Voorkant scriptie

eschouwt. Daartoe kan gekeken worden welke gevolgen de reactie van de geïnterviewde heeft voor
de vervolgactie van de interviewer. Stelt hij bijvoorbeeld een vervolgvraag?
Vragen met ondervragende zinsbouw
• ja/nee-vragen
Deze vragen om bevestiging, danwel ontkenning. Strikt genomen is er sprake van een
antwoord als er met “ja” of “nee” wordt gereageerd (Bull, 1994, 123). Echter, ook reacties met
woorden als “zeker, absoluut en natuurlijk” kunnen worden gezien als een ja-antwoord en
reacties met woorden als “geenszins, helemaal niet en nooit” als een nee-antwoord
(Quirk, Greenbaum, Leech & Svartvik, 1985). Ook geven geïnterviewden soms antwoorden
als “een beetje”. Een dergelijk antwoord is bevestigend, maar ligt tussen ja en nee in
(Bolinger, 1978). Hierbij zou sprake kunnen zijn van vraagontwijkend antwoordgedrag.
Immers, de geïnterviewde verzwakt de kracht van zijn antwoord door geen ja of nee te
antwoorden.
Bij ja/nee-vragen past niet alleen een ja/nee-antwoord, maar ook een bijpassende
uitwerking. Zonder deze uitwerking kan de interviewer het antwoord als onvolledig
beschouwen en in dat geval zal deze doorvragen (Clayman and Heritage, 2002, 252). Per slot
van rekening moet het publiek worden geïnformeerd.
Echter, of er sprake is van vraagontwijkend antwoordgedrag hangt in alle gevallen af
van hoe de interviewer het antwoord beoordeelt. Zo kan een ja- of nee-antwoord met
uitwerking, dat op het oog een passend antwoord is, toch een ontwijkend antwoord zijn.
• w-vragen
Deze beginnen met de vraagwoorden wat, wie, welke, wanneer, waarom, hoe, waar. Bij dit
type vragen is een open reeks antwoorden mogelijk, afhankelijk van het vraagwoord. Ook hier
geldt dat op grond van de reactie van de interviewer moet worden opgemaakt of er sprake is
van vraagontwijkend antwoordgedrag.
• alternatieve vragen/disjunctieve vragen
Dit zijn of…of-vragen, waarbij aan de geïnterviewde meerdere antwoordopties worden
voorgesteld. Deze kan daarop reageren door één van de alternatieven als antwoord te kiezen
of door zelf een alternatief aan te dragen. Ook kan hij zich verzetten en dan noch een
alternatief kiezen, noch zelf een alternatief aandragen. In de eerste twee gevallen kan worden
gesproken van een antwoord en in het derde geval van het uitblijven van een antwoord (Bull,
1994, 126). Uiteraard geldt ook hier dat de interviewer beoordeelt of er sprake is van een
voldoende antwoord.
Er zijn argumenten om te stellen dat de alternatieve vraag sturend is, maar ook dat
deze dat niet is. De vraag kan sturend werken door de mogelijke antwoorden voor de
geïnterviewde in te perken en hem zo een bepaalde richting op te drukken. Op die manier