2009-3 Randstad - Historische Vereniging Holland

More documents

Recommendations

Info

Holland, Historisch Tijdschrift Holland, Historisch Tijdschrift is een driemaandelijkse uitgave van de Historische Vereniging Holland, die voorts Holland, Archeologische Kroniek en de reeks Hollandse Studiën uitgeeft. De uitgaven komen tot stand mede dankzij financiële steun van het Erfgoedhuis Zuid-Holland. Holland, Historisch Tijdschrift en Archeologische Kroniek worden kosteloos aan de leden toegezonden. Voor de Hollandse Studiën gelden speciale ledenprijzen/ledenkortingen. Redactie M. Anema (eindredactie), S. Bijker, C. van Bochove, F. Deen, M. v. Drunen, C. Gaemers, H. Kaal, P. van de Laar (chef redactie), H. Laloli, A. Nobel, C. Ogink, D. Onnekink, G. Rommelse, I. van Tuinen, J. Zuijderduijn, K. Zweerink. Kopij voor Holland, Historisch Tijdschrift en Hollandse Studiën moet conform de richtlijnen van de redactie voor stijl, notenapparaat en dergelijke in tweevoud worden ingediend bij de redactiesecretaris van Holland, dhr. J. Zuijderduijn, Theda Mansholtstraat 28, 2331 jg Leiden, hollandhistorischtijdschrift@hotmail.com. De richtlijnen van de redactie zijn verkrijgbaar bij de redactiesecretaris, of kunnen worden geraadpleegd op de website: www. vereniging - holland.nl. Publicaties ter bespreking of aankondiging in Holland gaarne zenden aan de boekenredacteur: mevr. M.C.F. van Drunen, Nederlands Instituut voor Militaire Historie, Postbus 90701, 2509 ls Den Haag, mcf.v.drunen@mindef.nl. Historische Vereniging Holland De Historische Vereniging Holland stelt zich ten doel de beoefening van de geschiedenis van Noord- en Zuid- Holland en de kennis van en belangstelling voor de geschiedenis van Holland onder een breed publiek te bevorderen. Secretariaat en ledenadministratie: Historische Vereniging Holland, Postbus 2260, 1200 cg Hilversum, e-mail: hollandleden@verloren.nl, telefoon: 035-6859856 (Uitgeverij Verloren). Contributie: ¤ 35,– per kalenderjaar, na ontvangst van een contributienota te storten op bankrekening 59.03.46.075 (abn-amro Bank) t.n.v. Historische Vereniging Holland Ledenadministratie te Hilversum. Nieuwe leden krijgen kosteloos de in dat jaar reeds verschenen nummers van het tijdschrift Holland toegezonden. Losse nummers: ¤7,50, dubbele nummers ¤15,–, vermeerderd met ¤1,50 administratiekosten voor een enkel nummer, ¤2,50 voor meerdere nummers of voor een dubbel nummer. Losse nummers kunnen worden besteld door overmaking van het verschuldigde bedrag op postgirorekening nr. 3593767 ten name van de penningmeester van de Historische Vereniging Holland, afd. verkoop publicaties te Haarlem, onder vermelding van het gewenste. Hollandse Studiën: delen in de serie Hollandse Studiën en het Apparaat voor de geschiedenis van Holland kunnen op dezelfde wijze worden besteld als losse nummers van Holland. Gegevens over de publicaties van de Vereniging zijn regelmatig te vinden in de rubriek ‘Verkrijgbaar via Holland’ achterin het tijdschrift. De redactie van Holland heeft er naar gestreefd de rechten van de illustraties volgens wettelijke bepalingen te regelen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de eindredacteur, M. Anema, wenden: Argonautenstraat 62 i , 1076 ks Amsterdam, e-mail: mariekeanema@gmail.com. Foto omslag: Artistieke toekomstimpressie van de Zuidas in Amsterdam. (www.nieuwbouw.amsterdam.nl) issn 0166-2511 isbn 978-90-70403-59-1 © 2009 Historische Vereniging Holland. Niets uit deze uitgave mag, op welke wijze dan ook, worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de redactie.
Sjoerd Bijker, Paul van de Laar, Henk Laloli & Kim Zweerink Inleiding Randstad: van sikkel tot hoefijzer De Randstad als metropool klinkt intrigerend. Maar wat is een metropool? Er zijn uiteenlopende definities in omloop. De belangrijkste elementen hiervan wijzen op de omvang van de bevolking en een internationaal aanbod van veelzijdige sociaal-culturele en economische functies. Maar zonder glamour gaat het ook niet, want het maakt nogal uit of we het hebben over de megasteden uit de Derde Wereld, of de kosmopolitische metropolen zoals Saskia Sassen in haar standaardwerk beschrijft. 1 Nederland heeft geen metropolen. Zelfs degenen die menen dat Amsterdam of Rotterdam mondiale allure hebben, zullen moeten erkennen dat beide steden in de schaduw staan van Londen, Parijs, New York of Tokio. Nederland neemt echter in Europa een bijzondere plaats in vanwege de positie van Holland en in het bijzonder de Randstad, dat zonder de dominantie van de drie Hollandse steden – Amsterdam, Den Haag en Rotterdam – ondenkbaar was. Het is echter maar de vraag of we de Randstad, het ‘curieuze bandvormige urbanisatiepatroon’, zoals Auke van der Woud het noemt, als een metropool kunnen opvatten. 2 Of moeten we ons er gewoon bij neerleggen dat het gaat om een min of meer losse organisatie van stedelijke agglomeraties zonder duidelijk dominant centrum die passen in het stadsgewestmodel dat zo kenmerkend is voor een stad als Los Angeles. Het gaat daarbij om lokale landschappen, suburbanisaties, die een eigen historische ontwikkeling hebben doorgemaakt en daarmee ook een eigen plaats hebben gekregen en behouden. Het duidt daarmee op een ‘gefragmenteerde verstedelijking’ en dat is een andere ontwikkeling dan die we bij de meeste metropolen terugzien. 3 Om de betekenis van de Randstad te kunnen doorgronden en de positie in de internationale context te kunnen plaatsen, zal men terug moeten in de tijd. Dat is opvallend genoeg niet vaak gebeurd. Er is veel over de Randstad geschreven, vooral door planologen en economen, maar het historisch perspectief is meestal afwezig. Auteurs volstaan met de verwijzing naar het 20ste-eeuwse vogelvluchtperspectief van de ‘uitvinder’ van de Randstad, de oprichter van de KLM Albert Plesman. Om de bijzondere positie van de Randstad te begrijpen, kunnen we niet volstaan met de 20ste eeuw, hoe belangrijk ook voor de wording van de Randstad. Toen kreeg immers de sikkel rondom het centrale poldergebied steeds meer het karakter van de hoefijzervorm. 4 Het polderlandschap neemt een centrale plaats in de voorgeschiedenis van de latere Randstad (afb. 1). Reinout Rutte gaat in dit themanummer daar uitgebreid op in. Rutte gaat daarvoor terug tot in de 13de eeuw. Zijn bijdrage biedt de lezer een helder overzicht van economische en ruimtelijke factoren die bepalend zijn geworden voor de structuur van de Randstad. Het stedenlandschap heeft geen willekeurig verloop gekend, maar is ten sterkste beïnvloed door de fysieke kenmerken van het gebied. Hij laat zien hoe het landschap van ste- 1 S. Sassen, The global city: New York, London, Tokyo (Princeton 2001). 2 Auke van der Woud, Een nieuwe wereld. Het ontstaan van het moderne Nederland (Amsterdam 2006) 233. 3 Oedzge Atzema, Stad uit, stad in. Residentiële suburbanisatie in Nederland in de jaren zeventig en tachtig (Utrecht 1991) 32-33. 4 A.F.J. Niemeijer, ‘Een aangeharkt en dichtbevolkt land: waterstaat, infrastructuur en verstedelijking’ in: T. de Nijs (red.), Geschiedenis van Holland van 1795 -2000 (Hilversum 2003) deel IIIa, 184.
Page 1: 3 | 2009 nummer 3 41ste jaargang *
Page 5 and 6: andstad: van sikkel tot hoefijzer 1
Page 7 and 8: Jaco Zuijderduijn In hetzelfde schu
Page 9 and 10: in hetzelfde schuitje 135 sievere c
Page 11 and 12: in hetzelfde schuitje 137 pelle een
Page 13 and 14: in hetzelfde schuitje 139 De zekerh
Page 15 and 16: in hetzelfde schuitje 141 Bovenloka
Page 17 and 18: Afb. 2 Detail Stadhuis Haarlem (geb
Page 19 and 20: in hetzelfde schuitje 145 inkomsten
Page 21 and 22: in hetzelfde schuitje 147 fronteerd
Page 23 and 24: Reinout Rutte met medewerking van K
Page 25 and 26: stadswording in holland (12de-14de
Page 39 and 40: Afb. 6 Plattegrond van Edam door Ja
Page 43 and 44: de randstad volgens de ranksize rul
Page 53 and 54:
Vijfde tijdvak 1670-1795 inwoners 2
Page 55 and 56:
Zesde tijdvak 1795-1940 inwoners 90
Page 57 and 58:
de randstad volgens de ranksize rul
Page 59 and 60:
de randstad volgens de ranksize rul
Page 61 and 62:
Paul van de Laar en Kim Zweerink De
Page 63 and 64:
Afb. 2 Station Haarlem, juni 2009.
Page 65 and 66:
de randstad: een vreemde metropool
Page 67 and 68:
Page 69 and 70:
Page 71 and 72:
Afb. 8 Catharijnesingel Utrecht, ju
Page 73 and 74:
Page 75 and 76:
Page 77 and 78:
Page 79 and 80:
Page 81 and 82:
Harm Kaal Cultuur in de Randstad De
Page 83 and 84:
cultuur in de randstad 209 vergelij
Page 85 and 86:
cultuur in de randstad 211 Het publ
Page 87 and 88:
cultuur in de randstad 213 zijdig e
Page 89 and 90:
cultuur in de randstad 215 het Remb
Page 91 and 92:
cultuur in de randstad 217 dance ha
Page 93 and 94:
delta-stedenbouw - een vak apart 21
Page 95 and 96:
Afb. 2 Colijnsplaat (tekening TU-De
Page 97 and 98:
Page 99 and 100:
Afb. 5 Ontwerp Afsluitdijk, doorsne
Page 101 and 102:
Afb. 7 Afsluitdijk, 2007. delta-ste
Page 103 and 104:
Page 105 and 106:
Afb. 10 Plankaart Tweede Nota Ruimt
Page 107 and 108:
Page 109 and 110:
Page 111 and 112:
Page 113 and 114:
Page 115 and 116:
economische specialisaties en compl
Page 117 and 118:
Page 119 and 120:
Page 121 and 122:
Page 123 and 124:
Page 125 and 126:
Page 127 and 128:
Vincent van Rossem Epiloog Het West
Page 129 and 130:
het westen des lands 255 1. behoud
Page 131 and 132:
het westen des lands 257 de “over
Page 133 and 134:
het westen des lands 259 De definit
Page 135 and 136:
Carin Gaemers en Femke Deen Tijding
Page 137 and 138:
262 tijdingen oproepen. Vooral vanu
Page 139 and 140:
264 tijdingen M.A.W. Gerding red.,
Page 141 and 142:
266 metamorfose van het gemaal was
Page 143 and 144:
Historische Vereniging Holland orga
Page 145 and 146:
Uitgeverij Verloren Martin Berendse
Page 147 and 148:
Vincent van Rossem (1950) promoveer
Page 149:
9 789070 403591
show all

2009-3 Randstad - Historische Vereniging Holland

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?