kurrikula e edukimit parashkollor në kosovë - Ministria e Arsimit ...

IV. II. 11. INTEGRIMI NDËRFUSHOR
Aktivitetet edukative në fushën e gjuhës amtare ofrojnë mundësi të
shumëllojshme të ndërthuren me përmbajtjet e fushave të tjera edukative
në kurrikulë.
Përmbajtjet letrare dhe jo letrare, lojërat e llojllojshme didaktike
(lojëra imituese, me role, të imagjinuara, teatri i kukullave, dramatizimi
,..etj) janë resurse të favorshme, jo vetëm të zhvillimit të të folurit dhe të
pasurimit të fondit të fjalorit gjuhësor, por edhe të njohjes dhe të
kuptuarit të dukurive, mjeteve dhe raporteve në mjedisin e tyre jetësor.
Njohja e vetes dhe e botës realizohet përmes përmbajtjeve të
ndryshme të përrallëzave, tregimeve, rrëfimeve etj.
Fëmijët njohin dhe vetëdijesohen për rëndësinë e ruajtjes së
shëndetit, mënyrat e të ushqyerit të shëndoshë, veshmbathjen në stinë të
ndryshme, mbajtjen e higjienës personale etj .
Leximi i tregimeve dhe i teksteve të ilustruara, të cilat ndërthuren me
përditshmërinë e jetës së fëmijës, janë burime relevante të cilat
ndihmojnë zhvillimin e aftësisë së të dëgjuarit aktiv të fëmijës si dhe
motivojnë komunikimin verbal dhe atë jo verbal të tij. Ndërthurja e
përmbajtjeve nga fusha e njohjes së vetes dhe botës në aktivitete
gjuhësore krijon shanse që fëmijët njëherit të njihen me botën e gjallë
dhe jo të gjallë ( veten e tij, shoqërinë, kulturën, botën bimore e shtazore,
objektet e gjësendet e ndryshme, institucionet…etj). Duke komunikuar
në këto përmbajtje tematike, fëmijët zhvillojnë shkathtë si të prezantojnë
veten, të bëjnë prezantime gojore, të parafrazojnë, ritregojnë, të
përvetësojnë ndjenjat jo verbale, të kuptojnë rëndësinë e të folurit në
grup…etj.
Përmes lojërave të edukimit fizik (dramatike, imituese, ritmike…etj.)
fëmijët njohin dhe komunikojnë me gjuhën e trupit, përkatësisht
aftësohen për të përdorur të folurit verbal dhe joverbal. Lojërat me
imitime të zërave të ndryshëm të shtazëve, ku vihen në lëvizje gjymtyrët
e trupit, vallëzimet individuale dhe në grupe, zhvillojnë elasticitetin dhe
aftësinë e koordinimit të lëvizjeve, ndjesinë për ritëm e harmoni.
Duke përshkruar, treguar, rrëfyer për figurat e objekteve apo
ngjarjeve e situatat konkrete, që janë në funksion të zhvillimit të gjuhës,
fëmijët kanë mundësi të njihen edhe me shumë nocione matematike
(njohin dhe i dallojnë ngjyrat, format, pozitën, kohën, përmasat, relacionet,
bëjnë krahasime, analizë, sintezë, vejnë hipoteza, vlerësojnë…etj.).
Edukimi muzikor i integruar në kultivimin e gjuhës gjen shprehje
gjatë vallëzimit, lojërave ritmike, këndimit,…etj. Aktivitetet e gjuhës të
integruara me veprime muzikore manifestojnë jo vetëm emocione
43