You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Türk Toraks Derneği - Tütün Kontrolü Çalışma Grubu <strong>2014</strong><br />
14<br />
Kimlik<br />
Kişilik, kişinin kendine göre aynılığı öz yapısına<br />
uygun kendi özgüllükleri insana yakışacak tutum<br />
alışkanlık <strong>ve</strong> davranış biçimlerinin tümüdür. Deyim<br />
konuşma dilinde olumlu özelliklerle yüklüdür.<br />
Kişilikli biri deyimi birey için gü<strong>ve</strong>nilirlik değer<br />
saygınlık <strong>ve</strong> deneyimlilik gibi olumlu sıfatları akla<br />
getirir. Psikoterapi kuramlarında kişilik yapısı<br />
sınırları olan bir ruhsal bütün bir ruhsal biçim<br />
anlamına gelir. Özgül bir benlik <strong>ve</strong> üstbenlik özgül<br />
çatışmalar <strong>ve</strong> özgül savunmalar uyumlu bir ruhsal<br />
bütünü yani kişilik yapısını oluşturur. Erikson da,<br />
kimliği bireyin zaman içinde <strong>ve</strong> bir durumdan<br />
diğerine kendiliğin sürekli <strong>ve</strong> aynı kaldığına dair<br />
öznel duygusu olarak tanımlamıştır. Erikson’a<br />
göre kimlik bireyin biyolojik özellikleri psikolojik<br />
gereksinimleri ilgileri <strong>ve</strong> savunmaları ile içinde<br />
yaşanılan kültürün araçları tarafından birlikte<br />
şekillendirilmektedir (11). Bireyin cinsiyeti, fiziksel<br />
görünümü, fiziksel <strong>ve</strong> bilişsel kapasitesi <strong>ve</strong> bunlarla<br />
ilgili kendiliği biyolojik yönüdür: bireyin özgün<br />
ilgileri, gereksinimleri, savunmaları duyguları gibi<br />
bireye ben duygusunu <strong>ve</strong>ren her şey psikolojik<br />
özellikler olarak kabul edilmektedir. Sağlam <strong>ve</strong> tutarlı<br />
bir kimlik, yalnızca yeterli bir özsevinin varlığında<br />
oluşabilmektedir. Kimlik, erken dönemdeki anne <strong>ve</strong><br />
bebek arasındaki etkileşime bağlı şekillenen erken<br />
özdeşimlerle desteklenip yapılandırılır. Sentez <strong>ve</strong><br />
bütünleme işlevleri benliğin örgütlenme yetisinin<br />
tamamlayıcılarıdır. Nesne ilişkilerinin egoda<br />
içselleştirme <strong>ve</strong> işleme biçimi çocukluk <strong>ve</strong> gençlik<br />
çağı boyunca bir gelişme sürecinden geçmektedir.<br />
Bu gelişme temel olarak 3 aşamada gerçekleşir. İçe<br />
atım (introjeksiyon), özdeşim (identifikasyon) <strong>ve</strong> ego<br />
kimliği. Bu yaklaşıma göre ego kimliği terimi nesne<br />
ilişkilerini içselleştirmenin en gelişmiş <strong>ve</strong> en üst<br />
düzeyini anlatır (12).<br />
Ergenlik döneminde kişi özdeşimlerini yeniden<br />
organize eder, sentezler <strong>ve</strong> dönüştürür. Kendilik<br />
tasarımlarının bütünleşmesiyle kimlik duygusu<br />
şekillenir. Bu yeni kimlik, eski özdeşimlerin<br />
toplamından farklıdır. Gencin karşılaştığı toplumsal<br />
rollerle ilgili fırsatlar onun farklı roller denemesine <strong>ve</strong><br />
farklı yetenekler geliştirmesine yol açar. Aksi yönde<br />
bir gelişim kimlik karmaşası ile sonuçlanabilir.<br />
Sürecin sağlıklı işlemediği durumlarda kimlik<br />
karmaşası giderek gücünü <strong>ve</strong> önemini yitirmek<br />
yerine giderek kimlik duygusunun önüne geçmeye<br />
yüz tutar. Genç kimlik oluşturma amacıyla uygun<br />
rollerle bir kimlik arayışına girmek yerine çeşitli rol<br />
denemelerinden vazgeçer ya da suça yönelebilir<br />
ya da kendini bir bütün olarak tutabilmek için<br />
kalabalıkla ya da bir liderle aşırı özdeşleşme yoluna<br />
gidebilir. Bu sırada ergen toplumsal açıdan kabul<br />
edilmeyen rollere soyunarak ters kimlik geliştirebilir.<br />
Bunun sonucunda da sıra dışı gruplara katılabilirler<br />
(13).<br />
Kim olduğunu belirlemeye çalışan ergen çeşitli<br />
roller denemektedir. Bu belirsizlik eşlik eden<br />
tüm değişikliklerle birlikte bir gerginlik yaratır.<br />
Ve genç yalnızca kim olduğunu değil, kim olarak<br />
yaşayacağını da belirlemek zorundadır. Bu sırada<br />
çevreden geçer not almaksa ergeni bir miktar<br />
rahatlatır. Ergenlik dönemi boyunca yüksüzleştirme<br />
için çalışılır. Kimlik duygusunun oturmuşluğunun<br />
ölçütleri şunlardır: Gerçekçi bir yaşam çizgisi. Bu<br />
çizgiye yönelmiş olma <strong>ve</strong> bu çizgiyi benimsemiş<br />
olma. Ve seçilen bu çizginin ergenin içinde<br />
bulunduğu çevrede tanınması (14). Bu dönemde<br />
toplumsal tanınmanın can alıcı önemi vardır. Kimlik<br />
gelişimi döneminde ergenlerin kabul görmek için<br />
madde kullanımına başlamaları sık görülür (9).<br />
Akran grubunda varolabilmek, onlardan biri olmak,<br />
dışlanmamak düşüncesiyle başlanan madde nikotin<br />
gibi aynı zamanda güçlü biyolojik bağımlılık yapan<br />
bir madde olunca da bağımlılık gelişmesi kaçınılmaz<br />
olur.<br />
Ergenlik döneminde sigara kullanımı aynı zamanda<br />
fallik bir simge olarak da önem taşımaktadır.<br />
Adeta “erk”in, büyümenin bir ispatı olarak da<br />
görülmektedir. Değişen sosyal yaşam erkekler kadar<br />
kadınların da “erk” gösterme gereksinimini açığa<br />
çıkarmıştır. Geçmişte birçok kültürde kadınların<br />
sigara içmesi ayıp karşılanırken artık kadın <strong>ve</strong> erkek<br />
arasındaki ayırım gittikçe kapanmaktadır.<br />
Ayrılma Bireyleşme<br />
Ergenlik, tüm çocukluk yaşantılarının yeniden<br />
gözlendiği, çocuklukta oluşan yaralanmaların<br />
onarıldığı bir dönemdir (15). Bu dönemde ergen<br />
anne <strong>ve</strong> babasından bağımsızlaşarak özerklik<br />
kazanmaya başlar. Ergen, kişisel becerilerini<br />
geliştirme fırsatı yakalar bunun yanı sıra erişkin<br />
rol <strong>ve</strong> yükümlülüklerini yürütebilmek için gerekli<br />
sorumlulukları alma becerisini geliştirir (16,17).<br />
Margaret Mahler ilk üç yaşta nesne sürekliliğinin<br />
oluşmasını ayrılma bireyleşme süreci olarak<br />
tanımlamıştır (18). Ergenlik dönemi ikinci<br />
bireyselleşme sürecinin yaşandığı bir dönemdir.<br />
Kişi yetişkin dünyasının bir bireyi olabilmek için<br />
içselleştirilmiş ebe<strong>ve</strong>yn figüründen ayrımlaşmalı,<br />
aile dışında sevgi <strong>ve</strong> nefret nesneleri bulmalıdır. Bu<br />
dönemde ergen, aileden ayrılarak akran grubuna ya<br />
da kendinden genç ya da yaşlılara yönelir. Bu ergenin<br />
bağımsızlık çabasından öte yeni bir dayanışma<br />
arayışıdır. Her iki bireyselleşme döneminde de<br />
kişilik organizasyonunda incinebilirlik <strong>ve</strong> psişik<br />
kurguda değişim kaçınılmazdır (16).<br />
Geleneksel <strong>ve</strong> kültürel formların bozulduğu<br />
günümüzde bireyselleşmenin sayısız yararı aynı<br />
zamanda da tehlikesi olduğu bildirilmektedir.<br />
Bireyselleşmenin sağlayacağı özgürlükten<br />
tümüyle yararlanabilmek için bireyin psikososyal
Change language