You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Türk Toraks Derneği - Tütün Kontrolü Çalışma Grubu <strong>2014</strong><br />
Türkiye’de Tütün Ürünleri Kullanımı<br />
Türkiye tütün üreten bir ülkedir <strong>ve</strong> dünyanın toplam<br />
tütün üretiminin %1,7’sini karşılamaktadır. Önceleri<br />
daha fazla olan tütün üretimi son 20 yıl içinde<br />
azalmıştır. Türkiye’de tütün <strong>ve</strong> tütün ürünü üretimi,<br />
satış <strong>ve</strong> pazarlaması 1980’li yıllara kadar devlet<br />
kontrolünde TEKEL eli ile yapılmıştır. Ancak 1984<br />
yılından başlayarak bir dizi düzenleme sonucunda<br />
TEKEL çok uluslu tütün firmasına satılmış <strong>ve</strong> tütün<br />
<strong>ve</strong> tütün ürünlerinin üretimi <strong>ve</strong> satışı yabancı<br />
tütün şirketlerinin kontrolüne girmiştir. 1980’lerin<br />
sonlarına kadar tütün ithalatı yok iken 1988 yılından<br />
başlayarak tütün ithal edilmeye başlanmış, yıllar<br />
içinde ithal edilen tütün miktarı, ülkede üretilen<br />
tütün miktarına ulaşmıştır (4).<br />
Özellikle TEKEL’in özelleştirilmesi <strong>ve</strong> satılması<br />
sürecine paralel olarak Türkiye’de sigara kullanımı<br />
hızlı artış göstermiştir. Bu artış 1990’lı yılların<br />
sonlarına kadar sürmüş, sonra artış hızı düşmüş,<br />
2000’li yılların ortalarından itibaren de tütün <strong>ve</strong><br />
sigara satışları azalmaya başlamıştır. Türkiye’de<br />
yetişkinlerde (15 <strong>ve</strong> üzeri yaşlar) halen tütün<br />
ürünü kullanım sıklığı %31,2’dir (erkeklerde<br />
%48, kadınlarda %15) (5). Hergün sigara içenler<br />
%27.4’tür. Hergün sigara içenlerde en yüksek<br />
sıklık 25-44 yaşlar arasındadır (Tablo 2). Eğitim<br />
düzeylerine göre inceleme yapıldığında ise hem<br />
erkeklerde hem de kadınlarda sigara kullanım sıklığı<br />
lise düzeyine kadar artış göstermekte, üni<strong>ve</strong>rsite<br />
eğitimi olanlarda ise azalmaktadır.<br />
Tablo 2. Yaş Grupları <strong>ve</strong> Cinsiyete Göre Hergün <strong>Sigara</strong> Kullanma Yüzdeleri, KYTA, 2008<br />
Yaş Grubu Erkek Kadın Toplam<br />
15-24 34,9 9,1 21,7<br />
25-44 53,1 16,2 34,7<br />
46-64 44,3 10,3 27,0<br />
65,+ 17,9 1,6 8,7<br />
Toplam 43,8 11,6 27,4<br />
Türkiye’de 2003 <strong>ve</strong> 2009 yıllarında yapılan Küresel<br />
Gençlik Tütün Araştırması (KGTA, GYTS: Global<br />
Youth Tobacco Sur<strong>ve</strong>y) sonuçlarına göre tütün<br />
ürünü kullanım sıklığı artış göstermektedir (Tablo 3)<br />
(6). Bu çalışmada saptanan önemli bir bulgu da on<br />
gençten birisinin gelecek bir yıl içinde sigara içmeye<br />
başlayabileceğini belirtmiş olmasıdır.<br />
Tablo 3: Türkiye’de Gençler Arasında Tütün Kullanım Sıklığı, KGTA, 2003 <strong>ve</strong> 2009<br />
2003 2009<br />
Tütün Ürünü Kullanımı<br />
Erkek<br />
(%)<br />
Kız<br />
(%)<br />
Toplam<br />
(%)<br />
Erkek<br />
(%)<br />
Kız<br />
(%)<br />
Toplam<br />
(%)<br />
<strong>Sigara</strong> içmeyi denemiş olan 31,7 19,7 26,3 32,5 25,4 29,6<br />
<strong>Sigara</strong> içmeye 10 yaşından önce<br />
başlayan<br />
34,9 23,7 30,7 31,6 31,7 30,5<br />
Halen sigara içen 9,4 3,5 6,9 10,2 5,3 8,4<br />
Önümüzdeki yıl sigaraya<br />
başlamayı düşünen<br />
8,2 5,3 7,0 10,6 9,8 10,2<br />
10<br />
Dünyada Tütün Kontrolü Çalışmaları<br />
Dünyada tütün kontrolü düşüncesi 1950’li yıllarda<br />
tütün (sigara) kullanımının sağlık üzerindeki<br />
zararları ile ilgili kanıtların ortaya konmasından<br />
sonra gelişmiştir. İlk kez 1964 yılında Amerikan<br />
Surgeon General <strong>Raporu</strong>’nda sigara kullanımının<br />
sağlık için zararlı olduğu ifadesi yer almıştır. Dünya<br />
Sağlık Örgütü (DSÖ) ilk kez 1970 yılında tütünün<br />
sağlık için zararlı olduğuna işaret etmiş, 1980 yılında<br />
da “<strong>Sigara</strong> ya da Sağlık; Sağlığı Seçin” sloganı ile,
Change language