Voorkant scriptie

eind jaren ’40, begin jaren ’50 werd het nieuwsinterview direct gehouden. Immers, op de Tv valt niet
alleen te horen, maar ook te zien dat een spreker teksten voorleest (Clayman and Heritage, 2002, 26-
28).
In dezelfde periode bestond het politieke nieuwsinterview in Nederland nog nauwelijks.
Politici verschenen in de jaren ’50 vooral op de Tv om burgers op de hoogte te houden van politieke
reizen naar de VS of Nederlands-Indië of hen uit te leggen wat hun taken als politicus inhielden. In de
gesprekken die er al wel waren keken verslaggevers destijds huizenhoog op tegen ministers, die bij
elke vraag werden aangesproken met “Excellentie”. De minister kon altijd rekenen op “een dankbare
knik van de interviewer” en een “dank u wel, excellentie”. Het was om het even of er sprake van was
van een antwoord.
De “nacht van Schmelzer” (13 op 14 oktober 1966) wordt hierin gezien als omslagpunt. Het
kabinet-Cals stond op vallen vanwege onenigheid binnen de KVP over het financiële beleid. Cals’
partijgenoot en fractievoorzitter Schmelzer (KVP) had daar een motie over ingediend die door het
kabinet werd gezien als een motie van wantrouwen. Journalisten stonden politici buiten op te wachten
en voelden zich enigszins bedrogen door het kabinet, omdat ze dachten dat het daar goed mee ging.
Uiteindelijk viel het kabinet na de Nacht van Schmelzer. Vanaf dat moment gingen journalisten de
politiek kritischer en onafhankelijker volgen. Ook kwam er politieke televisie doordat omroepen
ontdekten hoe interessant politiek kon zijn voor dit medium. Omroepen gingen vaste verslaggevers
naar Den Haag sturen en politiek werd een vast onderdeel van de televisieavond. Er ontstond een
relatie tussen pers en politiek (Vasquez, Nijland, Van der Born & Van Run, 2001).
Deze band tussen journalisten en politici werd steeds losser en ook inniger. Sommige
journalisten waren tamelijk bevoorrecht. Zij mochten Cals rechtstreeks bellen en gingen daarmee door
onder Piet de Jong (KVP/CDA). Deze vond echter dat alle journalisten recht hadden op informatie en
introduceerde daarom het wekelijkse gesprek met de minister-president op een vrijdag in januari 1970.
Echter, ten tijde van minister-president Joop Den Uyl (PVDA) werd de band tussen journalisten en
politici zelfs bijzonder innig, maar later kwam er toch weer meer afstand (Vasquez et al., 2001).
Politici begonnen zich te realiseren dat de media naamsbekendheid konden genereren en
kwamen in allerlei Tv-programma’s als gast. Wel waren ze vaak ontevreden over hoe hun boodschap
overkwam en zo ontstond de noodzaak om mediatrainers bij de hand te nemen. Later kwamen hier
voorlichters en woordvoerders bij. Zij moesten de politicus beschermen en dit ging ten koste van hun
authenticiteit (Vasquez et al., 2001).
In deze scriptie gaat het om Tv-nieuwsinterviews. In Nederland zijn de bekendste Tvtalkshows
momenteel Pauw & Witteman en Knevel & Van den Brink. Minder bekend is het Gesprek
met de minister-president, het object van onderzoek in deze scriptie. Het verschil met Pauw &
Witteman en Knevel & Van den Brink is dat er in deze twee programma’s meerdere geïnterviewden
aanwezig zijn, alsmede twee interviewers en publiek, terwijl bij het Gesprek met de minister-president
slechts één geïnterviewde aanwezig is, de minister-president, één interviewer en geen publiek.