Zoran Sulejmanov - Penologija (p.778)

drugo zna~ewe. Imeno toga{ koga terminite proces na resocijalizacija
ili socijalna adaptacija se izedna~uvaat so postapkite za
ostvaruvawe na tie procesi se sozdavaat takvi terminolo{ki zbrki
koi doveduvaat dotamu ona {to e cel da se izedna~uva so sredstvata za
nejzinoto ostvaruvawe. Resocijalizacijata i socijalnata adaptacija se
rezultat kon koj se te`nee pri izvr{uvaweto na kaznata li{uvawe od
sloboda. Toj rezultat e kraen efekt na eden razvoen pat so koj se
izrazuva sostojba, ne{to {to koga e ve}e postignato ima svoja pomala
ili pogolema trajnost. Toj rezultat e produkt na edno dvi`ewe,
finalizacija na eden oblik na svest, odnos i povedenie i pretstavuva
cel na izvr{uvaweto na kaznata li{uvawe od sloboda. Ottamu se
postavuva pra{aweto dali resocijalizacijata i socijalnata
adaptacija pretstavuvaat proces ili cel. Vistinskiot odgovor e deka
tie se i ednoto i drugoto: proces - za{to se ostvaruva vo dvi`ewe, cel
- za{to vo krajna linija se otelotvoruvaat vo opredelen
psihosocijalen stav i odnesuvawe. Nesogleduvaweto na vakviot
karakter na ovie pojavi e tokmu ona {to kaj nekoi teoreti~ari
doveduva do zabuni i do pojmovno izedna~uvawe na resocijalizacijata
i socijalnata adaptacija so ona {to gi razdvi`uva i gi priveduva do
kraj ovie kategorii sfateni kako proces, so tretmanot.
Od predhodnite uka`uvawa mo`at da se izvle~at dovolno
argumeti za definirawe na poimot tretman na osudenite lica. Pod
tretman se podrazira zbir na planski organizirani sistemati~ni i
dinami~ni postapki (akcii i vlijanija) {to od strana na penitercijarnite
stru~waci se prezemaat sprema osudenite lica za da se postigne
nivna resocijalizacija ili socijalna adaptacija, odnosno za
ostvaruvawe poinakvi strukturni i dinami~ki crti na li~nosta {to
nema da se pojavuvaat kako individualni determinanti na kriminalitetot.
Nakratko, pod poimot tretman go podrazbirame deluvaweto
zaradi otstranuvawe na individualnite pri~ini na kriminalitetot
kaj opredelneno osudeno lice. Tretmanot e dinami~ki vremenski
neograni~en proces vo koj so primena na razli~ni oblici, metodi i
sredstva na postapuvawe se stremi kon podr`uvawe, razvivawe i
usovr{uvawe na pozitivnite i menuvawe na negativnite naviki,
stavovi, sklonosti, interesi, vrednosti i motivacii na osudenikot.
Tretmanot e sredstvo, a resocijalizacijata i socijalnata adaptacija se
negova cel.
Na ovoj na~in se opredeluva najtesnoto zna~ewe na penitercijaniot
tretman. Toa e tretman prezemen zaradi resocijalizacija i
socijalna adaptacija na osudenite lica {to nie }e go narekuvame
prevospiten penitencijaren tretman.
Postoi me|utoa i edno drugo po{iroko zna~ewe na penitencijarniot
tretman. Toa zna~ewe proizleguva ottamu {to postapuvaweto
so osudenite lica za vreme na izvr{uvaweto na kaznata li{uvawe od
sloboda ne mora sekoga{ kako svoi krajni celi da gi ima
resocijalizacijata i socijalnata adaptacija. Toga{ koga so izvr{uvaweto
na ovaa kazna se nastojuva da se ostvarat i drugi celi normalno e
da se pretpostavi izbor na poinakvi merki na postapuvawe. Faktot
{to denes dominira idejata na resocijalizacijata kako glavna cel na
381