Vademecum van het transversaal stedenbeleid

VOORSTEL
Erkenning van het groepswonen, ook ‘solidair
wonen’ genoemd, voor mensen in een kwetsbare
sociale toestand
SOORT
Wetswijziging/reglementering/
subsidies voor pilootprojecten
01 | Omschrijving
De Interministeriële Conferentie (IMC) van 5 juli 2005 heeft een begeleidingscomité opgericht dat belast
werd met het onderzoek naar de mogelijkheid om het groepswonen omwille van bestaansonzekerheid een
erkenning te geven. Concreet was dit onderzoek gespreid over de drie gewesten, en bestond het uit vijf luiken:
a) het solidair wonen en zijn doelgroepen definiëren;
b) de elementen waar het solidair wonen uit bestaat, definiëren;
c) nagaan wat de financiële gevolgen van het groepswonen zijn voor de sociale zekerheid;
d) een studie maken van de bestaande juridische voorzieningen op het vlak van statuut en van de in te voeren
maatregelen voor solidair wonen;
e) aanbevelingen formuleren voor de erkenningscriteria voor het solidair wonen.
De studie kan als volgt worden samengevat:
1. Het huisvestingsprobleem is een grote maatschappelijke uitdaging, een bron voor kwetsbaarheid of zelfs
vergroting van armoede, die moet worden aangepakt met een hele rist maatregelen (versterken van de
mogelijkheden voor sociale huisvesting, SVK’s, ... );
2. Doordat middelen en lasten worden gedeeld, biedt het groepswonen een gedeeltelijk antwoord op dit
probleem; helaas wordt de financiële doeltreffendheid ervan teniet gedaan doordat iemand die een vervangingsinkomen
trekt zijn inkomen ziet dalen wanneer hij het statuut van samenwonende krijgt;
3. Als innoverende ervaring op het vlak van maatschappelijke kwetsbaarheid is het solidair wonen (institutioneel
of privé-initiatief) een derde weg die zichzelf in het verleden al heeft bewezen en vandaag wettelijke
erkenning vraagt om gemakkelijker toegankelijk te zijn en zich meer te veralgemenen;
4. Het solidair wonen biedt een maatschappelijke begeleiding / omkadering / opvolging in de tijd aan kwetsbare
personen die alleen niet over voldoende middelen beschikken om het leven aan te kunnen; in die zin
draagt het groepswonen bij tot voorkoming van elke vorm van terugval;
5. Het groepswonen heeft nood aan een juridische omkadering, niet om een derde statuut in het leven
te roepen, maar wel om dit woonmodel structureel te beschermen, door de creatie van een label
‘groepswonen’;
6. Concreet moeten twee soorten / modellen van groepswonen worden geïmplementeerd, die elk voldoen
aan verschillende normen voor juridische erkenning. Het eerste model moet soepel zijn en administratief
gesproken gemakkelijk toegankelijk, het gaat hier om het informele groepswonen, bedoeld voor individuele
initiatieven (zoals een gezin dat een kwetsbaar familielid in huis neemt). De erkenning zal gelden
voor een periode van 3 jaar en na die periode verlengbaar zijn. Het tweede model, het formele groepswonen,
is strikter en bedoeld om het werk van institutionele actoren met personen in een zwaardere
kwetsbare positie te vergemakkelijken. Die erkenning zal gelden zo lang de begeleiding van die personen
voorzien is;
7. Het groepswoonproject, de duur ervan en de naleving van de erkenningscriteria zullen worden geëvalueerd
door een op te richten federale of gewestelijke dienst;
HFDST 8 5