11.07.2015 Views

scarica qui - Dipartimento di Filosofia

scarica qui - Dipartimento di Filosofia

scarica qui - Dipartimento di Filosofia

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Un unico partito possibile? 237pena comminata da Dio, a beneficio dell’or<strong>di</strong>ne. Oltre a questo genere <strong>di</strong>considerazioni, Wyclif porta anche l’argomento metafisico già presentato:Et si quaeras, quare Deus non prohibuet hominem ne sic peccet, est mihifaciliter respondere, quod ideo <strong>qui</strong>a hoc non fuit prohibile, cum non fuit, necpotentia Dei se exten<strong>di</strong>t ad hoc, cum hoc non est, et potentia <strong>di</strong>vina non seexten<strong>di</strong>t ad nihil vel vacuum vel non ens (Id., Trialogus ..., p. 71)(sottolineature nel testo).71 Nulla <strong>qui</strong>dem creatura potest appetere Deo simpliciter coequari; sed potest inmodo appeten<strong>di</strong> deficere, <strong>qui</strong> defectus si relinqueretur penitus impunitus, sicpeccans relinqueretur alter deus propter carenciam correctoris. Sed penaessencialis consequens taliter presumentem arguit veritatem rectificantem,superius esse Deum (Id., De dominio <strong>di</strong>vino ..., pp. 117, 118) Si veda, inoltre:Peccatum et pena peccati mutuo convertuntur, de <strong>qui</strong>bus, concedendo esse adsensus e<strong>qui</strong>vocos, manifeste patet instancia. Ideo, ut alias <strong>di</strong>xi, consequenciapene ad culpam est a Deo volita, non autem antecedencia correlata; necoportet, si Deus velit illud consequens, quod velit positum illud antecedens(ivi, p. 119).72 Ivi, p. 120 (sottolineatura mia). Nel brano citato, si osservi come Wyclifattribuisca all’effectus, l’azione compiuta dall’agente creato, un esse primum,il fatto cioè <strong>di</strong> essere stata agita, e un esse secundum, che ne qualifica ilsegno negativo sotto il profilo morale e ontologico (è un deesse); alcontrario, alla stessa azione considerata in quanto defectus ci si riferiscein<strong>di</strong>candone il carattere privativo con l’espressione esse primum, mentrecon esse secundum si rimanda alla possibilità che essa venga volta al meglio.Si veda, inoltre: Et sic non se<strong>qui</strong>tur, ‘Peccare Petri vel eius peccatum (quo<strong>di</strong>dem est) placet Deo, ergo placet Deo quod Petrus peccet, quod peccatumsuum sit, vel sit de convertibili pre<strong>di</strong>cato’; <strong>qui</strong>a omne tale pre<strong>di</strong>catum innuitquod peccatum secundum esse primum Deo complaceat, quod non potestiusticie summe competere (ibidem) (sottolineatura mia).73 Hic videtur mihi quod repugnat philosophiae et Fidei nostrae sic ponere!Philosophiae, <strong>qui</strong>a sic nihil fieret contingenter sive fortuite, cum fieretabsolute necessario, sicut Verbum ad intra producitur. Nec foret aliqua virtusmoralis, cum propter illa quae non sunt in potestate nostra laudan<strong>di</strong> necculpan<strong>di</strong> moraliter. … Repugnat etiam Fidei Scripturae, primo <strong>qui</strong>a cum omnepeccatum sit absolute necessarium evenire, Deus, auctor peccati antemundum, necessitaret ut absolute necessario singula mala fiant (Id.,Tractatus de universalibus ..., pp. 348, 349).74 In questa sede non sarà possibile entrare nel merito della trattazionewycliffita – pur <strong>di</strong> grande importanza – del merito e della grazia né negli

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!