Omslag Holland 2006/2 - Historische Vereniging Holland

72 jelle van lottum en sølvi sogner
Afb. 4 De Jonkerstraat bezien vanaf de Montelbaanstoren, onbekende fotograaf, 1929. Amsterdam, Gemeentearchief,
fotonr. 5293FO 000030.
een grote bekendheid onder nieuw gearriveerde migranten. Eerdere nieuwkomers hadden zich
immers ook al hier gevestigd. Ook het tweetal uit de brief moet hier vlak na hun reis uit Noorwegen
een heenkomen hebben gezocht. Of zij na hun huwelijk verhuisd zijn naar een andere
plek in de stad is in de bronnen helaas niet te achterhalen. Het is waarschijnlijk dat ze in deze
buurt zijn blijven wonen, zoals veel van hun medemigranten deden. 20
Het ondertrouwregister (afb. 5) geeft verder enig zicht op de geletterdheid van het tweetal.
Net als veel andere migranten uit het Noordzeegebied tekende het stel het register niet
met hun naam. In 1650 tekende slechts 40% van de immigranten die opgaf zeeman te zijn
met een werkelijke handtekening, van de vrouwen afkomstig uit de kustgebieden grenzend
aan de Noordzee was slechts 5% in staat dit te doen. 21 Zij die konden schrijven ondertekenden
de akte in alle gevallen met hun naam; wanneer men niet kon schrijven waren er meerdere
mogelijkheden. Sommigen waren wel in staat de initialen, of slechts één letter te schrijven.
Anderen ondertekenden alleen met een kruis, óf ze noteerden een merkteken, specifiek
voor een bepaalde familie. Ondertekenen met een dergelijk teken, een zogenaamd ‘bumerke’,
was een wijdverspreide gewoonte in Noorwegen. Magnus en Barbara tekenden overigens
met hun initialen (afb. 5).
20 Ibidem, 146-149.
21 Erika Kuijpers, ‘Lezen en schrijven. Onderzoek naar het alfabetiseringsniveau in zeventiende-eeuws Amsterdam’, in:
Tijdschrift voor Sociale Geschiedenis 23 (1997) 4, 490-522, 510.