Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
19. Nowa mapa świata – dekolonizacja 131<br />
<br />
( – prawnik i filozof<br />
waa, e w walce politycznej naley wyrzec si<br />
przemocy Zachca swoich zwolenników o stosowania<br />
pokojowych meto, takich jak pisanie petycji, goówki,<br />
manifestacje, strajki powszechnia iee tolerancji<br />
i wspópracy luzi rónych naroów, ras i religii<br />
Zosta zamorowany przez hinuskiego nacjonalist<br />
za prowazenie ialogu z muzumanami<br />
• Poaj przykay organizacji we wspóczesnym wiecie,<br />
które owouj si o meto walki zalecanych przez<br />
anhiego<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Różne drogi dekolonizacji<br />
Dekolonizacja miała różny przebieg w zależności od regionu<br />
i trwała przez całą drugą połowę XX w. Z reguły<br />
udawało się pokojowo wynegocjować oddanie władzy<br />
miejscowej ludności przez mocarstwa kolonialne. Tak<br />
było w 1947 r., kiedy Wielka Brytania, po długich negocjacjach,<br />
uznała prawo do niepodległości Indii. Liderem<br />
ruchu na rzecz uwolnienia się spod władzy brytyjskiej<br />
był hinduski przywódca Mahatma Gandhi [czytaj:<br />
gandi]. Stał on na czele Indyjskiego Kongresu Narodowego,<br />
partii założonej jeszcze w 1885 r. Z czasem stała<br />
się ona główną siłą polityczną w Indiach dążącą do wyzwolenia<br />
kraju spod władzy Brytyjczyków, którzy uznali<br />
ją za reprezentanta społeczeństwa indyjskiego.<br />
Jednak w wielu przypadkach ludy kolonialne musiały<br />
chwycić za broń, aby wywalczyć niepodległość.<br />
Drogę walki zbrojnej wybrali mieszkańcy niektórych<br />
kolonii francuskich. W konsekwencji Francuzi przegrali<br />
wojnę o panowanie nad Wietnamem (patrz s. 140)<br />
w Indochinach, w wyniku długich walk utracili też<br />
Algierię w północnej Afryce. Wojna algierska toczyła<br />
się w latach 1954−1962 i omal nie doprowadziła do wybuchu<br />
wojny domowej we Francji. Część Francuzów<br />
była bowiem gotowa przyznać kolonii niepodległość,<br />
część opowiadała się za kontynuowaniem walk w celu<br />
utrzymania nad nią władzy. Około 10% społeczeństwa<br />
<br />
Fragment deklaracji niepodległości Wietnamu z 2 września<br />
1945 r.<br />
A mimo wszystko, przez z górą osiemdziesiąt lat, francuscy<br />
imperialiści [zwolennicy zdobycia i utrzymania<br />
przez Francję kolonii] […] poniewierali naszą ojczyzną<br />
i zniewalali naszych rodaków, zaprzeczając wszelkim<br />
ideałom człowieczeństwa i sprawiedliwości […], pozbawili<br />
nasz naród wszelkich demokratycznych swobód<br />
i wolności […] Wznieśli więcej więzień niż szkół.<br />
Bezlitośnie mordowali naszych patriotów, nasze powstania<br />
narodowe tłumili w morzu krwi. […] Aby nas<br />
osłabić, zmuszali do palenia opium [rodzaju narkotyku]<br />
i spożywania alkoholu. Naszą gospodarkę zniszczyli do<br />
samych kości, zubożając społeczeństwo i niszcząc nasz<br />
kraj. Okradali nas z naszych pól ryżowych, kopalń, lasów<br />
i zasobów naturalnych. Sobie tylko pozostawili prawo<br />
emitowania banknotów, monopolizując też eksport.<br />
Pobierali też wiele niesprawiedliwych podatków.
Change language