HAZAR WORLD - SAYI 35 - EKİM 2015

www.hazarworld.com
mış en iyi eserler olarak Türkmen sinema
tarihine geçti.
İkinci Dünya Savaşı’nın en ağır yıllarında,
1941’de Türkmenistan’da Opera ve Bale
Tiyatrosu açıldı ve aynı yıl çalışmalarına
başladı. Savaşın bitmesine kadar geçen 4
yıl içerisinde Rus, Ukraynalı ve yerel bestecilerin
işbirliği ile milli temalar üzerine
onlarca Türkmen opera ve bale müziği
bestelenerek sahnede sergilendi. Bu yıllarda
Türkmen müziği önemli ölçüde ilerleme
kat etti. 1944 yılında Türkmen sinemacıları
Ukraynalı sanatçılar ile beraber “Büyülü
Kristal” isimli bir konser filmi çektiler.
Savaşta elde edilen zaferden sonra tüm
Sovyetler Birliği ülkeleri sinemasında
belgesel türünde yeni filmler üretilmeye
başlandı. Türkmenistan sinemacıları savaş
sonrasında “Türkmenistan Sporcuları”,
“Çobanın Serveti”, “Türkmenistan’ın
Köylerinde” isimli belgesel filmlerine imza
attılar. 1946 yılında Aşkabad film stüdyosunda
“Türkmenistan” isimli uzun metrajlı
belgesel film yapıldı. 1947’de ise stüdyo,
savaş sonrası ilk uzun metrajlı filmini
üretti. Bu film müzikal komedi türünden
olan “Uzaktan Gelen Gelin” isimli filmdir.
30 Temmuz 1948 yılında yayınlanan Pravda
gazetesinde filmle ilgili aşağıdaki satırlara
yer verilmişti:
“Genç Türkmen sineması büyük bir başarı
elde etmiştir. Bu lirik, müzikal komedide
kolhoz köyü insanlarının yaşamı gerçekçi
bir şekilde tasvir edilmiştir. Filmde çatışma
yoktur ve film sade bir öykü üzerine kurulmuştur.
İnsan emeğinin büyüklüğü filmde
ön plandadır.”
DEPREMLE SARSILAN TÜRKMENİSTAN
SİNEMASI
Savaşın meydana getirdiği maddi
ve manevi hasarları gideremeden
Türkmenistan ve Türkmenistan sineması
bir felaket ile sallandı. 1948’de
Türkmenistan’da meydana gelen ve özellikle
Aşkabat’tı vuran deprem “Aşkabad
film” stüdyosunu kullanılamaz hale getirdi.
Bu felaket sonrasında Türkmenistan
sinema çalışanları ve sanatçılar işlerine
bir süre ara vermek zorunda kaldılar. Bir
süre sonra Türkmen sinema sanatçıları
çalışmak için Taşkent, Bakü, Alma-Ata
stüdyolarına gittiler. O bölgelerde film
dublajı yaparak küçük bütçeli filmlerde
görev aldılar.
Zor geçen bu yıllar boyunca azmini yitirmeyen
Rus ve Türkmen sinemacıları,
ortak çalışmayla 1950 yılında ortaya
08
09 10
1948’DEKİ AŞKABAT
DEPREMİ “AŞKABAD
FİLM” STÜDYOSUNU
KULLANILAMAZ HALE
GETİRDİ.
IN 1948, ASHGABAT
EARTHQUAKE MADE
THE “ASHGABAT
FILM” STUDIO
UNOPERATIONAL.
ed by Igor Savčenko.
In 1942, director Mark Donskoy made a
film based on N. Ostrovsky’s novel “And
Steel was Tempered”. After this film,
author Vanya Vasilyevskaya’s scenario
“Rainbow” was adapted to silver screen.
Those films made history in Turkmen
cinema as the best works made in
“Ashgabat film” studios during the war
years.
Throughout the toughest years of the
Second World War, Opera and Ballet
Theatre was opened in Turkmenistan in
1941 and became operational in the same
year. Within 4 years until the end of the
war, tens of Turkmen opera and ballet
music on national themes were composed
and staged with the cooperation of
Russian, Ukrainian and local composers.
In these years, Turkmen music made
great progress. In 1944, Turkmen and
Ukrainian film makers collectively made
a concern film called “Magical Crystal”.
After the victory gained in the war, all
countries in the Soviet Union began to
make new documentary films. The films
made by Turkmen cinema artists after
HAZAR WORLD
47