Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Sık Karşılaşılan Problemler <strong>ve</strong> Çözüm Önerileri<br />
<strong>Sigara</strong> İçme Dürtüsü <strong>ve</strong> Başa Çıkma<br />
Yöntemleri<br />
Başlangıçta sigara bırakma dürtüsü çok bunaltıcı<br />
olabilir. Özellikle de hasta buna hazırlıklı değilse<br />
ilk birkaç gün <strong>ve</strong> hafta bu dürtüler çok kuv<strong>ve</strong>tli<br />
olabilir <strong>ve</strong> çok sık gerçekleşebilir. <strong>Sigara</strong> içenler,<br />
sigara içmek için kuv<strong>ve</strong>tli bir dürtü hissettiklerinde<br />
bir sigara içerler <strong>ve</strong> bu his geçici olarak kaybolur.<br />
Dürtüyü azaltmanın en etkili yolu hiç içmemektir.<br />
Kişi bırakma günlerinden sonraki birkaç hafta<br />
boyunca sigara içmediğinde dürtüler daha az<br />
kuv<strong>ve</strong>tli <strong>ve</strong> daha seyrek hale gelir <strong>ve</strong> daha kolay<br />
başa çıkılabilir (9,10).<br />
<strong>Sigara</strong> bırakma döneminde “sigara içme dürtüsü”<br />
tetikleyicileri<br />
• Stres<br />
• Tartışmalar<br />
• Diğer sigara içenler<br />
• Alkol<br />
• Normalde sigara aldığı yerlerden geçmek<br />
• Çay <strong>ve</strong> kah<strong>ve</strong> bardakları<br />
• Yere atılmış sigaraları görmek<br />
• <strong>Sigara</strong> dumanının kokusu<br />
• Yeni sosyal statüler<br />
• Anksiyete<br />
• Sıkıntı<br />
• Sevilen sigara içme mekanları<br />
• <strong>Sigara</strong> içiminin yaygın olduğu yerlerdeki<br />
aktiviteler<br />
• Anılar<br />
• Öğünlerin sonrası<br />
<strong>Sigara</strong> bırakan kişilerin sigara içme dürtüsü ile başa<br />
çıkmada farklı yöntemleri olabilir. <strong>Sigara</strong>sız geçirilen<br />
süreler arttıkça, sigara içme arzusunun daha seyrek<br />
olacağının hatırlatılması önemlidir. Kendisini<br />
meşgul ederek dikkat dağıtma, sigara içmeye teşvik<br />
edecek durumlardan kaçınma, egzersiz yapmak<br />
<strong>ve</strong>/<strong>ve</strong>ya önerilen ilacı kullanmak bu yöntemlerden<br />
bazılarıdır.<br />
Kilo Alma<br />
<strong>Sigara</strong>yı bırakanların büyük bir bölümünde kilo<br />
artışı görülür. <strong>Sigara</strong> bırakanlarda ilk birkaç ay<br />
içinde 3-5 kilo alınması, %10’unda ise daha fazla<br />
kilo alınması beklenen bir durumdur. <strong>Sigara</strong> içmeye<br />
devam etmenin sağlık açısından riskleri göz önüne<br />
alındığında kilo alma bir süre göz ardı edilebilir.<br />
Kadınların kilo alma eğilimi erkeklere göre daha<br />
fazladır. Yine her iki grupta “ağır içici” olanlarda<br />
kilo artışı daha sık gözlenebilmektedir. Yeniden<br />
sigaraya başlama oranları kilo alma endişesi olan<br />
kadınlarda, kilo konusunda hassas olan gençlerde<br />
yüksektir (7,10).<br />
Fakat hem sigara içmeyi bırakmaya çalışma, hem<br />
de beslenmeyi değiştirip fiziksel aktiviteyi artırmaya<br />
çalışma başarısızlıkla sonuçlanabilir. Bu durumda<br />
sigarayı bırakmaya yoğunlaşma önerilebilir. Eğer<br />
daha sonra bir iki ay boyunca sigara içmeme<br />
başarılırsa kişinin kendine olan gü<strong>ve</strong>ni artar <strong>ve</strong><br />
beslenme alışkanlığını değiştirip, daha çok egzersiz<br />
yapabilir.<br />
İştah artışı tütün yoksunluk belirtilerinden biridir<br />
<strong>ve</strong> bir süre devam edebilir. <strong>Sigara</strong> bırakma sonrası<br />
kilo almanın diğer nedenlerinden biri bırakma<br />
gününden sonra metabolik hızda düşüş olmasıdır.<br />
Bu dönemde öğün atlamadan düzenli, ancak un <strong>ve</strong><br />
şekerden fakir düşük kalorili gıdalarla beslenmek,<br />
egzersiz yapmak kilo artışının beklenenden daha<br />
fazla olmasını engelleyecektir. Ayrıca el ağız<br />
alışkanlığından kurtulmak için çerez, cips, bisküvi,<br />
çikolata gibi yağlı <strong>ve</strong> yüksek kalorili yiyecekler<br />
yerine mevsim mey<strong>ve</strong>leri <strong>ve</strong> çiğ yenebilen sebzeler<br />
tercih edilmelidir. Beslenme tarzının değiştirilmesi<br />
<strong>ve</strong> fiziksel aktivitenin arttırılması genel önerilerdir.<br />
Stres Yönetimi<br />
<strong>Sigara</strong> içiciler, bırakma sonrası yeniden başlamanın<br />
en büyük nedenlerinden biri olarak stresle baş<br />
edememeyi gösterirler. <strong>Sigara</strong> içen <strong>ve</strong> içmeyen<br />
kişilerin strese tepkileri farklıdır. <strong>Sigara</strong> içenler<br />
nikotini çoğunlukla hoş olmayan duyguların <strong>ve</strong><br />
stresin üstesinden gelebilmek için kullanırlar. Bu<br />
nedenle bırakma aşamasında stresle baş etme<br />
konusunda yeni yöntemler geliştirilmelidir.<br />
Fiziksel aktivite iyi bir stres azaltıcıdır. Aynı zamanda<br />
sigara bırakma sonrası yaşanan kısa süreli depresyon<br />
<strong>ve</strong> kayıp duygusuna da yardımcı olabilir. Stresle baş<br />
etme konusundaki kişisel gelişim kitapları, psikolojik<br />
destek alınması önerilir. Hobi edinme, yaratıcı<br />
uğraşılar, meditasyon, doğada bulunma, yardım<br />
gibi aktiviteler de bu konudaki öneriler arasında yer<br />
almaktadır (5,7,8).<br />
KAYNAKLAR<br />
1. Hughes JR. Nikotine Bağlı bozukluklar.<br />
Textbook of Psychiatry (içinde), Sadock A,<br />
Sadock J (eds). Lippincott, Williams and<br />
Wilkins, New York, 2005, sh. 1257-1264.<br />
2. Örsel S. Nikotin Bağımlılığı <strong>ve</strong> nikotin<br />
bağımlılığın klinik değerlendirilmesi. Tütün <strong>ve</strong><br />
Tütün Kontrolü. Totaks Kitapları, sayı:10. A<strong>ve</strong>s<br />
yayıncılık 2010, İstanbul.<br />
3. A Us Public Health Service Report. A Clinical<br />
Practice Guideline for Treating Tobacco Use<br />
73
Change language