TNO-rapport - Vereniging van Nederlandse Gemeenten

TNO-rapport | KvL/P&Z 2007.025 | Juli 2007 44 / 65
vanwege het gebrek aan onderzoek hiernaar. Uitgangspunten van de testconstructie, de
kwaliteit van het testmateriaal en de handleiding werden als goed tot voldoende
aangemerkt. Recent onderzoek met het Van Wiechenschema wijst echter uit dat de
betrouwbaarheid voor een deel van het Van Wiechenschema (nl. voor kinderen van 0-2
jaar) en ten aanzien van alle items als goed aangemerkt kan worden (Jacobusse et al,
2006). Door gebrek aan informatie over de overige instrumenten konden we onze
vergelijking slechts deels baseren op de COTAN-beoordeling. Daar komt bij dat de
COTAN de criteriumvaliditeit ook als voldoende of goed beoordeelt als de sensitiviteit
en specificiteit niet bekend zijn.
Normering. De GMS, het Van Wiechenonderzoek en de Taalstandaard zijn ‘criterionreferenced’
(d.w.z. gebaseerd op de klinische praktijk). Voor alle andere instrumenten
geldt dat er een normering gegeven wordt die gebaseerd is op onderzoek. Normering
van de SNEL is gebaseerd op telefonische ondervraging van 527 ouders van kinderen
van kinderen van 12 tot 72 maanden. Het is onbekend hoe telefonische ondervraging
zich verhoudt tot persoonlijk contact. Bovendien was de steekproef per leeftijdsgroep
relatief klein. Ook de normeringen van de Lexiconlijsten Turks-Nederlands, Tarifit-
Berbers-Nederlands en Marokkaans-Arabisch-Nederlands zijn gebaseerd op een kleine
steekproef. De normering van de huidige versie van het VTO taal 2-jarigen instrument
is gebaseerd op een grote groep Nederlandstalige kinderen uit de algemene populatie.
Er is echter een onduidelijkheid, want alle scores samen tellen op tot meer dan 100%
(de Koning et al, 2000, p. 76). Over de totstandkoming van de normering van de N-
CDIs en de NRT hebben we geen informatie. Van de testen met een langere
afnameduur hadden de LSI en de Peabody Picture Vocabulary Test-III-NL een
voldoende normering gebaseerd op empirie.
Betrouwbaarheid. Voor slechts een deel van de instrumenten hebben we informatie
over de betrouwbaarheid. Voor de SNEL wordt op basis van een steekproef van 527
kinderen een goede betrouwbaarheid gerapporteerd. Onderzoek naar de
betrouwbaarheid van de Lexiconlijsten Turks-Nederlands, Tarifit-Berbers-Nederlands,
Marokkaans-Arabisch-Nederlands wees uit dat deze als goed aangemerkt kan worden.
De hierbij gebruikte onderzoekspopulatie is echter aan de kleine kant. De
betrouwbaarheid van de Lexilijst Begrip is goed (Cronbach’s alpha 0,91 voor kinderen
in de leeftijdsgroep 15-24 maanden; bron: persoonlijke communicatie L. Schlichting).
Er is geen informatie beschikbaar over de betrouwbaarheid van de GMS, de N-CDIs
korte vormen, en de NRT. Voor wat betreft de instrumenten met een langere
afnameduur vonden we een redelijk tot goede betrouwbaarheid van de Peabody Picture
Vocabulary Test-III-NL en de Taalstandaard. Over de betrouwbaarheid van de TSI als
onderdeel van de LSI hebben we geen informatie.
Validiteit. Van de psychometrische eigenschappen zijn vooral de sensitiviteit en
specificiteit van belang voor de selectie van veelbelovende screeningsinstrumenten voor
de JGZ. Deze geven weer hoe goed met het instrument kinderen met een taalachterstand
kunnen worden ontdekt, terwijl kinderen zonder taalachterstand goed bevonden worden
door het instrument. Deze twee eigenschappen hangen met elkaar samen: door te
variëren met het verwijscriterium wordt de sensitiviteit groter en de specificiteit kleiner,
of andersom. De correlatie met een extern criterium biedt ook enig inzicht in de
validiteit van een instrument. Er is onderzoek gedaan naar de validiteit van de volgende
instrumenten: GMS, Lexilijst Nederlands, Lexilijst Begrip, SNEL, en het VTO taal 2jarigen
instrument. Van de langer durende testen is alleen de Taalstandaard gevalideerd.
Voor de overige korte instrumenten (Van Wiechenonderzoek, de N-CDIs Korte