Publikacja w wersji do pobrania (pdf) - Czerwiec '56 - Instytut ...

Nastroje w poznañskich zak³adach pracy w czerwcu 1956 roku 31g³owie 29 . Do incydentu pomiêdzy robotnikami a nadzorem technicznym dosz³o25 czerwca w Bazie Sprzêtu „Malta” podlegaj¹cej Zjednoczeniu BudownictwaMiejskiego nr 1. Pracownicy przerwali pracê, a interweniuj¹cego in¿. Kwieciñskiegousi³owali wywieŸæ na taczce z zak³adu 30 .Charakterystyczna jest stopniowa rozbudowa postulatów robotniczych wychodz¹cychpoza sferê ekonomiczno-socjaln¹ formu³owana, wed³ug doniesieñagentury, w niektórych poznañskich fabrykach m.in. dotycz¹cych usuniêciastruktur partyjnych z zak³adów pracy czy utworzenia samorz¹du robotniczegoopartego na wzorach jugos³owiañskich. W³adze fa³szywie interpretowa³y sytuacjêw poznañskich przedsiêbiorstwach, dochodz¹c podczas posiedzeniaegzekutywy KW PZPR 27 czerwca do optymistycznego wniosku o uspokojeniunastrojów w ZISPO. Zwraca³y natomiast uwagê na rosn¹ce napiêcie w ZNTK.Zak³ad ten w opinii kierownika WUds.BP mjr. Feliksa Dwojaka by³ w tymczasie najwiêkszym zagro¿eniem, dlatego te¿ wys³ano tam niezw³ocznie wiêksz¹liczbê funkcjonariuszy UB. Aparat bezpieczeñstwa otrzymywa³ bowiem sygna³y,¿e robotnicy ZNTK umawiaj¹ siê, aby rozbroiæ Stra¿ Przemys³ow¹ 31 . Natomiastinformator „Konrad” donosi³ 25 czerwca, ¿e jeden z pracownikówZISPO mówi³, i¿ malarnia W-3 przygotowuje has³a w rodzaju „precz z komunizmem”,„precz z rosjanani” [tak w oryginale – przyp. T.R.] 32 . Powszechneby³y przypadki solidaryzowania siê za³óg poznañskich zak³adów pracy z najbardziejradykalnymi wyst¹pieniami w ZISPO czy ZNTK. Szczególnie zapalnasytuacja panowa³a w Zak³adach Przemys³u Metalurgicznego „Pomet” i Wiepofamie,gdzie wrêcz nawo³ywano do strajku 33 . Agentura donosi³a równie¿o bezpoœrednich wypowiedziach do by³ych pracowników UB. „Dobrze zrobi³eœ,¿e zwolni³eœ siê z UB, bo byœ móg³ mieæ kiedyœ nieprzyjemnoœci – nicnie wiesz, co tu siê dzieje i co bêdzie a zacznie siê od »Stalina«” 34 . Abyim przeciwdzia³aæ Kierownictwo WUds.BP w Poznaniu udzieli³o specjalnychinstrukcji Delegaturze UB w ZISPO oraz nakaza³o wzmóc czujnoœæ w innych29 AIPN, IPN BU 0749, t. 24, Meldunek specjalny Kierownika WUds.BP mjr. F. Dwojaka doPrzewodnicz¹cego Kds.BP, 26 VI 1956 r., k. 10.30 Jeden z robotników Józef D³ugosz zwróci³ siê do in¿. Kwieciñskiego podniesionym tonem:„postanowiliœmy z tym skoñczyæ i gnoii [tak w oryginale – przyp. T.R.] wywieŸæ z warsztatui chcemy zacz¹æ od pana”. Efektem napaœci by³a rozmowa wyjaœniaj¹ca z pracownikami bazysprzêtu oraz masówka zorganizowana 27 czerwca, podczas, której robotnicy kwestionowali, ¿ejest za ma³o czasu na wyznaczon¹ robotê. Chodzi³o o normy czasowe pracy ustalone na wykonanieposzczególnych elementów. AIPN, IPN BU 0749, t. 7, Ocena sytuacji w ZjednoczeniuBudownictwa Miejskiego nr 1wPoznaniu, k. 109–111.31 AIPN, IPN BU Kds.BP, 215, Notatka z rozmowy z Feliksem Dwojakiem, 3 VII 1956, k. 46.32 AIPN, IPN BU 0749, t. 24, Meldunek specjalny Kierownika WUds.BP mjr. F. Dwojaka doPrzewodnicz¹cego Kds.BP, 26 VI 1956 r., k. 10.33 S. Jankowiak, Przed i po Czerwcu – sytuacja w Poznaniu w 1956 r., „Kronika MiastaPoznania” 2006, nr 2, s. 17.34 WypowiedŸ Franciszka Kurzawskiego do by³ego pracownika UB Mariana Mycka 27 VI1956 r. AIPN, IPN BU 0749, t. 27, Meldunek dzienny dotycz¹cy pracy operacyjnej Wydzia³u IVi Delegatury nr 6 w zwi¹zku z wypadkami poznañskimi, 26 IX 1956, k. 38.