Publikacja w wersji do pobrania (pdf) - Czerwiec '56 - Instytut ...

184 Stanis³aw ¯erkokazanych przez ambasadê brytyjsk¹ w Bonn obywatele zachodnioniemieccy niezostali poszkodowani 14 .Od pocz¹tku w komentarzach wskazywano na liczne analogie wydarzeñpoznañskich z rewolt¹ w NRD trzy lata wczeœniej – nie by³a to jednakspecyfika prasy zachodnioniemieckiej, gdy¿ w innych krajach zachodnichrównie¿ czyniono takie porównania 15 . Ju¿ w tytule pierwszego komentarzaw „Der Tagesspiegel” mowa by³a o „polskim 17 czerwca”; pisano te¿, ¿ePolacy domagaj¹ siê w zasadzie tego samego, co Niemcy Wschodni w czerwcu1953 r. 16 Zauwa¿ano, i¿ w obu wypadkach wysuwane pocz¹tkowo ¿¹daniaczysto ekonomiczne ustêpowa³y miejsca has³om politycznym 17 . Analogiczna,pisano, by³a sytuacja wyjœciowa: w 1953 r. do zajœæ dosz³o po œmierci Stalina,w 1956 r. – po rewelacjach ujawnionych na XX ZjeŸdzie KPZR 18 . Tonczo³owych zachodnioniemieckich dzienników i tygodników by³ zgodny. W komentarzachdawano wyraz oburzeniu postaw¹ polskich w³adz i deklarowanosolidarnoœæ z protestuj¹cymi. Podkreœlano, ¿e krwawe t³umienie protestów jestkolejnym dowodem na to, i¿ komunistyczne rz¹dy maj¹ charakter totalitarny.W „Die Welt” w komentarzu zatytu³owanym Powstanie pisano, ¿e zabicii ranni z Poznania stanowi¹ „krwawy dowód, ¿e komunistyczne panowaniew Europie Wschodniej wci¹¿ jest dyktatur¹ mniejszoœci”, a w ci¹gu jedenastulat od zakoñczenia wojny komunistom nie uda³o siê uzyskaæ w Polsce szerokiegopoparcia. Wskazywano, ¿e przyczyn poznañskich zajœæ by³o wiele, leczw gruncie rzeczy by³ to protest przeciwko gwa³ceniu praw cz³owieka i obywatelskichswobód. Komunistyczne kierownictwo zdaje sobie z tego sprawê,tote¿ pogodzi³o siê z koniecznoœci¹ pewnej liberalizacji. Szybko jednak dosz³odo punktu, w którym dalsza demokratyzacja zaczyna stanowiæ realne zagro¿eniedla trwa³oœci panuj¹cego systemu. Z tego te¿ m.in. powodu, pisano,Zachód powinien wspieraæ procesy demokratyczne w krajach bloku wschodniego19 . „Frankfurter Allgemeine Zeitung” cytowa³a na pierwszej stronie wypowiedziane³aman¹ niemczyzn¹ s³owa poznañskiego robotnika: „Powiedzcieludziom w Niemczech, ¿e Polska bêdzie wolna, a polegli 28 czerwca zostan¹kiedyœ pochowani w marmurowym mauzoleum” 20 .Czytelnik zachodnioniemiecki otrzymywa³ tak¿e pog³êbione i wszechstronneanalizy sytuacji spo³eczno-politycznej w Polsce na tle ca³ego bloku wschod-14 „Die Welt” z 30 VI 1956.15 Zob. przegl¹d prasy œwiatowej w „Der Tagesspiegel” z 1 VII 1956, s. 2.16 J.B., Polens 17. Juni„Der Tagesspiegel” z 29 VI 1956.17 Sx. [pseudonim], Rufe nach Freiheit und Brot, „Der Tagesspiegel” z 1 VII 1956, s. 1. Autorpodkreœla³ jednak, ¿e pod wzglêdem zakresu swobód sytuacja w Polsce by³a znacznie lepsza ni¿w NRD.18 F. Borkenau, Der Aufstand in Posen. Kommt es zu einer Gegenoffensive der Stalinisten?„Rheinischer Merkur” z 6 VII 1956, s. 5.19 C.A., Der Aufstand, „Die Welt” z 30 VI 1956, s. 3. Zob. te¿ Hunger nach Brot und Durstnach Freiheit in Posen, „Die Zeit” z 5 VII 1956, s. 3.20 „Frankfurter Allgemeine Zeitung” z 30 VI 1956, s. 1.