Groene Hart met landbouw naar een hoger peil? Over de ... - LEI

Landbouw op veengrond kan alleen weidebouw zijn
Weidebouw (blijvend grasland) is de enige vorm van agrarisch grondgebruik die op laagveengronden
mogelijk is. Sommige delen van het veenweidegebied zijn wel aantrekkelijk
als vestigingsplaats voor boomkwekers met Boskoopse cultures (vooral azalea in de vollegrond),
maar het gebied zit hiervoor vrijwel 'planologisch op slot'. Diepveengronden zijn
als vestigingsplaats weinig aantrekkelijk voor de glastuinbouw vanwege de moeilijke ontsluiting,
vaak hoge waterstanden en het dure bouwen (ook onder kassen moet worden
geheid). De bezwaren van moeilijke ontsluiting en vooral hoge bouwkosten gelden ook
voor intensieve veehouderij. Dit laatste bezwaar geldt ook voor de grondgebonden veehouderij
maar de kosten van gebouwen hebben daar een kleiner aandeel in de totale vaste
kosten.
Het veenweidegebied heeft daarom binnen het volle westen (steden, infrastructuur,
intensieve tuinbouw) een relatief geringe economische betekenis. De legitimering voor het
voortbestaan als open ruimte tussen de steden zal vooral gezocht moeten worden in haar
toegevoegde waarde qua natuur, landschap en milieu.
Veen en water
Veen en water horen bij elkaar. Oorspronkelijke veengebieden bestaan voor 90% uit water
en 10% vast (organisch) materiaal (bron: folder Wetlands International). In veenmos kan
het watergehalte nog hoger oplopen (> 90%). Dit zijn omstandigheden waaronder de koolstofassimilatie
en stikstofbinding uit de lucht de emissies vanuit veengebieden aan CO2 en
N2O (lachgas) overtreft. Onder deze natte omstandigheden kan het veenpakket aangroeien.
Dit natte milieu bevordert wel het ontstaan van moerasgas een mengsel dat vooral CH2
(methaan) bevat.
Ook in cultuur gebrachte veengebieden (met name veenweidegebieden) zijn waterrijk
maar in mindere mate. Deze kunnen maximaal, bij minimale ontwatering, 80% water
bevatten (bron: passage in Winkler Prins over 'veen').
De mate van drooglegging bepaalt sterk wat overheerst: a) het assimileren van mineralen
uit water en lucht dan wel b) het vrijgeven hiervan uit verterend veen. Dit is een
aangelegenheid van groot belang vanwege het vrijkomen van broeikasgassen en ook vanwege
complicaties voor de waterhuishouding als gevolg van bodemdaling (zie hoofdstuk
3).
1.2 Probleemverkenning
Veelheid van belangen rond Waterbeleid
Het veenweidebedrijf is in het dichtbevolkte westen van Nederland vooral van belang als
economische drager van typerende natuur- en landschapswaarden en de open ruimte tevens
Groene Hart van de Randstad. Toch ligt de verhouding tussen economische bedrijvigheid
(veenweidebedrijf), ecologische duurzaamheid (veenweidewaarden) en sociale duurzaamheid
(vitaliteit van het Groene Hart) gecompliceerd.
25