You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Мисли здрави мисли<br />
разни научни истражувања на стотици жени без симптоми за<br />
да се открие влијанието на ранoто откривање на болеста.<br />
Научните истражувања потврдија дека откривањето и<br />
третманот на ракот на дојката во рана фаза значително<br />
го намалува процентот на заболување од оваа болест.<br />
Мамографскиот скрининг-процес стана докажан метод и<br />
најдобриот досега измислен метод во борбата против ракот<br />
на дојката.<br />
Бројката од повеќе од милион мамографски тестирања,<br />
заедно со бројките од 200 до 250 жени на дневно ниво кои<br />
се испитувани во округот Даларна во Шведска, е навистина<br />
значајна. Што покажуваат резултатите од ова испитување,<br />
на колку жени им има помогнато овој модерен скринингпроцес?<br />
Влијанието на раното откривање е разновидно; делумно<br />
овозможува не толку радикален третман, што е многу важно<br />
за квалитетот на животот на жената. Уште поважно, ракот на<br />
дојката се намалил за 63 проценти помеѓу жените што одат<br />
редовно на скрининг.<br />
Дали поголемата соработка на различните лекари вклучени<br />
во процесот на терапија, што е една од вашите цели, помага<br />
кон подобри резултати во борбата со<br />
оваа болест?<br />
Интердисциплинарниот тимски<br />
пристап, односно кога радиолозите,<br />
хирурзите, патолозите, онколозите и<br />
сестрите редовно се состануваат, е<br />
најдобриот начин да се дискутира за<br />
најсоодветната терапија за секој случај<br />
на рак на дојка индивидуално, пред<br />
и по операцијата. На овој начин се<br />
избегнува прекумерна или недоволна<br />
терапија и се земаат предвид желбите<br />
и барањата на секој пациент посебно.<br />
Исто така, овие состаноци дејствуваат<br />
и како едукативен форум за сите<br />
специјалисти, млади колеги и целиот персонал вклучен во<br />
негата на пациентот.<br />
Освен истражувач на нови методи, вие сте исто така и<br />
едукатор и ментор на разни лекари-специјалисти. Како ги<br />
оценувате резултатите од едукативниот процес и настаните<br />
што ги одржувате насекаде низ светот за програмата? Дали<br />
забележувате прогрес во земјите каде што сте биле во<br />
однос на процесот на скрининг, дијагноза и терапија на<br />
жените со рак на дојка?<br />
Едукативните настани, курсеви, конференции, публикации<br />
на книги и статии играат значајна улога во информирањето<br />
на сегашната генерација лекари во поглед на снимките<br />
за откривање на различните поттипови рак на дојка<br />
во најраната фаза. Ова знаење го немале лекарите од<br />
постарите генерации уште откако беше измислен методот за<br />
рано откривање во средината на седумдесеттите. Курсевите<br />
ги отвораат видиците и за оние што се научени на третирање<br />
на поодминати фази на рак, но уште поважно, ги едуцираат<br />
младите генерации на лекари што сакаат да ја изберат оваа<br />
важна, нова бранша од медицината како нивна специјалност.<br />
САМО ТЕРАПИЈА, ДУРИ И<br />
НАЈМОДЕРНИОТ ТЕРАПЕВТСКИ<br />
РЕЖИМ, НЕ МОЖЕ ДА ГО СПАСИ<br />
ЖИВОТОТ НА ЖЕНАТА СО РАК<br />
НА ДОЈКА ВО ДОЦНА ФАЗА.<br />
СЕПАК, ИСТАТА ТЕРАПИЈА БИ<br />
БИЛА ЖИВОТОСПАСУВАЧКА ВО<br />
РАНАТА ФАЗА НА БОЛЕСТА.<br />
Дефинитивно гледам напредок и подобра нега како резултат<br />
на едукативните настани, со оглед на тоа што се градат сè<br />
поголем број на специјализирани центри за дојка што ја<br />
добиваат акредитацијата за одличност (BICOE), во различни<br />
земји на различни континенти. Еден до аспектите на успехот<br />
е и важноста од собирање на висококвалитетни податоци<br />
и публикации за наодите, што ги зацврстуваат резултатите<br />
од претходните научни истражувања и го отвораат патот за<br />
нови истражувања.<br />
Минатиот месец одржавте тридневен семинар во Скопје.<br />
Дали ова ви е првпат во Македонија како едукатор и која<br />
беше главната цел на курсот? За кого беше наменет и како<br />
сте задоволен од посетеноста и од исходот од семинарот?<br />
Ова ми е прва посета на Македонија и уживам во топлото<br />
добредојде на кое наидов. Бев поканет да го водам<br />
првиот почетен курс за мултимедијалниот пристап на<br />
колегите од регионот, по иницијатива на д-р Светлана<br />
Темелковска од Македонското здружение за радиологија<br />
на дојка, која е добро обучена дијагностичарка. Имаше<br />
колеги од шест различни соседни земји, дополнително<br />
на четириесетте присутни од Македонија. Бев позитивно<br />
изненаден од бројката од 90 присутни на семинарот, а<br />
колегите покажаа голем интерес за<br />
релацијата помеѓу хистопатологијата и<br />
снимките, но заинтересирани беа и да<br />
ја дознаат важноста и придобивката<br />
од мултимедијалниот пристап за<br />
откривање и дијагноза на бенигни и<br />
малигни болести на дојката во нивната<br />
рана фаза. Една од главните цели<br />
на овој интензивен курс беше да се<br />
доживее ентузијазам и да се научат тие<br />
што покажуваат вистински интерес за<br />
оваа нова бранша на медицината, но<br />
и да се покаже комплексноста на ова<br />
прашање.<br />
Како специјалист, како го разбирате идниот напредок<br />
во борбата против ракот на дојката и што сметате дека е<br />
најдобар пристап за лекување на оваа болест?<br />
Најдобар резултат ќе се добие кога болеста, ракот на дојката<br />
ќе се третира во раната, неопиплива фаза. Само терапија,<br />
дури и најмодерниот терапевтски режим, не може да го<br />
спаси животот на жената со рак на дојка во доцна фаза.<br />
Сепак, истата терапија би била животоспасувачка во раната<br />
фаза на болеста. Затоа очекувам специјализираните центри<br />
за дојки да бидат место каде што радиолозите, хирурзите,<br />
патолозите, онколозите и сестрите ќе бидат специјално<br />
обучени за да го откријат и да го третираат ракот на дојка во<br />
раната фаза. Иако претходните генерации лекари немале<br />
шанса да ја третираат оваа болест во раната фаза како<br />
што имаме ние, има уште многу да се направи во поглед<br />
на јавна едукација, обука на специјалисти и информирање<br />
на носителите на одлуки на предностите од откривање и<br />
третман на ракот на дојката во рана фаза. Резултатите од<br />
нашите напори треба да дадат добар пример во поглед на<br />
откривање рак преку скрининг на органи почесто подложни<br />
на рак, како простата, дебело црево...<br />
93
Change language