TNO-rapport - Vereniging van Nederlandse Gemeenten

TNO-rapport | KvL/P&Z 2007.025 | Juli 2007 29 / 65
opsporen van meer taalproblemen is geen doel op zich: vroegtijdig opsporen dient ook te resulteren in
een betere prognose ten aanzien van later opsporen. Sommige opgespoorde taalproblemen kunnen
immers vanzelf weer overgaan en bij sommige taalproblemen is later ontdekken en behandelen
mogelijk even effectief als vroegtijdig ingrijpen. Bovendien kan dit ook leiden tot onnodige
ongerustheid bij ouders, extra kosten en extra werkdruk bij diagnostische centra en/of hulpverlenende
instanties.
De enige manier om vast te stellen of screening leidt tot extra voordelen, namelijk een betere prognose
ten aanzien van de taalontwikkeling ten opzichte van de gangbare praktijk, is het uitvoeren van een
gerandomiseerde trial.
De door Erasmus MC uitgevoerde trial voldoet aan alle daarvoor gestelde en algemeen geaccepteerde
richtlijnen, zoals o.a. beschreven in het CONSORT protocol (Campbell, Elbourne, Altman, & group,
2004), waarbij o.m. het beoogde effect, de primaire uitkomstmaten en de te verrichten analyses van te
voren nauwkeurig dient te worden omschreven. Op basis hiervan hebben wij bij aanvang van de studie
de omvang van de steekproef bepaald, en vantevoren bepaald welke uitkomstmaten zouden worden
geanalyseerd om deze steekproef te onderbouwen.
Vooraf hadden wij geschat, dat bij de gangbare zorg ongeveer 2,5 % van de kinderen uiteindelijk op 8jarige
leeftijd ernstige taalproblemen heeft. Als eerste indicator hiervoor gebruikten we ‘het volgen
van speciaal onderwijs’. Op basis van de destijds door Law gerapporteerde omvang van het effect van
behandeling van verschillende taalproblemen (in de orde van 1 standaard deviatie, corresponderend
met een vooruitgang van de 5 de tot de 25 de percentiel van een standaard diagnostische taaltest (Law,
Boyle, Harris, Harkness, & Nye, 1998)), en op basis van de geobserveerde verdeling van de
verschillende gediagnosticeerde taalproblemen op 2-jarige leeftijd en het aantal kinderen bij wie als
gevolg van de vroegtijdige signalering mogelijk vroegtijdig geintervenieerd zou worden voor een
taalprobleem, hadden we geschat, dat het percentage ernstige taalproblemen op 8-jarige leeftijd met
20% gereduceerd zou kunnen worden in de interventiegroep, met 1-zijdige toetsing (Bland & Altman,
1994) (5% significantie) en met 80% power. Wij hebben dus hierbij vooraf rekening gehouden met
alle door TNO aangevoerde redenen over het te verwachte effect.
Onze resultaten zijn dus gebaseerd op vooraf gespecificeerde verwachtingen omtrent de verwachte
daling van taalproblemen als gevolg van de screening, daarbij ons baserend op eerder onderzoek en
geobserveerde gegevens. De trial toont nu significante verschillen aan, daar de reducties groter dan
20% blijken te zijn.
Een trial heeft niet als doel het werkingsmechanisme te ontrafelen van de te onderzoeken interventie,
zo ook deze trial niet. Toch tracht TNO het door ons aangetoonde effect van de screening en vroegere
interventie mogelijk terug te rekenen aan de hand van het traject van diagnostiek en behandeling van
door screening ontdekte kinderen. Dit doen zij bovendien op basis van een puntschatting (van de
gevonden percentages kinderen in het speciaal onderwijs), terwijl bij een puntschatting een
onzekerheidsgebied hoort.
Het traject na screening is in deze follow-up studie over 6 jaar over meer dan 5.000 kinderen uiteraard
niet in detail in kaart gebracht kunnen worden, wat zoals gezegd ook geen doel was van de trial. Tot
op zekere hoogte is dat de prijs die je betaalt bij grootschalige populatiebrede studies. Er is geen
gedetailleerde klinische of ouderinformatie beschikbaar over alle behandelingen, ouderinterventies en
adviezen in de periode na de screening. Dat slechts een deel van de slecht scorende kinderen door ons
geregistreerde multidisciplinaire diagnostiek op het audiologisch centrum zou hebben gehad, laat
onverlet dat mogelijk meer slecht scorende kinderen alsnog advies of behandeling hebben gehad. Dit
hebben wij ook destijds uitgezocht, en dat bleek ook zo te zijn (de Koning et al 2000, p 46-47: ‘bij de
41 andere onvoldoende, maar niet op het AC aangemelde kinderen is in ongeveer 30-40% volgens
follow-up gegevens mogelijk een taalachterstand aanwezig…’. Want ook vroege interventie door