Zoran Sulejmanov - Penologija (p.778)

supstitucija 464) . Podlogata na takvite razmisluvawa ja sozdade evolucijata
na kaznite i merkite na bezbednost osobeno vrz planot na
nivnoto izvr{uvawe. Toj razvoj do tolku gi pribli`i ovie merki edna
kon druga {to nivnoto zakonsko razlikuvawe go svede na pravna
fikcija. Ottamu i potrebata za otstranuvawe na taa fikcija so
posredstvo na zakonska intervencija {to }e dovede do unifikacija na
ovie merki. Vo pogled na re{enijata {to se nudat za ostvaruvawe na
ovoj proces se izdvojuvaat dve teoretski nasoki. Prvata poteknuva od
privrzanicite na novata op{testvena odbrana i se zalaga za
voveduvawe edinstven siste na tn. merki na za{tita od kriminalitetot.
Vtorata nasoka e voveduvawe na edinstven sistem na kazni. I
dvete nasoki se na linijata na edinstven monisti~ki sistem na
sankcii so taa razlika {to prvata e za takva unifikacija so koja se
eliminiraat kaznite za smetka na merkite na bezbednost, a vtorata, za
unifikacija {to vodi kon edinstvena primena na kaznata. Monisti-
~kiot sistem {to go predlaga dvi`eweto na novata op{testvena
odbrana se potpira vrz raznovodni terapeutski merki {to imaat za
cel za{tita na op{testvoto od kriminalitetot po pat na resocijalizacija
na prestapnicite. Ovie merki za koi ve}e zboruvavme se
nerealna konstrukcija za{to go prenebregnuvaat zna~eweto na socijalno
eti~kiot prekor i nu`noto dejstvo na retribucijata (stradaweto
i zastra{uvaweto). Za razlika od niv teoreti~arite {to ja podr`uvaat
vtorata nasoka so pravo istaknuvaat deka onie merki na
bezbednost ~ija {to priroda nu`no e retributivna, treba da se
pomestat me|u kaznite. Merkite na bezbednost pak {to se od medicinski
karakter treba da se isklu~at od krivi~noto pravo i da se
prefrlat vo pravoto od oblasta na socijalnata za{tita kade {to
vsu{nost im e i mestoto 465) . Na toj na~in se nayira eden mo{ne elasti-
~en sistem na kazni {to mo`e da go zadovoli na~eloto na pravdata i
pravi~nosta i baraweto na adekvatna individualizacija {to
pridonesuva za ostvaruvawe na nivnoto specijalnopreventivno
dejstvo.
(nepresmetlivi, smaleno presmetlivi lica, povratnici, alkoholi~ari i narkomani,
skitnici, pita~i, prostitutki od zanaet, profesionalni delinkventi i delinkventi
od navika) im se izrekuvaat i kazni i merki na bezbednost koi sukcesivno se
izvr{uvaat. Redosledot na izvr{uvaweto varira vo razli~ni zakonodavstva i zavisi
od toa za koja kategorija delinkventi se raboti. Pove}e za toa: Lazarevi}, Lj. Kazne i
mere bezbednosti..., str. 29-30.
464)
Sistemot na supstitucija pretstavuva samo edna varijanta na dualisti~kiot
sistem. Vo krivi~nite zakonodavstva koi go prifa}aa ovoj sistem postoi mo`nost od
izrekuvawe na kaznata i merkata na bezbednost sprema opredeleni kategorii na
delinkventi, me|utoa sudot mo`e da odlu~i izre~enata merka na bezbednost da ja
zameni izre~enata kazna. Vidi: ibid, str. 30.
465)
Taka: Ba~i}, F. Mere bezbednosti u na{em sistemu krivi~nih sankcija, JRKKP, Beograd,
1965/1, str. 18-21, Marjanovi}, \. O su{tini mera bezbednsti u jugoslovenskom pravu,
Anali, Beograd, 1987/6, str. 699-700 i mo{ne blisku na toa Kambovski, V. Osnovi i
pravci na reformata na Makedonskoto kazneno pravo, Makedonska revija za kazneno
pravo i kriminologija, Skopje, 1994/1, str. 35-36.
230