Zoran Sulejmanov - Penologija (p.778)

merkite na bezbednost im se priznava ramnopravno mesto vo
krivi~noto pravo. So toa se pro{irija i mo`nostite za nivnata
individualizacija spored osnovnata {ema: za akutnite zlostornici se
izrekuvaat samo kazni, za hroni~nite - kazni i merki na bezbednost
(kumulativno), a za abnormalnite zlostonici - samo merki na bezbednost.
Seto toa so cel: akutnite da se zastra{at ili opomenat,
hroni~no popravlivite - da se popravat, a hroni~no nepopravlivite i
abnormalnite - da se neutraliziraat. Ottamu i devizata na ovaa
{kola: "Ne se kaznuva zlostorstvoto tuku zlostornikot" {to, iako vo
osnova e pogre{na, uka`uva na orientacijata kon prilagoduvawe na
sankciite kon posebnite svojstva na li~nosta na storitelot na
krivi~noto delo.
Na kraj, treba da se ima predvid i toa deka pokraj kaznite i
merkite na bezbednost sociolo{kata {kola predlaga{e i voveduvawe
na tn. preventivna higiena kako posebna nau~na i prakti~na
disciplina {to treba da gi prou~i i predlo`i merkite za spre~uvawe
na kriminalitetot {to }e stojat nadvor od krivi~noto pravo. Vo taa
smila bea ponudeni i razli~ni socijalno-ekonomski merki kako na
primer, podobruvawe na `ivotniot standard na zagrozenite i
nevrabotenite lica, obezbeduvawe na socijalna za{tita na rabotnicite
vo slu~aj na bolest i nesre}i pri rabota, pogolemo vrabotuvawe,
organizirawe ustanovi za vospitno zapu{teni i defektni deca, merki
za spre~uvawe na alkoholizmot i drugite vidovi na poroci,
otstranuvawe na {tetnoto vlijanie na pe~atot i literaturata i
sli~no. Me|utoa, iako go sogledaa zna~eweto i potrebata za voveduvawe
na ovie merki, pretstavnicite na ovaa {kola bea daleku od toa da
gi otkrijata vistinskite pri~ini na kriminalitetot koi se nao|aat
vo protivre~nostite na klasnoto op{testvo.
6. Vo krivi~nopravnata literatura mo`at da se sretnat golem
broj prigovori upateni kon ovaa {kola. Me|u niv ~esto i sosema
opravdano se istaknuva deka nejzinata tipolo{ka klasifikacija na
vinovnici e necelosna, deka so zapostavuvaweto na slobodnata volja
na storitelite se otide vo proizvolno opredeluvawe na osnovot na
krivi~nata odgovornost, deka poradi necelosno izgradenite kriteriumi
za razlikuvawe na kaznite i merkite na bezbednost doa|a do
bri{ewe na granicite me|u niv i sl. Sosema izdr`an e i prigovorot
{to voobi~aeno ñ se upatuva na ovaa {kola deka iako go otkrila
zna~eweto na op{testvenite kriminogeni faktori ne navlegla vo
podlaboko objasnuvawe na pri~inite za nivnoto javuvawe. Neprifatilivo
e me|utoa, imputiraweto na ova u~ewe za negovata bo`emna
naso~enost kon slabeewe na gra|ansko demokratskata cvrsta zakonitost
na klasi~nata {kola i deka so toa ovozmo`ila delotvorna
za{tita na kapitalisti~kiot op{testven sistem od vremeto na
imperijalizmot 300) . Protiv vakvite neosnovani obvinenija, {to
osobeno bea prisutni vo sovetskata literatura, a pod nivno vlijanie
300)
Vidi: Zlatari}, B. Uz pedesetogodi{njicu smrti Franza von Lista, Zbornik pravnog
fakulteta u Zagrebu, Zagreb, 1969/3-4, str. 491.
132