13.07.2015 Views

Download - Center for Social Sciences

Download - Center for Social Sciences

Download - Center for Social Sciences

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

sabWos: `yvela sawarmo, romelic akontrolebs mogebas — qarxnebi/fabrikebi,maRaroebi, maRaziebi da msgavsi — or an met saxelmwifoSi” (UNCTC 1978, 158). Tumca,realurad, transnacionalur kompanias eZaxian iseTsac, romelic saqmianobs TundacerT ucxo qveyanaSi.ra aris transnacionaluri korporacia? es aris korporacia, romlis mflobeloba,menejmenti warmoeba da saqmianobebi msoflios sxvadasxva kuTxeSia da sxvadasxvasaxelmwifos kanonmdeblobis farglebSia moqceuli. mas gaaCnia saTavo ofisi erTsaxelmwifoSi da filialebi sxva saxelmwifoebSi. korporaciis ZiriTadi mizaniamsoflio bazrebisTvis saqonlis maqsimalurad dabal fasSi warmoeba. am miznis miRwevaSesaZlebelia produqciis warmoebisaTvis yvelaze warmatebuli adgilis SerCeviT anmaspinZeli saxelmwifosagan sagadasaxado SeRavaTebis miRebiT.transnacionalur korporaciebs gaaCniaT gamorCeuli menejeruli niWi, finansurisaSualebebi da teqnikuri resursebi, da isini ewevian udides saqmianobas koordinirebuliglobaluri startegiis farglebSi. mravalnacionaluri korporaciebi,gilpinis azriT, cdiloben ganavrcon da gaimagron sabazro poziciebi korporaciuligadawyvetilebebis miRebis vertikaluri integraciisa da centralizaciis gziT.jeneral motorsi, daimler kraisleri, toiota, <strong>for</strong>d motori, nestle da sxv. tipiurimagaliTebia (The Political Economy of International Relations, Robert Gilpin, Princeton UniversityPress, Princeton 1987).aseTi korporaciebi ekonomikuri urTierTobebis internacionalizaciis yvelazeTvalsaCino movlenaa. arsebiTad, es aris kapitalis gatanis erT-erTi <strong>for</strong>ma.miuxedavad imisa, rom transacionaluri korporaciebi intensiurad me-20 saukunis 60-iani wlebidan vrceldeba, maT winamorbedebi gaaCndaT. maTi ricxvi sul ufro da ufroizrdeba, jer daiwyo aSS-is korporaciebis raodenobis zrda, Semdeg dasavleTevropisa da iaponiis. meoce sukunis bolosaTvis ki transnacionaluri korporaciebihqondaT ara mxolod maRalganviTarebul qveynebs, aramed mesame samyaros qveynebsac,gansakuTrebiT laTinuri amerikis da Soreuli aRmosavleTis.es korporaciebi dRes TiTqmis yvela dargSia. isini gansxvavdebian erTmaneTisaganara mxolod imiT, Tu ras awarmoeben, aramed imiTac, Tu rogor awarmoeben,teqnologiis doniT, menejmentis stiliT da maTi produqciis bazris struqturiT.menejmenti da marketingi aseT korporaciebSi xSirad Sereulia (saerTaSoriso). erT anramdenime qveyanaSi marketingis Sedegad produqcia iyideba mTel msoflioSi.umetes SemTxvevaSi, transnacionaluri korporaciebi ramodenime qveynis iurisdiqciaseqvemdebareba, rac aZnelebs maT gakontrolebas erTi konkretuli saxelmwifosmier.transnacionaluri korporaciebi SeiZleba daiyos Semdegi maxasiTeblebis mixedviT:maTi sidide, maTi filialebis raodenoba, saqmianobis tipi (mopovebiTi, samrewvelo,momsaxureba/servisi, turizmi, sastumroebi, dazRveva, finansebi, transporti,Sereuli, sasoflo-sameurneo), ucxour filialebTan kavSiris tipi, anu rogorsakuTrebaSia — mTliani, nawilobrivi, erToblivi. mravalnacionalur korporaciebSigamoirCeva sami tipi, romlebic gansxvavdeba mSobeli da filialis kontrolisproporciebiT, dominirebis xasiaTiTa da xarisxiT.• pirveli tipis transnacionaluri korporaciebisaTvis damaxasiaTebelia mSoblismiznebisaTvis yvelaferis daqvemdebareba. umetesad transnacionalurikorporaciebi amjobineben srul mflobelobas, romelic filialebze maqsimalurkontrols niSnavs. am korporaciebis erT-erTi umTavresi niSania moqnilobada mobiluroba. Tanamedrove tendenciaa swored aseTi korporaciebisgavrceleba. isini yvelaze momgebiania, Tumca vinaidan am tipis korporaciebismiznebi xSir SemTxvevaSi ewinaaRmdegeba mimRebi saxelmwifoebis miznebs, esxSirad konfliqtebis mizezi xdeba;• meore tipis transnacionaluri korporaciebis filialebi garkveuli damoukideblobiT,avtonomiiT sargebloben. isini ufro metad iTvaliswineben daeqvemdebarebian mimRebi saxelmwifos iurisdiqcias da, Sesabamisad, naklebadSedian masTan konfliqtSi;• mesame tipis transnacionaluri korporaciebi Zalian gansxvavdeba pirveliorisagan. mis menejmentSi ar aris romelime erovnebis upiratesoba, filialebi49

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!