13.12.2012 Views

Due opposte collezioni di apoftegmi: la Floresta Española di ...

Due opposte collezioni di apoftegmi: la Floresta Española di ...

Due opposte collezioni di apoftegmi: la Floresta Española di ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

152 Massimo Bergonzini<br />

commento e si susseguono autonomamente intito<strong>la</strong>te dal nome del loro autore.<br />

Beyerlinck, al termine <strong>di</strong> ogni apoftegma, non solo fornisce l’interessante annotazione<br />

del<strong>la</strong> fonte da cui provengono, ma presenta anche un preliminare In<strong>di</strong>ce<br />

degli Auctores, quorum scriptis in hoc Opere usi sumus, or<strong>di</strong>nato in modo simile<br />

al Catalogus Auctorum <strong>di</strong> Lycostenes, tuttavia senza alcuna sud<strong>di</strong>visione tra scrittori<br />

antichi e moderni 124 . Rispetto al<strong>la</strong> Nova <strong>Floresta</strong>, tutte le opere testé citate si<br />

presentano dunque come «obras mais pequenas e sem parergos, nem excursus»:<br />

l’unica collezione sacra commentata assimi<strong>la</strong>bile al testo portoghese, Bernardes<br />

<strong>di</strong>chiara <strong>di</strong> non aver<strong>la</strong> consultata: «do Padre Lyreo não sei que forma seguiu, porque<br />

o não pude haver à mão» 125 . Egli si riferisce agli S. Ignatii de Loio<strong>la</strong> […]<br />

Apophthegmata Sacra, sive caelestis prudentia aphorismi quibus pie, sobrie, ac<br />

iuste cum Deo nobiscum ac proximis iusta apostolum in hoc saeculo vivamus<br />

tribus commentariis ad efformandos mores illustrati a P. Hadriano Lyraeo 126 . Il<br />

primo dei tre libri in cui l’opera è sud<strong>di</strong>visa, intito<strong>la</strong>to Sacrorum Apophthegmatum<br />

S. Ignatii de Loio<strong>la</strong>, quibus pie cum Deo vivamus in hoc saeculo, inizia con una<br />

breve Proecthesis re<strong>la</strong>tiva al<strong>la</strong> pietas: Magna res pietas est. Esso contiene una serie<br />

<strong>di</strong> <strong>di</strong>ciassette <strong>apoftegmi</strong> del santo che si succedono senza soluzione <strong>di</strong> continuità<br />

e ciascuno <strong>di</strong> essi, intito<strong>la</strong>to numericamente, riporta in conclusione <strong>la</strong> fonte da cui<br />

è stato tratto. Ad esempio:<br />

APOPHTHEGMA PRIMUM<br />

Omnes suas cogitationes, verba et opera in Deum tamquam in finem referens,<br />

ad Deum ac Dei gloriam, honoremque destinabat : unde hoc veluti Symbolum<br />

Ad Maiorem Dei Gloriam in ore semper habebat.<br />

S. Rotae Au<strong>di</strong>tores, & Card. SS. Rituum Praesides in re<strong>la</strong>tione Canonizat.<br />

Eius coram Gregorio XV.<br />

[…]<br />

APOPHTHEGMA OCTAVUM<br />

Quotiescunque sub<strong>la</strong>tis in caelum oculis Astra aspiceret, quod saepe faciebat,<br />

et <strong>di</strong>u, has voces iterabat : heu quam sordet mihi terra, dum caelum aspicio.<br />

Petrus Ribadeneyra lib.5.c.Idaniel. Bartol, lib.4.§.28.Card. Ludovicius<br />

in panegyrico.<br />

124 Ho consultato l’e<strong>di</strong>zione <strong>di</strong> Anversa, apud Ioannem Moretum, 1608.<br />

125 Tuttavia egli cita <strong>la</strong> lira del padre belga «fa<strong>la</strong>ndo em nome do seu santo patriarca: Vos astra testor,<br />

agmen in Caelo vigil / Orbisque sempiternus errantis chorus / Divinitatis intimae scena extima / Dum<br />

vos avaro saepe conspecto fruor / De<strong>di</strong>co rerum pretia: nunc gemmae jacent / Jam pallet aurum, non<br />

habet flores humus: / Et quae p<strong>la</strong>cebant ante, nunc sordent opes» Lib. I, Apot. N. 8 (N.F., I, 25).<br />

126 Ho consultato l’e<strong>di</strong>zione <strong>di</strong> Antuerpiae: apud Iacobum Meursium, 1662.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!