Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Nüks Olgulara Yaklaşım<br />
problemleri çözümleyebilme, stres yönetimi<br />
konusunda kendini geliştirmeli <strong>ve</strong> kendi<br />
özgü<strong>ve</strong>nlerini artırmalıdır.<br />
Kayma <strong>ve</strong>ya hata, çoğu kez sigarayı bıraktıktan<br />
sonra ilk gün <strong>ve</strong> ilk haftalar içerisinde olur. Fakat bu<br />
tekrar sigara içmeye başlandığı <strong>ve</strong>ya nüks anlamına<br />
gelmez fakat çoğunlukla nüks ile sonuçlanabilir<br />
(3,6,10,11,14). Bu nedenle risk almamak için kayma<br />
<strong>ve</strong>ya hataya müsade edilmemesi önemlidir. <strong>Bırakma</strong><br />
sürecinde riskli durumlarda oluşacak olan fiziksel<br />
yoksunluk bulguları erken hata olasılığını artırabilir<br />
(18).<br />
Aşırı sigara içme arzusu hissedilmesi durumunda<br />
geliştirilmiş stratejiler dikkate alınmalıdır.<br />
Bu durumda;<br />
• <strong>Sigara</strong> bırakmanın sağladığı ekonomik <strong>ve</strong> sağlık<br />
yararları,<br />
• <strong>Sigara</strong> içme durumunda oluşacak ekonomik<br />
<strong>ve</strong> sağlık zararları düşünülmeli <strong>ve</strong> gözden<br />
geçirilmeli<br />
• Bir sigaradan ya da bir puf sigaradan bir şey<br />
olmaz gibi yanılgıya kapılmamalı<br />
• <strong>Sigara</strong> bırakmanın çok kolay başarılamadığı<br />
hatırlanmalı<br />
• <strong>Sigara</strong> bırakmayı başarmış kişilerin, bırakma<br />
sürecinde birkaç kez bu durumu yaşadıklarını<br />
<strong>ve</strong> sonunda da başarılı olduklarını düşünülmeli<br />
Bir puf çektim <strong>ve</strong>ya bir sigara içtim, şimdi ne olacak?<br />
<strong>Bırakma</strong> süresinde bir sigara içme, tekrar sigara<br />
içmeye başlanacağının uyarısı olabilir. Bu nedenle<br />
sigarasız kalmak için çaba gösterilmelidir. Nüksleri<br />
önlemede bilişsel <strong>ve</strong> davranışsal girişimler önemlidir.<br />
<strong>Sigara</strong>yı bırakma tedavisi alan kişilerin, hata <strong>ve</strong>ya<br />
kayma durumunda ne yapılması gerektiğinin<br />
yazılı olduğu göz önünde bulunduracağı bir<br />
kartı bulunmalı <strong>ve</strong> gerektiğinde bu kart gözden<br />
geçirilmeli <strong>ve</strong> motivasyon artırılmalıdır.<br />
Acil durum da yol gösterici kart<br />
•Sakin ol !<br />
•Derin bir nefes al !<br />
•Bu bir hataydı geçti !<br />
•Tekrar aynı hataya düşmemeliyim !<br />
•<strong>Bırakma</strong> nedenlerim !<br />
•Kazandıklarım !<br />
•Kazanacaklarım !<br />
•<strong>Bırakma</strong>k için harcadığım çabalar !<br />
•Tekrar başa dönmek istemiyorum !<br />
•Başaracağım ! vs gibi liste uzatılabilir.<br />
Daha sonra hata yapmamak için;<br />
• Nerede?<br />
• Kiminle?<br />
• Niçin?<br />
• Ne zaman? <strong>Sigara</strong> içtim?<br />
• Bu soruların cevabını <strong>ve</strong>rdikten sonra bu<br />
tetikleyici faktörlere karşı dikkatli olunmalı<br />
• <strong>Sigara</strong> içmeye neden olan durum saptanmalı<br />
• Saptanan durumlara karşı önlemler alınmalı<br />
• Aynı durumla karşılaşıldığında daha kararlı<br />
olunmalı<br />
• <strong>Sigara</strong> bırakma kararlılığı <strong>ve</strong> sigara bırakma<br />
nedenleri tekrar gözden geçirilmeli<br />
• <strong>Sigara</strong> bırakmak için harcanan çaba<br />
hatırlanmalı<br />
• <strong>Sigara</strong> içen kişilerle aynı ortamda<br />
bulunmaktan kaçınılmalı<br />
• <strong>Sigara</strong> bırakmasını destekleyen kişilerle<br />
konuşmalı (sigarayı bırakmış kişiler, aile<br />
üyeleri <strong>ve</strong>ya doktoru)<br />
• <strong>Sigara</strong> paketi satın alınmamalı <strong>ve</strong><br />
sigarayı hatırlatıcı tüm objeler ortamdan<br />
uzaklaştırılmalı<br />
Her hata bir deneyim kazandıracağından, kişiler<br />
daha sonraki bırakma girişimlerinde yaşadığı<br />
deneyimin yardımı ile bırakma sürecinde daha<br />
başarılı olabilirler.<br />
<strong>Sigara</strong> bırakma sürecinde nüksler görülmesi çeşitli<br />
faktörlere bağlı olabilir. Bu faktörler kişisel özellikler,<br />
durumsal, çevresel <strong>ve</strong> sosyo-kültürel faktörler olarak<br />
değişebilir. Her kişide tetik çeken faktörler farklı<br />
olabileceğinden, alınacak önlemlerde farklılık<br />
arzedebilmektedir.<br />
Ayrıca hekim <strong>ve</strong> hasta arasındaki iletişim çok<br />
önemlidir, aksi takdirde başarısız olma olasılığı<br />
yüksektir. Hekimin davranışları hastayı huzursuz<br />
etmemeli, agresif, yargılayıcı olmamalı, hastanın<br />
kendine gü<strong>ve</strong>nini <strong>ve</strong> motivasyonunu kaybetmesine<br />
yol açmamalıdır. Hekimler sabırla her nükste<br />
hastaya tedavi olma şansı <strong>ve</strong>rmeli <strong>ve</strong> başarana kadar<br />
devam etmelidir.<br />
Bağımlılıklar, psikolojik, fizyolojik <strong>ve</strong> sosyal<br />
belirteçlerin rol aldığı kazanılmış durumlardır.<br />
Günümüzde tedavileri, bu konularda eğitim<br />
almış deneyimli hekimlerle başarılı bir şekilde<br />
yapılmaktadır.<br />
Davranışsal <strong>ve</strong> bilişsel tedavi eğitimi, sigarayı<br />
bırakma sürecindeki her hastaya <strong>ve</strong>rilmelidir.<br />
Bağımlılık düzeyine göre farmakolojik tedavi ile<br />
destek sağlanmalıdır. <strong>Sigara</strong> bırakma tedavisinde<br />
kullanılan farmakolojik tedavi seçenekleri tedavi<br />
69
Change language