Zoran Sulejmanov - Penologija (p.778)

ideja na uslovniot otupust e sodr`an vo izvr{noto krivi~no zakonodavstvo
i negovata neposredna praktika. Vo ovaa smisla uslovniot
otpust ima osnovna cel da gi pottiknuva osudenite lica na aktiven
odnos kon sopstvenata resocijalizacija i da gi spre~i {tetnite
posledici od prestojot vo kazneno-popravnite ustanovi vrz nego i
negovoto semejstvo.
Po ova ras~lenuvawe uslovniot otpust mo`e da se opredeli
kako krivi~nopraven i penolo{ki institut {to ima vlijanie vrz
samoto traewe na kaznata li{uvawe od sloboda, eliminirawe na
retributivnosta i nejzinite {tetni posledici i pottiknuvaweto na
osudenite lica kon aktivno u~estvo na svojata resocijalizacija i
pobrza reintegracija vo op{testvoto.
2. Uslovniot otpust se regulira so KZ, ZIS, ku}nite redovi na
kazneno-popravnite ustanovio, pa duri i na toj na~in, {to na praktika
i se dopu{ta sozdavawe na opredeleni kriteriumi za negovo
sproveduvawe.
a) Spored pozitivnite krivi~nopravni propisi uslovniot
otpust se sostoi vo otpu{tawe na osudenoto lice od izdr`uvawe na
kaznata li{uvawe od sloboda i maloletni~ki zatvor pred istekot na
kaznata odredena so sudska presuda ili so akt na amnestija ili
pomiluvawe, dokolku tie lica gi ispolnuvaat so zakon propi{anite
formalni (vrzani za vremeto na izvr{uvaweto na kaznata) i
materijalni (vrzani so kvlalitetot na odnesuvaweto na li~nosta)
pretpostavki. Vo ~l. 36 KZ se dadeni formalnite pretpostavki za
usloven otpust: polovina, a po isklu~ok i edna tretina od izdr`anta
kazna li{uvawe od sloboda, odnosno maloletni~ki zatvor.
Materijalnite pretpostavki za usloven otpust se vrzani so
li~nosta i povedenieto na osudenoto lice. Toa zna~i deka osudenikot
mo`e uslovno da se otpu{ti ako vo tekot na izdr`uvaweto na kaznata
se popravil taka {to osnovano mo`e da se o~ekuva deka na sloboda
dobro }e se odnesuva, a osobeno deka nema da vr{i krivi~ni dela. Pri
ocenkata dali osudenikot uslovno }e se otpu{ta }e se zeme predvid
negovoto povedenie za vreme na izdr`uvaweto na kaznata,
izvr{uvaweto na rabotnite obvrski so ogled na negovata rabotna
sposobnost i drugite okolnosti {to poka`uvaat deka e postignata
celta na kaznuvaweto. Ovie materijalni pretpostavki se vrzuvaat
kumulativno so ispolnuvaweto i na formalnite pretpostavki,
me|utoa pri uslovnoto otpu{tawe na osudenici {to izdr`ale tretina
od kaznata primenata na uslovniot otpust se dozvoluva samo ako
posebni okolnosti {to se odnesuvaat na li~nosta na osudenikot
o~igledno poka`uvaat deka e postignata celta na kaznuvaweto.
Pokraj gorenavedenite pretpostavki vo vrska so primenata na
uslovniot otpust krivi~no-pravnite propisi predviduvaat i ispolnuvawe
na opredeleni uslovi koi istovremeno pretstavuvaat osnova za
negovo otpovikuvawe. Za polnoletnite osudenici koi izdr`uvaat
kazna li{uvawe od sloboda e predivden samo eden uslov - do istekot na
vremeto za koe e izre~ena kaznata da ne se izvr{i novo krivi~no
690