Groene Hart met landbouw naar een hoger peil? Over de ... - LEI

tochten per kano, roei- of fluisterboot zouden iets kunnen toenemen, vooral als er 'achterin'
de polder bijzondere dingen te zien zijn qua veenvorming en natuurontwikkeling en dammetjes
in de watergang de doorgang niet blokkeren. In sommige gevallen zou een boer zijn
erf als startpunt voor dergelijke, enigszins avontuurlijke tochten kunnen exploiteren.
Concluderend kan gesteld worden dat peilverhoging een extra prikkel zal betekenen
voor conventionele melkveehouders om met activiteiten op hun bedrijf buiten de reguliere
landbouw inkomen te verwerven maar dat dit eerder lijkt ingegeven door toenemende
noodzaak (vanwege zwaardere agrarische handicaps) dan door toenemende mogelijkheden
tot niet-agrarische activiteiten. De neutrale beoordeling in het eindoverzicht van dit hoofdstuk
is in samenhang te bekijken met de licht positieve beoordeling van peilverhoging voor
biodiversiteit en waterkwaliteit versus de negatieve beoordeling voor de kosten van waterbeheer
(op kortere termijn). Bedenk dat dit geen rekening houdt met een eventuele
beloning van ecologische en/of waterstaatkundige dienstverlening door boeren (als groep)
op langere termijn: zie de ongemengd positieve beoordeling op de indicatoren 1, 2, 3, 5 in
de laatste kolom van het overzicht.
Box 3.1 Nieuwe veenvorming?
De laagste plekken moeten dan wel permanent in een plas-drassituatie verkeren of bij het generieke peil van -
30 permanent onder water komen te staan. In dat geval kan na verwijdering van de grasmat en aanbrengen
van een laagje pollenrijke zwarte grond uit levend veen al vrij snel een zegge- en broekbosvegetatie ontstaan
met iets later het meest gewenste mos. Belangrijk is dat dit in aaneengesloten percelen gebeurt van meerdere
hectares, dus dat een aantal slootjes tussen de bestaande weilanden verdwijnen. Ook al maakt het regelmatig
kappen van de opslag van wilgen, elzen en berken deel uit van zo'n veenproductieproces toch zal het landschap
er dus enigszins door veranderen (indicator 9: identiteit). Uiteindelijk onstaat een spons van veenmos
met alleen aan de randen opslag van broekbos. De spons groeit aan met een snelheid van 1 mm per jaar (dat
is in aangedrukte toestand) en kan zich tot boven het generieke waterpeil handhaven. Een nog beter werkende
variant van dit systeem is als wordt uitgegaan van bestaande gaten in het veen, die tot op beperkte diepte
worden gevuld met strobalen of ander organisch materiaal dat onder water niet zal rotten. Bovenop zo'n pakket
wil het nieuwe veen gemakkelijk groeien. Dit nieuwe levende veen drijft in het water en is alleen over
'knuppelpaden' te betreden, dus als middel om een gebied 'open te houden' nog effectiever dan een waterplas.
Na experimentele toepassing op enkele proeflocaties zou dit systeem ook via indicator 6 (inkomensvorming)
aan de ruimtelijke kwaliteit van een veenweidegebied kunnen bijdragen.
3.2.3 Sociale kwaliteit (het 'waarachtige' landschap)
De sociale kwaliteit valt hier uiteen in een algemeen maatschappelijke component (binnen
een stedelijke samenleving) en een voor de mensen die in het veenweidelandschap wonen
en werken.
Het veenweidegebied gebied - dat tevens Groene Hart wil zijn voor Randstad - scoort
op de eerste component hoger naarmate het door de stedelijke bevolking meer wordt ervaren
als een aantrekkelijk oord voor actieve recreatie en 'passieve' bewondering van
landschappen: om te bezoeken en naar te kijken.
Het veenweidegebied scoort op de tweede component positiever naarmate het voor
bewoners, waaronder de boerengezinnen, plezieriger is om er te blijven wonen en ter plekke
in hun onderhoud te voorzien: verbondenheid met het veenweidelandschap.
65