De securitisatie van KFN - Stibbe

w 26254 18-10-2006 12:02 Pagina 8
MR. DRS. A.C.P. BOBELDIJK
Fiscale aspecten van de
omzetting van
afgewaardeerde vorderingen
Nr. 72 / oktober 2006 O & F
8
In deze bijdrage staat de per 9 december 2005
ingevoerde regeling ten aanzien van de omzetting
van afgewaardeerde vorderingen centraal. 1 Kern
van de problematiek bij de omzetting van afgewaardeerde
vorderingen is dat – zonder nadere maatregelen
- een afwaardering ten laste van het fiscale
resultaat gebracht kan worden, terwijl na een omzetting
in aandelenkapitaal de waardetoename onbelast
onder de deelnemingsvrijstelling genoten wordt. De
nieuw ingevoerde regeling behelst in feite een terugkeer
naar de systematiek zoals we die vóór 2001 kenden,
zij het met enkele belangrijke wijzigingen ten
opzichte van de toenmalige regeling. De praktijk
heeft lange tijd moeten wachten op de nieuwe regeling
voor afgewaardeerde vorderingen. Reeds in
december 2002 heeft de Staatssecretaris van Financiën
toegezegd de regeling te zullen aanpassen. 2 Vervolgens
heeft het tot december 2005 geduurd voordat
een nieuwe regeling van kracht werd.
In deze bijdrage zal ik allereerst de kern van de
problematiek van de afgewaardeerde vorderingen uitleggen,
te weten de overgang van de belaste naar de
onbelaste sfeer.Vervolgens zal kort nagegaan worden
hoe de wetgever deze problematiek eerder heeft aangepakt,
waarna uitgebreid wordt ingegaan op de huidige
regeling. Daarna worden de verzachtingsmaatregel
en het overgangsrecht behandeld. Ik sluit af met
een puntsgewijze samenvatting.
De problematiek van de omzetting van
afgewaardeerde vorderingen
Indien een deelneming wordt gefinancierd met
een lening, spelen waardefluctuaties van de lening
zich af in de belaste sfeer. Een waardedaling van de
vordering kan ten laste van het fiscale resultaat worden
gebracht, terwijl bij een latere waardestijging de
vordering weer (belast) opgewaardeerd dient te worden.
Echter, indien een deelneming wordt gefinancierd
door middel van een kapitaalverstrekking
(eigen vermogen), behoren de waardeveranderingen
op grond van de deelnemingsvrijstelling 3 niet tot de
belastbare winst. Om te voorkomen dat een vordering
die ten laste van de fiscale winst was afgewaardeerd
in betere tijden weer belast zou moeten
worden opgewaardeerd, kon de belastingplichtige de
lening omzetten in aandelenkapitaal en de latere
waardestijging onbelast onder de deelnemingsvrijstelling
genieten. De fiscus heeft eerst getracht deze
onevenwichtigheid aan de zijde van de crediteur te
bestrijden, doch zonder succes. De Hoge Raad
besliste in 1969 dat de verrekening van een onvolwaardige
vordering met de schuld uit hoofde van de
1 Wet van 1 december 2005, houdende wijziging van enkele belastingwetten in verband met een herziening van de behandeling
van de omzetting en kwijtschelding van afgewaardeerde vorderingen en een aanpassing van de regeling voor afwaarderingsverliezen
van deelnemingen, Stb. 2005, 613. In deze wet zijn ook enkele aanpassingen opgenomen voor de regeling voor tijdelijke
afwaarderingsverliezen op deelnemingen (artikel 13ca Wet Vpb 1969), welke regeling overigens per 1 januari 2006 is ingetrokken.
2 Kamerstukken II 2002/03, 27 505, nr. 5
3 De deelnemingsvrijstelling is van toepassing indien – kort samengevat – aan de volgende voorwaarden is voldaan: (1) de
belastingplichtige is aandeelhouder van ten minste 5% van het nominale gestorte kapitaal, (2) de aandelen worden niet als voorraad
gehouden, en in geval sprake is van een buitenlandse deelneming (3) de aandelen worden niet als beleggingen gehouden en
(4) de deelneming is onderworpen aan een belasting naar de winst.