankowiak, Reakcja Zachodu na Poznañski Czerwiec1956 roku, „Kronika Wielkopolski” nr 3 z 1996, s. 51. Zob. E. Makowski, Poznañski Czerwiec1956. Pierwszy bunt spo³eczeñstwa w PRL, Poznañ 2006, s. 216–217.