Groene Hart met landbouw naar een hoger peil? Over de ... - LEI

spelen. De risico's voor een goed bedrijfsresultaat lijken dus toe te nemen naarmate het
slootpeil hoger is. De manoeuvreerruimte neemt kennelijk af en dat vraagt creativiteit en
flexibiliteit. De grote spreiding in inkomens bij een hoog peil geeft aan dat het risico om
bij slootpeilverhoging het inkomen niet op peil te houden, nadrukkelijk aanwezig is. Hoe
verder het door derden gewenste slootpeil afligt van het door een veehouder als goed ervaren
peil, des te groter zal hij het risico inschatten dat zijn inkomen bij peilverhoging voor
hem onacceptabel daalt. Ook bij integratiegerichte boeren (laten we maar zeggen: het potentieel
aan verbreders) hebben we gezien dat er op dit punt verschillen zijn waarbij de
grootste groep, mede door het ontbreken van een duidelijke visie op de toekomst, moeite
heeft die creativiteit te ontwikkelen die nodig is om een belangrijke verandering het hoofd
te bieden. Onzekerheid over de richting die ze voor de toekomst moeten inslaan, is de belangrijkste
oorzaak van het ontbreken van die visie (Van den Ham en Ypma, 2000). Boeren
die van mening zijn dat hun kritische succesfactoren worden aangetast bij een hoger slootpeil
(lagere opbrengsten, minder mogelijkheden voor de gewenste bedrijfsontwikkeling)
zullen geen enkel risico willen lopen. Ze verzetten zich dus tegen verhoging van het slootpeil
of kiezen heel rigoureuze en vaak dure oplossingen om de door hen benodigde
manoeuvreerruimte te bevechten.
In bijeenkomsten met boeren bleek dat vrijwel niemand een hoger peil wil dan hij nu
heeft. En dat de meeste boeren die nu een peil van 50-60 cm beneden maaiveld hebben
daarmee wel uit de voeten kunnen en dat ook na discussie met collega's volhielden. Maar
ook dat boeren met een slootpeil van 30-40 cm beneden maaiveld aanvankelijk van mening
waren daarmee te kunnen leven, maar na discussie met collega-boeren van mening waren
dat een lager peil (bijvoorbeeld 50-60 cm beneden maaiveld) voor hen voordelen zou bieden.
Gezien de toenemende diversiteit aan ontwikkelingsrichtingen, zouden de
tegenstellingen tussen boeren over het meest gewenste slootpeil wel eens eerder toe- dan af
kunnen nemen.
Dat betekent voor het huidige onderzoek dat we:
- oplossingen moeten vinden die divers van aard zijn en dus passen voor verschillende
bedrijfsontwikkelingsrichtingen;
- naar andere bedrijfsontwikkelingsrichtingen moeten zoeken die meer zijn toegesneden
op het benutten van kansen bij een hoog slootpeil;
- deze ontwikkelingsrichtingen met voldoende zekerheden moeten zijn omgeven;
wij er goed van doordrongen moeten zijn dat het noemen van oplossingen alleen -
geen perspectief biedt; boeren zullen dat ook zelf moeten leren zien als een voor hen
goede oplossingsrichting waarmee ze voor de toekomst uit de voeten kunnen.
Oplossingen waar in het onderzoek van 1998 verschillende boeren aan dachten
Algemeen
Boeren die veel nadelen zien in een hoog slootpeil, zien weinig oplossingen. De oplossingen
die ze zien zijn nogal wat rigoureuzer en duurder dan die van de integratiegerichte
melkveehouders. Laatstgenoemden leggen meer nadruk op aanpassingen in de bedrijfsvoering.
53