Zoran Sulejmanov - Penologija (p.778)

~ovekot (razni anomalii na ~erepot i mozokot, anomalii na endokrinite
`lezdi, vo ~uvstvitelnosta i refleksivnata sfera, funkcionalnosta
i sl.),
- faktori {to proizleguvaat od psihi~kata konstitucija
(anomalii na inteligencijata, na socijalnite ~uvstva i sl.) i,
- faktori {to proizleguvaat od li~nite svojstva (rasa, pol,
vozrast, zanimawe, gra|anska sostojba, mesto na prestojuvawe,
vospituvawe i obrazovanie i sl.).
b) Socijalnite kriminogeni faktori proizleguvaat od
op{testvenata sredina vo koja `ivee zlostornikot. Toa se nadvore-
{ni (egzogeni) vlijanija {to gi ostvaruva brojot i gustinata na
naselenieto 281) , sostavot i uredenosta na semejstvoto, sistemot na
vospituvaweto, alkoholizmot, siroma{tijata, bezraboticata, na~inot
na industriskoto proizvodstvo, ekonomskata i politi~kata organizacija,
organizacijata na javnata administracija, pravosudstvoto i
policijata, krivi~niot i zakonodavniot sistem i sl.
v) Fizi~ki (kosmotelurski) kriminogeni faktori se klimata,
godi{noto vreme 282) , naizmeni~noto smenuvawe na denot i no}ta,
godi{nata temperatura, atmosferskite uslovi, geografskoto
podra~je, prirodata na zemji{teto, zamjodelskite proizvodi i sl.
Krivi~noto delo e rezultat na deluvaweto na site ovie
faktori, a prete`noto dejstvo na nekoi od niv se opredeluva vo
zavisnost od kategorijata vo koja {to spa|a sekoj od poedine~nite
zlostornici.
3. [to se odnesuva do storitelite na krivi~nite dela, spored
sfa}aweto na ovaa {kola tie se anormalni i abnormalni lica koi se
odlu~uvaat na protivop{testven akt poradi nepovolnite uslovi vo
koi se ostvaruvaat nivnite psihi~ki funkcii. Toa se lica {to me|u
sebe ne se ednakvi pa ottamu e mo`no i nivno razvrstuvawe. Vo ovaa
smisla Feri ja prifa}a lombrozovata tipologija na zlostornicite so
taa razlika {to pokraj antropolo{kite stigmati vnesuva i opredeleni
socijalni anomalii na li~nosta 283) vodej}i smetka za takvo
rasporeduvawe {to realno }e go otslika intenzitetot na nivnoto
281)
Vo ovaa smisla e interesen obidot na Feri da iznajde kontaktna proporcionalna
vrska me|u brojot na naselenieto i brojot na izvr{enite krivi~ni dela spored tn.
zakon na kriminalna zasitenost. Toa zna~i deka obemot na kriminalitetot vo tekot
na edna godina e opredelen od razli~ni fizi~ki i socijalni uslovi na sredinata
nadopolneti so dominantno dejstvo na vrodenite kriminalni dispozicii i
opredeleno vlijanie na slu~ajot.
282)
Taka na primer Feri tvrdel deka ubistvata se vr{at vo potoplite krai{ta i vo
potopli godi{ni vremiwa, dodeka samoubistvata imaat sosema obraten trend: tie
pove}e se vr{at vo postudenite podra~ja, odnosno vo postudenite godi{ni vremiwa.
283)
"Feri vo preden plan pove}e ne go stava{e krivi~noto delo kako pravna
kategorija, tuku storitelot posmatran vo negovata posebna li~nost, vo negoviot
biolo{ki identitet i vo negovata realnost na op{testveno bitie dlaboko zavisen od
sredinata vo koja `ivee. Toj naskoro ja istakna i pro~uenata vpe~atliva formula
deka storitelot na krivi~noto delo stana "protagonist na krivi~noto pravosudstvo".
Ancel, M. op. cit, str. 20.
119