De Leuenberger Konkordie - hwba-vriezenveen - Welkom

tus, uit genade alleen. Juist het woord genade (gratia) sluit ten diepste alle menselijke
werkzaamheid om het heil te verkrijgen, uit.
Luther
Luther legt er de nadruk op, dat God alléén het heil werkt. 3) Hij wil duidelijk
maken, dat wij mensen onbekwaam zijn tot het goede en alleen door de genade
van God gered worden.
Wanneer het zo gesteld wordt, komt de vraag op, waarom de ene mens wel de
genade aanneemt en de andere niet. Reeds in de voorrede op de Romeinenbrief
in zijn uitgave van het Nieuwe Testament uit 1522 heeft Luther geschreven, dat
dit voortvloeit uit de eeuwige voorzienigheid van God.
In zijn bekende geschrift tegen Erasmus uit 1525, Over de geknechte wil (De servo
arbitrio), gaat Luther hier uitgebreid op in. Luther ziet in het handhaven van een
vrije wil een handhaven van een gerechtigheid uit de werken in plaats van het sola
gratia. Wij kunnen onszelf voor God niet rechtvaardigen, maar God rechtvaardigt
ons als wij in geloof op Christus vertrouwen.
Luther spreekt dan van de verborgen wil van God, die niet verward mag worden
met Zijn geopenbaarde wil. God openbaart Zich in de Schrift in de eerste plaats
als een God Die wil dat alle mensen zalig worden (I Tim. 2 :4). Dat is de God
Die gepredikt moet worden en Die wij kennen. Luther maakt dan een onderscheid
tussen deze geopenbaarde God en de verborgen God.
Alhoewel het bij Luther nergens zo wordt genoemd, kunnen we wel zeggen dat
wat Luther in De servo arbitrio naar voren brengt, omschreven zou kunnen worden
als een dubbele predestinatieleer.
De eerlijkheid gebiedt echter te zeggen dat Luther in een latere periode van zijn
leven veel terughoudender is in zijn uitspraken rondom de predestinatie, alhoewel
Luther zijn eerdere uitspraken nooit herroepen heeft. 4)
Calvijn
Bij Calvijn horen we voor een groot deel dezelfde tonen als bij Luther. 5) Het heil
is niet uit onszelf, maar uit God. Voor Calvijn is de predestinatie in de eerste
plaats verkiezing in Christus. 6) Christus is de bron en de grond van de verkiezing.
Calvijn is beducht voor een speculatieve predestinatieleer.Vaak is erop gewezen
dat het veelzeggend is dat Calvijn in de laatste uitgave van de Institutie (1559) de
predestinatieleer niet behandeld heeft bij de godsleer, waar het gaat over de
schepping en de zondeval, maar in het derde boek, waarin het gaat over de Heilige
Geest en de toepassing van het heil. 7)
- 49-