Omslag Holland 2006/2 - Historische Vereniging Holland
Omslag Holland 2006/2 - Historische Vereniging Holland
Omslag Holland 2006/2 - Historische Vereniging Holland
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
118 boekbesprekingen<br />
Utrechtse kroniek. Onderzoek in archieven bleef<br />
noodgedwongen achterwege (blz. 14). Schitterend<br />
materiaal uit het Dordtse gemeentearchief en uit de<br />
Grafelijksheidsrekenkamer in het Nationaal Archief<br />
is daardoor niet in de publicatie verwerkt. Van<br />
enige bronnenkritiek is geen sprake. Resoluties,<br />
brieven en het dagboek van Jacobsz. zijn volgens<br />
Brinkman betrouwbare bronnen die het fundament<br />
vormen voor zijn ‘werkstuk’ (blz. 14).<br />
Geus gevreesd en Spaans benauwd bestaat uit 16<br />
hoofdstukken. De hoofdstukken 3 en 4 geven op<br />
basis van gedateerde literatuur een algemeen beeld<br />
van de sociale, economische en godsdienstige situatie<br />
aan de vooravond van de Opstand. De overlast<br />
veroorzaakt door landlopers, watergeuzen en<br />
Spaanse en Staatse troepen en de wateroverlast van<br />
1566 en 1570 worden in de hoofdstukken 6 en 7 besproken.<br />
In de hoofdstukken 8 t/m 12 staan de oorlogshandelingen<br />
centraal. Daarna volgen hoofdstukken<br />
over de oorlogslasten, het kerkelijke leven<br />
in de Zwijndrechtse waard en de wederopbouw na<br />
1576. Het laatste hoofdstuk bevat een terugblik en<br />
enkele conclusies.<br />
De opzet van het boek is nog al verwarrend. Een<br />
zeer vreemde plaats neemt bijvoorbeeld hoofdstuk<br />
5 in. Na een kort resumé over de bevolkingsomvang<br />
van de woonkernen in de Zwijndrechtse waard volgt<br />
aansluitend een opsomming van de onderwerpen<br />
die in de hoofdstukken 6 t/m 14 verder worden uitgewerkt.<br />
In zowel hoofdstuk 4 als 14 wordt ingegaan<br />
op de godsdienstige situatie voor de Opstand.<br />
Voor wat betreft de inhoud is het jammer dat een<br />
vakhistoricus niet om advies is gevraagd; veel fouten<br />
hadden dan voorkomen kunnen worden. Een paar<br />
voorbeelden. Plakkaten zijn geen ordonnanties tegen<br />
de ketterij (blz. 17). In 1565/66 werd de zeevisserij<br />
zeker niet door de geuzen belemmerd (blz. 26).<br />
Molens en andere strategische gebouwen werden<br />
niet uitsluitend door de geuzen maar ook door<br />
Spaanse troepen verwoest (blz. 57). De onderschriften<br />
bij de opgenomen archiefstukken bevatten veel<br />
fouten (blz. 64, 65). Op blz. 82 zijn zelfs foutieve onderschriften<br />
geplaatst. De zinsopbouw is soms verwarrend<br />
en onbegrijpelijk: ‘De vraag is of partijen bereid<br />
waren het resultaat van de besprekingen te Breda<br />
af te wachten dan wel zich tevens met het voortzetten<br />
van de oorlog bezig hielden’ (blz. 60) of ‘De Staten<br />
van <strong>Holland</strong> hanteerden vaak een omslag de morgen<br />
soms onder toevoeging van de verdeling van de last<br />
over gebruikers en eigenaren van de grond’ (blz. 89).<br />
De titel heeft wel erg veel weg van de publicatie van<br />
A. Brouwer en I. Vellekoop over een soortgelijk on-<br />
derwerp: Spaans Benauwd. Strijdende Geuzen en Spanjaarden<br />
in het Maasmondgebied 1568-1575 uit 1984.<br />
Samenvattend kunnen we stellen dat Brinkman<br />
een boeiend beeld schetst van de eerste Opstandsjaren<br />
in de Zwijndrechtse waard, maar dat dit helaas<br />
onvolledig blijft. Een analyse ontbreekt, evenals<br />
contextgegevens. Veel relevante informatie uit<br />
het Nationaal Archief en het Dordtse Gemeentearchief<br />
ligt nog steeds op gebruik te wachten. Over de<br />
Zwijndrechtse waard had een vollediger verhaal geschreven<br />
kunnen worden. Een gemiste kans voor<br />
deze regionale publicatie, maar wel een oproep<br />
voor verder onderzoek.<br />
Adri P. van Vliet<br />
Piet J. Buijnsters, Geschiedenis van het Nederlandse antiquariaat<br />
(Nijmegen: Vantilt, 2007, 478 blz., geïll.,<br />
ISBN 90-77503-70-6, prijs € 45,–).<br />
P.J. Buijnsters(1933),<br />
emeritus hoogleraar<br />
Nederlandse historische<br />
letterkunde aan<br />
de Radboud Universiteit<br />
Nijmegen, heeft<br />
met zijn boek Geschiedenis<br />
van het Nederlandse<br />
antiquariaat een<br />
uniek, informatief en<br />
onderhoudend boek<br />
geschreven. De handelaren<br />
in oude boeken<br />
zijn van divers<br />
pluimage. Aan de ene<br />
kant de elitaire antiquariaten,<br />
met als tegenhanger de marktkramen<br />
met overwegend boeken voor een geheel ander publiek.<br />
Hiertussen komen allerlei gradaties voor.<br />
Ook leraren (meest neerlandici), wiskundigen, juristen<br />
en economen, al dan niet met een einddiploma,<br />
treft men bij de antiquaren aan. De antiquarische<br />
boekhandel (antiquaar of veilinghouder)<br />
is niet denkbaar zonder de koper (institutionele of<br />
individuele koper/verzamelaar). De wisselwerking<br />
tussen deze partijen is fascinerend. De auteur<br />
heeft dit nu ongeveer 250 jaar oude samenspel tot<br />
onderwerp van zijn boek gemaakt. Buijnsters’<br />
boek heeft mij, terwijl ik al sinds mijn middelbareschooltijd,<br />
zo’n halve eeuw geleden, een regelmatig<br />
bezoeker ben van antiquariaten en boekenmarkten,<br />
veel nieuwe achtergrondinformatie op-
Change language