Voorkant scriptie

Verder zegt Kok in fragment 7 tegen Mingelen op een vraag van militaire aard dat hij geen militair
strateeg is, waarmee hij indirect aangeeft er niet op in te gaan. Immers, Kok stelt indirect iemand
anders voor als degene die in de positie is om een antwoord te geven: een militair strateeg.
In sommige gevallen wordt dus indirect aangegeven dat de vraag niet beantwoord zal worden,
maar vaker doen de minister-presidenten dit direct. Zo maakt Lubbers in fragment 6 Witteman
duidelijk dat hij niet gaat antwoorden door te lachen; door met metacommunicatie te zeggen dat
Witteman nog even wil doorvragen en daarna te zeggen dat hij er niet op in zal gaan omdat dat hem
niet correct lijkt tegenover Dehaene.
Een ander voorbeeld is te vinden in fragment 8 waar Kok door Mingelen wordt gevraagd of hij
voorziet dat er nog wekenlang gebombardeerd gaat worden in Kosovo. Daarop zegt hij, ook met
metacommunciatie, dat hij niet echt de vrijheid heeft om daarover in het openbaar uitspraken te doen,
waardoor hij geen antwoord op de vraag kan en wil geven. Hij kan het niet omdat hij niet over alle
informatie beschikt en wil het niet omdat je met dergelijke informatie ook niet te koop kunt lopen.
Daarmee legitimeert Kok zich geen antwoord te geven op grond van het niet beschikbaar zijn en de
gevoeligheid van de informatie.
Ook in fragment 19 is een voorbeeld te vinden. Rutte zegt daarin met behulp van vaag
procedureel taalgebruik geen antwoord te geven inzake Uruzgan: “eerst moet het kabinet het eens zijn
over deze zaak” en ook gaat hij niet “onderhandelen op de Tv”.
Het openlijk ontwijken wordt over het algemeen door de minister-presidenten gemotiveerd.
Openlijk ontwijken kan hen immers schade berokkenen, gezien het feit dat het opvalt bij de
interviewer en het publiek (Clayman, 2001, 416). Van de in totaal 10 keer dat een vraag openlijk
wordt ontweken, wordt er 7 keer een motivatie voor gegeven. Zo is wordt driemaal een reden gegeven
met behulp van vaag procedureel taalgebruik (fragmenten 14,15: Balkenende/Mingelen en fragment
19: Rutte/Mingelen). Tweemaal is de motivatie “correctheid” ten opzichte van een collega, namelijk in
de fragmenten 5 en 6, waarin Lubbers en Witteman het over de kandidatuur van Dehaene hebben. In
de andere twee gevallen gaat het om deskundigheid -Kok zegt in fragment 7 Mingelen dat hij geen
militair strateeg is- en de gevoeligheid en het niet beschikbaar hebben van informatie (Kok/Mingelen,
fragment 8).
Drie keer wordt er geen motivatie gegeven. De eerste keer gebeurt dat in fragment 3 waar
Lubbers Mingelen zegt dat hij “niet begint te praten over met die of die partij”. De tweede keer in
fragment 4, waar Lubbers indirect aangeeft Witteman geen antwoord te geven inzake Dehaene en de
derde keer in fragment 6, waar Lubbers Witteman zegt dat hij ”nog even wil doorvragen”. De
interviewers maken in deze gevallen geen opmerking over het feit dat de vraag openlijk en zonder
motivatie wordt vermeden. In het eerste geval stelt Mingelen een nieuwe vraag, in het tweede stelt
Witteman een vervolgvraag en in het derde beëindigt Witteman het interview.