Groene Hart met landbouw naar een hoger peil? Over de ... - LEI

We hebben drie veehouders telefonisch geïnterviewd. In de figuur staat hun positie
weergegeven als A, B en C. Hun visie is kort weergegeven in bijlage 3, deel 1.
De lijn is duidelijk. Veehouder A vindt een slootpeil van 35 cm een goed peil om zijn
doelstellingen te realiseren, maar geeft daarbij duidelijk aan dat die mening het gevolg is
van zijn visie dat hij niet naar een optimale landbouwkundige productie streeft. Een mening
die overeenkomt met die van Geïnspireerde Verbreders (Van den Ham en Ypma,
2000). Veehouder B heeft met een slootpeil van 35 cm leren leven en veehouder C wijst
dat peil beslist af. De tegenstellingen zijn groot. En uit figuur 2.3 kunnen we afleiden dat
de groep die we door veehouder A globaal vertegenwoordigd kunnen zien, zo'n 10 à 15%
van de veehouders omvat. Een slootpeil van 20 cm onder maaiveld zal door weinigen uit
die groep als kansrijk worden beoordeeld. En dan moeten we direct een kanttekening maken:
alle drie veehouders hebben hun bedrijf op goed doorlatend bosveen met smalle
percelen. Dat is vermoedelijk de oorzaak dat het beschreven oordeel, ook door de veehouders
B en C, nog tamelijk mild is. In gebieden met slechter doorlatende grond en bredere
percelen achten veel veehouders een slootpeil van 50-60 cm niet realiseerbaar en streven
ze naar bijvoorbeeld 80 cm of lager (Van den Ham et al., 1998b). Ten slotte willen we nog
melden dat de verschillen in melkquotum per bedrijf niet eens zo groot zijn en veehouder
A zeker niet het kleinste melkquotum heeft.
2.5.4 Uiteenlopende aanpassingsstrategieën
Dat bij de grote verschillen in bedrijfsvisie en het daarbij behorende optimaal peil verschillend
over effecten en oplossingen wordt gedacht, zal duidelijk zijn. De veehouders B
en C zijn van mening dat de kwaliteit van het voer minder wordt bij hogere peilen, vooral
door een minder goede botanische samenstelling. Maar veehouder A geeft juist aan dat hij
nergens zoveel kweekgras ziet op zijn bedrijf als op de percelen met de laagste grondwaterstand:
'Als ik door omstandigheden een zware snede moet oogsten, houdt de zode op de
lage percelen zich veel beter.' Die van de anderen afwijkende mening houdt verband met
verschillen in bedrijfsvoering: de veehouders B en C streven naar een goede ruwvoerkwaliteit
en zullen dus het gras in een jong stadium proberen te maaien. Maar dat niet alleen:
ze vinden uit oogpunt van ruwvoerkwaliteit een uit landbouwkundig oogpunt goede botanische
samenstelling belangrijk. Veehouder A vindt een later groeistadium voor een deel
van het ruwvoer geen bezwaar want hij vindt structuur belangrijk. Hij wacht rustig even af
als het weer niet erg geschikt is: 'Met een paar dagen droog weer in het vooruitzicht, kan ik
best maaien en oogsten zonder problemen, althans bij 35 cm, niet bij 20 cm.' Zijn inzet is
om zijn percelen met een slootpeil van 20 cm beneden maaiveld in te zetten voor de late
maaidata om natuur meer kansen te geven. Daar haalt hij dan zijn structuurrijk ruwvoer
vandaan. Op de andere percelen maait hij op de 'normale' tijd. Andere aandachtspunten van
een boer in relatie tot peilverhoging staan in bijlage 3, deel 2.
De verschillen van mening hangen nauw samen met kritische succesfactoren zoals de
betreffende boer die ziet. Vooral B en C zijn van mening dat het inkomen vooral uit de
markt via de voedselproductie moet komen. De lage vergoedingen ('wat zegt een vergoeding
van ƒ 5.000,- op een omzet van 5 ton') spelen hierbij een rol. Bovendien speelt de
mate waarin de intensiveringswens een rol speelt. Hoe groter die wens is, des te moeilijker
56