2009-3 Randstad - Historische Vereniging Holland

226 han meyer
Afb. 6 Ontwerp Deltaplan, 1960.
Net zoals bij de Zuiderzee het geval was geweest, gaf ook bij deze werken het veiligheidsmotief
niet de doorslag. Ook hier ging het om een combinatie van factoren. De Deltawerken
zouden Zeeland en de Zuid-Hollandse eilanden niet alleen veiliger maken, maar ook integreren
binnen de moderne Nederlandse natiestaat. De Zeeuwse en Zuid-Hollandse eilanden
vormden het meest geïsoleerde en verbrokkelde deel van Nederland, met een steeds verder
achteruitgaande economie. 22 De nieuwe dammen verschaften ook de basis voor een nieuw
wegennetwerk, voor de aanleg van nieuwe industrieterreinen en voor het tegengaan van de
verzilting van de landbouwgronden (afb. 6).
Cultivering van de nationale identiteit
De ruimtelijke structuren van de grote waterstaatkundige werken werden ook ingezet als de
symbolen van een nieuwe nationale identiteit. Zo werd de symbolische functie van de Afsluitdijk
en de Deltawerken, als monumenten van de Nederlandse natiestaat, benadrukt en
gecultiveerd door grote sculpturale gebouwen, ontworpen door belangrijke Nederlandse architecten
als Willem Dudok (Afsluitdijk) en Wim Quist (Haringvlietdam) (afb. 7).
In de naoorlogse decennia kwam een ware campagne op gang om de grote waterbouwkundige
werken als de kern van de Nederlandse nationale identiteit te cultiveren en de strijd
tegen het water als een nationale strijd op te vatten. Daarbij speelde niet alleen het streven
naar territoriale eenwording van de afzonderlijke provincies en gewesten een rol, maar ook
een streven naar een gezamenlijk gevoel onder de bevolking van nationale eenheid en trots.
Dat gevoel, voor zover het al bestond, had ernstig te lijden gehad na de grote economische
crisis van de jaren dertig, de Duitse bezetting tijdens de Tweede Wereldoorlog en het verlies
van de ‘overzeese gebiedsdelen’ in Nederlands-Indië.
22 P. Brusse en W. van den Broeke, Provincie in de periferie. De economische geschiedenis van Zeeland 1800 – 2000 (Utrecht 2005).