Groene Hart met landbouw naar een hoger peil? Over de ... - LEI

Tabel 2.4 Gemiddelde (extra) opbrengstderving bij peilverhoging in drie stappen
Van norm Van 70 Van 40
naar 70 cm naar 40 cm naar 20 cm
(Extra) opbrengstderving kg droge stof per hectare 256 kg 135 kg 324 kg
Indicatie financiële waarde (anno 1980) ƒ 250- ƒ 150- ƒ 300-
Bron: Van Eck en Van der Veen (p 73, tabel 2 + cijfers in de tekst).
Geringere droogtelegging als een economisch nadeel
Van Eck en Van der Veen geven een indicatie van de financiële waarde die is gemoeid bij
de opbrengstderving, uiteraard bij de prijsverhoudingen van toen. Dit komt ongeveer overeen
met ongeveer ƒ 150,- per hectare in het traject van 70 naar 40 cm beneden maaiveld en
ƒ 300,- voor dat van 40 naar 20 cm beneden maaiveld. Daarnaast heeft een veenweidegebied
waarschijnlijk überhaupt te maken met hogere opbrengstverliezen dan andere
grondsoorten. Voor een compleet beeld moeten echter ook de economische betekenis van
andere aspecten dan opbrengstverliezen (in termen van droge stof) worden verdisconteerd.
Naarmate de genetische aanleg tot melkproductie bij koeien toeneemt, gaan waarschijnlijk
meer kwalitatieve aspecten van voederwinning een grotere rol spelen. Er zijn echter ook
specifieke meeropbrengsten in een veenweidegebied, vooral voor biologische bedrijven bij
een lager peil, zoals de zogeheten nalevering van stikstof uit de verterende veenbodem.
Andere aspecten zijn de hogere arbeidsbehoefte in een veenweidegebied (onder andere
vanwege een langere stalperiode van ongeveer 1 week: maar van jaar tot jaar wisselend),
en hogere investeringskosten in stallen (vanwege noodzaak tot onderheiden), in mestopslag
(ook vanwege overcapaciteit vanwege onzekerheid over 'uitrijden') en kavelpaden. Diverse
posten gaan bij een eventuele peilverhoging mee omhoog. Er zijn echter ook besparingen
bij een hoger peil, boeren krijgen met name minder last van ongelijke zakking in hun percelen.
Een CLM-studie (Koskamp et al., 1998), Perspectieven voor duurzame melkveehouderij
in het Groene Hart?, zegt op p. 54 het volgende:
'Het negatieve effect van een hoger slootpeil op de arbeidsopbrengst is het grootst in
het traject tussen 60-40 cm beneden maaiveld: ca ƒ 2,50 per 100 kg melk of ca
ƒ 350,- per hectare op middelgrote bedrijven. In het traject tussen 80 en 60 cm beneden
maaiveld is dit ca ƒ 1,40 per 100 kg melk of ca ƒ 190- per hectare.'
De CLM-studie rekende voor het Veenweidegebied bedrijfsmodellen door om na te gaan of
melkveebedrijven kunnen voldoen aan aangescherpte milieu randvoorwaarden. Uitkomsten:
' doelen zijn haalbaar, maar economische duurzaamheid extensieve bedrijven is in het
geding'. Bij dit laatste (bedreigde economische duurzaamheid) speelt volgens de berekening
een belangrijke rol dat grond in dit verstedelijkte land duur is (na de CLM-studie
liepen de grondprijzen nog veel verder op). Welk invloed het slootpeil heeft op de bedrijfs-
37