Groene Hart met landbouw naar een hoger peil? Over de ... - LEI

6. Conclusies en slotbeschouwing
6.1 Conclusies
Belangrijkste uitkomsten, gerangschikt naar onderzoeksvragen
De belangrijkste uitkomsten van de studie staan hieronder gerangschikt in een volgorde die
overeenkomt met bovengenoemde onderzoeksvragen. Onderzoeksvraag 5 wordt bij de andere
vragen meegenomen.
Invloed peilverhoging op economische positie veenweidebedrijf
Een peilverhoging van 60 naar 35 cm beneden maaiveld heeft een negatieve invloed op
landbouwinkomens, vooral vanwege dalende gemiddelde voeropbrengsten per hectare en
een afgenomen bedrijfszekerheid (vergrootte weersgevoeligheid).
Gemiddeld zou het negatieve inkomenseffect bij conventionele melkveebedrijven
ongeveer ƒ 600,- per hectare bedragen. Bij biologische melkveebedrijven is dit financieel
nadeel nog groter namelijk gemiddeld ongeveer ƒ 800,- per hectare. De daling van het
landbouwinkomen per hectare is nog belangrijk groter wanneer peilverhoging samengaat
met het omschakelen van conventionele of biologische naar natuurgerichte melkveehouderij.
Het inkomenseffect van peilverhoging op bedrijfsniveau bedraagt gemiddeld -
ƒ 20.000,- à - ƒ 30.000,-. Dit komt bij benadering overeen met een halvering van de landbouwinkomens.
Het veenweidebedrijf lijkt bij een dergelijke inkomensontwikkeling op
termijn niet langer te kunnen fungeren als economische drager van het Groene Hart en specifieke
natuur- en landschapswaarden. Dit geldt extra wanneer ook andere ontwikkelingen
('Agenda 2000') een neerwaartse druk geven op de inkomens.
Het inkomenseffect van peilverhoging op gebiedsniveau (50.000 hectare) is schatten
op 30 à 50 miljoen gulden per jaar, overeenkomend met ongeveer 600 miljoen gulden à 1
miljard gulden op kapitaalbasis. Voor het bepalen van de gedachten: het volledig uitkopen
van boeren voor ƒ 100.000,- per hectare kost ongeveer 5 miljard gulden.
Het vakmanschap van boeren lijkt op veengrond - meer nog dan op minder weersgevoelige
bodems - van grote invloed te zijn op het te behalen bedrijfsresultaat. De
bedrijfsuitkomsten op veenweidebedrijven zijn gemiddeld minder dan die op melkveebedrijven
elders, maar er zijn grote verschillen in bedrijfsresultaat zelfs tussen ogenschijnlijk
gelijke bedrijven. Er zijn aanwijzingen dat de spreiding in bedrijfsuitkomsten bij peilverhoging
verder toeneemt. Het vermogen van boeren om 'te spelen met' specifieke
omstandigheden (bijvoorbeeld het extra benutten van de drogere bedrijfsgedeelten) en wisselende
omstandigheden (bedrijfsvoering aanpassen bij weergesteldheid) loopt sterk uiteen.
Bij peilverhoging lijkt het ook van belang te kijken in hoeverre (bijvoorbeeld door geconditioneerde
onderbemalingen) de speelruimte voor de meest zelfredzame boeren is te
129