TNO-rapport - Vereniging van Nederlandse Gemeenten

TNO-rapport | KvL/P&Z 2007.025 | Juli 2007 21 / 65
Dit deelrapport is gericht op de volgende vraagstellingen:
1 Welke signaleringsinstrumenten 5 en verwijsprotocollen voor het opsporen van 1- tot
6-jarigen met taalachterstanden en spraakstoornissen in Nederland zijn er? Wat zijn
de risicofactoren voor taalachterstand?
2 Wat is bekend over de testeigenschappen van deze instrumenten? En bij gebrek aan
onderzoek: wat zijn de verwachtingen van experts hiervan?
3 Wat is de uitvoerbaarheid van elk van de instrumenten volgens de literatuur (en evt.
volgens inschatting van JGZ-artsen of uit een pilot-onderzoek)?
4 Welke discipline moet deze test uitvoeren, hoeveel tijd is ermee gemoeid en wat
zijn de kosten in de JGZ, bij andere uitvoerenden en in het natraject (diagnostiek en
behandeling)? Wat is bekend over de effectiviteit (behaalde gezondheidswinst) van
het gehele traject van screening, diagnostiek en behandeling?
5 Wat is bekend over de effectiviteit van logopedische interventies bij kinderen met
een taalachterstand en kinderen met een spraakstoornis?
6 Welke taal- en spraakscreeningsinstrumenten worden geselecteerd op basis van de
antwoorden van vraag 1-4 als meest geschikt voor landelijke implementatie? Als
blijkt dat er op basis van bestaande (kennis over) screeningsinstrumenten geen
keuze gemaakt kan worden, zullen de meest veelbelovende screeningsinstrumenten
geselecteerd worden voor een vervolgonderzoek.
7 Is er voldoende wetenschappelijke onderbouwing beschikbaar voor het ontwikkelen
van een richtlijn door de beroepsgroepen voor uniforme, effectieve
spraaktaalscreening voor kinderen van 1 tot 6 jaar?
Het tweede deelrapport gaat over de huidige uitvoering van het verwijzen naar VVE, en
de relatie tussen de in dit deelrapport behandelde spraaktaalscreening door de JGZ en
het vaststellen van taalachterstand in het Nederlands door onvoldoende taalaanbod.
Het onderwerp dyslexie was ook onderdeel van het oorspronkelijke project. VWS heeft
verzocht dit onderdeel te laten vervallen, omdat de benodigde rapportages van andere
onderzoeken daarover vertraagd worden opgeleverd.
Indeling
Hieronder volgt in hoofdstuk 3 de methoden. Hoofdstuk 4 gaat over de effectiviteit van
spraaktaalscreeningsprogramma’s. In hoofdstuk 5 staat een beschrijving van gevonden
signalerings- en screeningsinstrumenten, en wat er bekend is over de testeigenschappen
en uitvoerbaarheid van deze instrumenten. In hoofdstuk 6 volgt een beschrijving van de
manier waarop de JGZ op dit moment vorm geeft aan de spraaktaalscreening, bij jonge
kinderen (0-4 jaar) en kleuters (5 jaar), inclusief welke screeningsinstrumenten ingezet
worden. Tot slot volgen de conclusies en aanbevelingen in hoofdstuk 7.
5 Hierbij zijn 2 typen instrumenten te onderscheiden: 1. Instrumenten voor ééntrapsscreening, waarbij
na het vinden van een “niet-pluis” resultaat het kind direct wordt verwezen voor diagnostiek; 2.
Combinaties van instrumenten die ingezet kunnen worden in een tweetrapsscreening, waarbij na een
eerste grove “pluis/niet-pluis”-screening een deel van de kinderen met een “niet-pluis”-resultaat niet
direct wordt verwezen voor diagnostiek, maar met een tweede instrument wordt onderzocht op een
extra contactmoment of op het volgende consult.